ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Cậu bé Nguyên Hồng kể về niềm say mê và tự hào khi sở hữu một đồng xu quý hiếm. Nhờ đồng xu ấy và tài đánh đáo, cậu kiếm được nhiều tiền; trở thành độc tôn trong giới trẻ chơi trò này, đến mức được đặt biệt danh "Bật câu cơm".

Hồng cùng bà nội và cô phải sống chen chúc, khổ cực trong gian bếp chật chội, tối tăm cùng gần hai chục người tại phố Bến Gỗ. Chỗ nằm tạm bợ, rét mướt khiến cậu bé thường thao thức nhiều đêm. Trong cái khổ cực ấy, những giấc mơ trong trẻo tuổi thơ lại trở thành nguồn an ủi. Dù thiếu thốn, Hồng vẫn tìm thấy niềm vui trong trí tưởng tượng và trò chơi tuổi thơ.

Người cha nghiện thuốc phiện của Hồng ngày càng kiệt quệ. Ông thường nằm lì trong buồng, ho ra máu và suốt ngày chỉ nghĩ đến thuốc. Mẹ thì lặng lẽ gồng gánh, việc buôn bán ở chợ ngày một sa sút, phải bán dần đồ đạc quý trong nhà. Sau một buổi sáng tỉnh dậy, người cha biến mất mang theo cả số tiền của bà để sang Lào buôn bán. Từ đây gia đình Hồng càng lâm vào cảnh túng thiếu.

Hôn nhân của cha mẹ Hồng vốn không phải vì tình yêu, vì vậy tuổi thơ cậu bị bao phủ bởi những lời chì chiết cay nghiệt của bà nội, những trận cãi vã trong nhà và cả cảnh nghèo túng khi gia đình phải bán ngôi nhà phố Hàng Cau để trả nợ. Những ký ức ấy đã hằn sâu và trở thành ám ảnh lớn trong tâm hồn tuổi thơ Nguyên Hồng.

"Những ngày thơ ấu" là một hồi ký kể về tuổi thơ cơ cực của nhà văn Nguyên Hồng. Tác phẩm cho ta thấy một góc nhìn mới để ta biết trân trọng cuộc sống, trân trọng những gì đang có, yêu thương những người thân trong khoảnh khắc hạnh phúc tột cùng của cuộc đời.

Tại trận chiến khu Hòa Mỹ, chị tổ trưởng dân công bị thương nặng và được đưa vào lán cứu chữa. Bác sĩ Thiền cùng mọi người đều lo lắng vì vết thương của chị quá nặng, khó qua khỏi. Khi tỉnh lại, chị bất ngờ nhận ra Nghi và tha thiết muốn gặp con trai là Mừng. Tuy nhiên, chị đau đớn khi nghe tin Mừng bị coi là Việt gian.

Lê Hường luôn cảnh giác trước mọi âm mưu xảo quyệt, ngay cả trước những lời khai ngây thơ của Mừng. Dù có lúc thoáng tin, anh vẫn coi Mừng là điệp viên tinh quái và ra lệnh tống giam. Ba ngày sau khi chuẩn bị thẩm vấn lần hai, giặc Pháp bất ngờ mở cuộc tấn công lớn vào chiến khu Hoà Mỹ đúng ngày diễn ra sinh hoạt văn hóa văn nghệ khiến ngày hội trở thành một ngày bi thương.

Mừng bị trói bắt tại tạm gác vì bị nghi là Việt gian. Các bạn trong đội không những không bênh vực mà còn khinh bỉ, chửi rủa khiến em tuyệt vọng. Mừng vừa khóc vừa khai do bị Kim lừa, em vô tình rơi vào tay giặc, bị cha đưa về nhà rồi ép chỉ điểm cho Tây nhưng em đã tìm cách trốn thoát, mang súng quay lại chiến khu.

Mừng cùng Kim phản bội chiến khu, lấy cắp bí mật rồi bỏ trốn. Sự thật này khiến toàn bộ chiến khu bàng hoàng bởi Mừng vốn sống cùng anh em Vệ quốc đoàn từ lâu, ai cũng tin tưởng. Trong khi đó, một bức thư của mẹ Mừng gửi bộ đội qua đòn bánh tét trong dịp Tết đã khiến chiến sĩ Tiến vượt sương núi đi tìm em, nhưng càng thêm đau đớn khi biết Mừng là gián điệp.

Bồng phát hiện một người đàn ông lạ nghi là Việt gian bị bắt đưa vào trạm gác, Mừng và Kim tò mò chạy đi xem. Người đàn ông ấy thực chất là tên biệt kích H21 có ám hiệu liên lạc với Kim. Ban đầu hắn giả vờ kêu oan, nhưng khi đêm xuống, hắn lợi dụng điếu thuốc lá để đốt đứt dây trói rồi bất ngờ tước súng, giết chết cả tổ gác, sau đó biến mất vào bóng tối.

Bồng chọc tức Đại đội trưởng Sơn Hùng khiến anh nổi giận đánh cậu ngay giữa đường. Bồng không chịu khuất phục, đòi kiện lên Chính ủy trung đoàn. Chính ủy Trần Quý nghe chuyện phân bua nhưng vẫn nghiêm nghị nhắc nhở Bồng không được chọc giận người lớn, đồng thời trách Sơn Hùng vì hành động quá trớn.

Mang mật danh M13, Kim “điệu” (Lê Kim) nhận nhiệm vụ đánh cắp bản đồ bố phòng chiến khu Hòa Mỹ. Dù ngụy trang khéo léo, hắn vẫn day dứt trước ánh mắt nghi hoặc của Bồng và Rắn.

Gặp vú nuôi và chị gái do cha gửi tới, Quỳnh từ chối mọi quần áo, thuốc men, rồi hát “Sông Ô Lâu kháng chiến” trước khi gục xuống vĩnh viễn.

Khi cha mẹ gửi thư xin Quỳnh về Thụy Sĩ chữa bệnh, Ban chỉ huy trung đoàn tranh luận gay gắt; bác sĩ Thiền khẳng định phải tôn trọng quyền lựa chọn của em.

Bác sĩ Lê Khắc Thiền, trí thức từng học y ở Pháp, xúc động khi biết tác giả “Sông Ô Lâu kháng chiến” là cậu bé 13 tuổi đầy nghị lực.