Những cây cầu làm nên tầm nhìn mới của Thủ đô
Hà Nội "vươn mình" của ngày hôm nay luôn có sự đồng hành của dòng sông Hồng linh thiêng, cùng những cây cầu mang trong mình sự kết nối từ quá khứ đến hiện tại và tương lai.
Lịch sử của mảnh đất Thăng Long – Hà Nội gắn liền với dòng sông Hồng chở nặng phù sa. Những cây cầu nối hai bên bờ sông đã chứng kiến những thăng trầm trong quá khứ và cả những đổi thay của hiện tại, song hành cùng nhịp phát triển của Thủ đô.
Những cây cầu mang giá trị lịch sử
Từ hàng ngàn đời qua, lịch sử nước Đại Việt ta gắn liền với vùng châu thổ sông Hồng. Sâu thẳm trong đó chính là nền văn hóa lâu đời được dòng sông “cái” nuôi dưỡng. Sông Hồng uốn khúc tựa “Rồng” vàng “bay” lên, nên vua Lý Công Uẩn chọn nơi này là “nơi đô thành bậc nhất của đế vương muôn đời... mưu toan nghiệp lớn, tính kế lâu dài cho con cháu đời sau”.
Sông Hồng cho nguồn dinh dưỡng dồi dào, nuôi sống cư dân ngàn đời và vạn vật. Tuy nhiên, mùa mưa lũ, sông lại thử thách đến dữ tợn. Rồi cây cầu đầu tiên, cầu Long Biên, còn gọi là cầu Paul Doumer, do chính quyền thực dân xây dựng năm 1898. Người Hà Nội sau đó vẫn ấp ủ ước mơ xây dựng những cây cầu vững chắc bắc qua sông Hồng, không chỉ thuận tiện cho việc đi lại mà còn phát triển giao thương.
Được khởi công vào năm 1974, hoàn thành vào năm 1985, cầu Thăng Long đóng vai trò huyết mạch giao thông của Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Với quy mô lớn nhất Việt Nam lúc bấy giờ, cầu Thăng Long không chỉ là biểu tượng về kỹ thuật xây dựng mà còn là biểu tượng cho tình hữu nghị Việt – Xô.
Cầu Chương Dương, khởi công năm 1983. Sau hai năm xây dựng, trở thành cây cầu lớn lần đầu tiên hoàn toàn do người Việt Nam thiết kế và thi công mà không cần có sự trợ giúp của các kỹ sư nước ngoài.
Sang thế kỷ 21, Hà Nội đã thực sự phát triển và mở rộng. Những cây cầu kiên cố, hiện đại dần hình thành không chỉ là công trình giao thông mà còn là biểu tượng của sự hội tụ, kết nối, của khát vọng vươn tầm.
Cầu Vĩnh Tuy, Thanh Trì, Nhật Tân nối nhịp đôi bờ vui khiến mỗi vùng đất càng thêm thịnh vượng, đô thị thêm khang trang và chắp nối những ước mơ cho một cuộc sống hiện đại, sôi động.
Từ thế rồng cuộn, hổ ngồi trong buổi dời đô hơn một thiên niên kỷ trước, Hà Nội hôm nay đang bước vào kỷ nguyên vươn mình. Dòng sông “cái” - sông “chủ” của vùng địa linh Thăng Long - với cây cầu Long Biên là chứng nhân lịch sử của Hà Nội một thời đạn bom. Mỗi cây cầu tiếp sau đó, vươn mình qua sông Hồng như một tượng đài ghi dấu từng bước phát triển của Hà Nội một thời hòa bình dựng xây và phát triển.
Thêm một cây cầu – thêm những niềm vui
Chỉ riêng năm 2025, Hà Nội đã khởi công 7 cây cầu vượt sông Hồng mới gồm Tứ Liên, Ngọc Hồi, Vân Phúc, Hồng Hà, Mễ Sở, Thượng Cát và Trần Hưng Đạo.
Cầu Tứ Liên là công trình cầu vượt sông Hồng đầu tiên ở Hà Nội được khởi công trong năm 2025. Dự án đầu tư xây dựng cầu Tứ Liên và đường hai đầu cầu có chiều dài 5,15 km, tổng đầu tư gần 20.000 tỉ đồng, dự kiến sẽ hoàn thành năm 2027. Người dân Hà Nội nói chung, đặc biệt là cư dân sinh sống quanh khu vực cầu Tứ Liên, đang mong mỏi cây cầu này sẽ thông xe sớm hơn dự kiến. Việc hoàn thành cầu sẽ giúp kết nối thuận lợi giữa trung tâm thành phố Hà Nội với huyện Đông Anh và các tỉnh phía Bắc.
Ông Châu Xuân Huy (phường Tây Hồ) chia sẻ: “Cầu Tứ Liên rất thuận tiện cho người dân chúng tôi. Nếu như kết nối được thì chúng tôi chỉ mất 10 phút di chuyển thay vì 30 phút như hiện tại”.
Dịp kỷ niệm Giải phóng Thủ đô (10/10), Hà Nội cũng đã khởi công xây dựng hai cầu qua sông Hồng là cầu Thượng Cát và cầu Trần Hưng Đạo. Với tổng chiều dài 5,22km, dự án đầu tư xây dựng cầu Thượng Cát nối phường Thượng Cát và xã Thiên Lộc. Công trình được xem là mảnh ghép hoàn thiện cuối cùng, tạo liên kết đồng bộ, thông suốt giữa khu vực phía Tây và Bắc sông Hồng.
