Chè kho Đại Đồng
Chè kho ngày nay được tạo hình bắt mắt và biến tấu thêm nhiều hương vị đa dạng như cốm và trà xanh.
Ở miền đất xứ Đoài, mỗi hạt đỗ xanh mang theo câu chuyện của trời đất và con người. Xã Đại Đồng, huyện Thạch Thất nổi tiếng với món chè kho - thức bánh truyền thống được làm từ những hạt đỗ xanh như thế. Không đơn thuần là món ăn truyền thống, chè kho giờ đây là kết tinh của tri thức, bàn tay và tình cảm quê hương. Mỗi miếng chè ngon là một lát cắt văn hóa, một ký ức không thể thay thế trong dòng chảy tinh hoa ẩm thực Việt.
Nguyên liệu chính của món ăn gồm đỗ xanh; đường kính và dầu ăn. Chị Kiều Thị Kim Khánh chia sẻ: "Ngay từ lúc lựa chọn nguyên liệu, ngày xưa các cụ đã để lại rất nhiều kinh nghiệm. Trước đây chè kho Đại Đồng chỉ được sử dụng đậu xanh chỉ dùng ở làng Đại Đồng. Hiện tại sản lượng của làng nghề càng ngày càng lớn nên đậu xanh đã được nhập từ các công ty chuyên cung cấp nông sản. Giống đậu xanh được sử dụng không phải giống được bán trên thị trường mà là giống đậu đặc biệt chuyên làm chè kho".
Những hạt đỗ xanh dưới đôi bàn tay và tri thức bản địa của người dân Đại Đồng sẽ hình thành nên màu sắc đặc trưng của món ngon. Đỗ xanh sạch được trải đều trên khay sẽ trải qua một quá trình nấu để đạt được những tiêu chuẩn đúng như hương vị truyền thống.
Sên là cách gọi quá trình làm khô đậu xanh nhuyễn bằng cách đun nóng và đảo đều. Đây cũng là lúc người dân làng Đại Đồng khéo léo đưa vào các hương vị đặc trưng của món ngon.
Chè kho Đại Đồng trước đây thường là những bánh chè kho. Nhưng hiện nay, chè kho đã được tạo hình bắt mắt, thẩm mỹ phù hợp cho từng miếng ngon.
Chè kho Đại Đồng có màu vàng tươi non. Mặt chè phẳng mịn, mềm dẻo, không bị bở hay nứt bởi các nguyên liệu hoà quện với nhau trong quá trình sên. Ngày nay, ngoài hương vị đậu xanh truyền thống, chè kho còn các hương vị cốm và trà xanh. Sản phẩm làm xong được hút chân không nên có thể bảo quản khoảng 30 ngày trong điều kiện tủ mát.
Chè kho có hàm lượng đường cao, người bị tiểu đường, béo phì, hoặc đang kiêng đường nên sử dụng trọng lượng vừa phải.
Bà Kiều Thị Sơn (Thạch Thất) chia sẻ: "Ăn chè này tôi cảm thấy rất thơm, khi ăn miếng đậu xanh cảm thấy rất mềm, mịn và tan trong miệng".
Không rõ người làng Đại Đồng bắt đầu làm chè kho từ thuở nào, chỉ nghe các thế hệ truyền nhau rằng “có làng là có chè kho" như một niềm tự hào tiếp nối của ngôi làng hơn 300 năm tuổi. Trải qua những biến thiên của thời gian, chè kho xứ Đoài vẫn ở đó – lặng lẽ, thảo thơm như lời thủ thỉ của đất với người.