Sự xuất hiện của những cây cầu kết nối hai bờ hứa hẹn sẽ giúp phía bờ Bắc của sông Hồng phát triển mạnh mẽ, giúp cho khu vực ngoại thành thuận lợi hơn trong giao thương buôn bán và phát triển du lịch, phục vụ cho thành phố bên sông trong tương lai.
Ông Nguyễn Quang Đặng – Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thanh cho hay: “Nằm trong khu vực động lực phát triển, xã Vĩnh Thanh sẽ được sự quan tâm rất nhiều của các cấp chính quyền, đặc biệt là thành phố Hà Nội và các nhà đầu tư nghiên cứu đầu tư trên địa bàn. Chúng tôi xác định có hai thách thức. Thứ nhất, là công tác quản lý đất đai, trật tự xây dựng và giải phóng mặt bằng. Thứ hai là công tác phòng, chống lụt, bão để đảm bảo an sinh khi phát triển ra đô thị ra ngoài song”.
Trong tương lai không xa, Hà Nội sẽ tiếp tục có thêm những cây cầu mới được xây dựng. Những cây cầu, dù nhỏ hay to, đều mang trong mình những câu chuyện, kết nối từ quá khứ đến hiện tại. Giúp thay đổi cuộc sống của người dân sống hai bên bờ sông Hồng, và tạo thêm tầm nhìn mới cho Hà Nội – thành phố của những cây cầu.
Xây dựng thành phố bên sông
Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 xác định sông Hồng là trục xanh, trục cảnh quan trung tâm, không gian văn hóa di sản, du lịch và dịch vụ, kết nối vùng Thủ đô và vùng đồng bằng sông Hồng.
Tiến sĩ, kiến trúc sư Đào Ngọc Nghiêm – Phó Chủ tịch Hội quy hoạch Việt Nam cho biết: “Trong quy hoạch 2021-2022 đã đặt ra vấn đề trục sông Hồng là trục cảnh quan của trung tâm Hà Nội. Chúng ta nghiên cứu hệ thống cầu qua sông Hồng, giải quyết vấn đề giao thông, phát triển Hà Nội đồng đều cả hai bờ, cả tả ngạn và hữu ngạn. Khu vực nội thành Hà Nội đang rất áp lực về giao thông, trong khi đó các khu vực như Long Biên, Gia Lâm, Đông Anh và khu vực lân cận đang phát triển rất mạnh, tạo liên kết vùng, phát triển kinh tế. Hà Nội sẽ là trung tâm, phát triển vùng. Khi làm nhiều cây cầu qua, quy hoạch chúng ta dự kiến 18 cây cầu sẽ kết nối với các tỉnh xung quanh”.
Trong số 126 xã, phường mới thành lập, phường Hồng Hà ở phía Nam và hai xã Thiên Lộc, Vĩnh Thanh ở phía Bắc, được định hướng là các địa bàn đặc thù trọng điểm của trục phát triển dọc sông Hồng. Đây sẽ là một trong 5 trục không gian chính phát triển đô thị theo quy hoạch chung Thủ đô đến năm 2045 tầm nhìn đến năm 2065.
Việc hợp nhất toàn bộ hoặc một phần diện tích và dân số 12 phường của 5 quận nội đô dọc sông Hồng để hình thành phường Hồng Hà – một đơn vị hành chính mới, rộng hơn 16km² với 126.000 dân – là quyết sách mang tính lịch sử. Với quy mô lớn trải dài bờ Nam sông Hồng, Hồng Hà chính là hiện thân cho sự thống nhất không gian phát triển ven sông, tạo tiền đề vững chắc cho một hạt nhân đô thị hiện đại kết nối liền mạch, nơi tiềm năng "kinh tế sông" được khơi thông tối đa.
“Vừa rồi thành phố đã khởi công cầu Tứ Liên, sắp tới là cầu Trần Hưng Đạo trên địa bàn phường Hồng Hà. Chúng tôi kỳ vọng sắp tới sẽ còn được thành phố đầu tư hơn nữa vào lĩnh vực hạ tầng đô thị, xã hội để Hồng Hà phát triển”, ông Đỗ Khắc Thắng (phường Hồng Hà) cho hay.
Phía bờ Bắc, xã Thiên Lộc và xã Vĩnh Thanh mở ra không gian phát triển rộng lớn với những tiềm năng đặc thù, bổ sung hoàn hảo cho tầm nhìn chung của trục sông Hồng. Hai xã sở hữu lợi thế diện tích gần 50km² cùng hơn 134.000 dân, cảnh quan sông nước và đất bãi màu mỡ. Đặc biệt, trên địa bàn xã Vĩnh Thanh đang được thành phố triển khai dự án thành phố thông minh, hướng tới mô hình khu dân cư chất lượng cao với tiện ích hiện đại, thân thiện môi trường.
Việc chính thức đưa xã Thiên Lộc và Vĩnh Thanh vào trục phát triển sông Hồng đánh dấu sự cụ thể hóa tầm nhìn chiến lược: biến dòng sông từ ranh giới chia cắt thành trục kết nối huyết mạch, trung tâm của không gian phát triển đa cực hiện đại và bền vững. Bộ ba địa phương mới này hứa hẹn tạo nên động lực phát triển hoàn chỉnh, góp phần kiến tạo Hà Nội tương lai – Thủ đô nghìn năm văn hiến, thành phố hiện đại hướng ra sông Hồng.
