ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Vài năm trở lại đây, hoạt động kinh doanh qua sàn thương mại điện tử, mạng xã hội, livestream… đang bùng nổ, trở thành kênh kiếm tiền lớn cho hàng triệu cá nhân, hộ kinh doanh. Tuy nhiên, không ít các chủ thể kinh doanh trên nền tảng số chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế do đặc điểm giao dịch ẩn danh, phân tán và khó kiểm soát; nhiều trường hợp cố tình né tránh nghĩa vụ thuế, dẫn đến bị xử lý hình sự.

Điển hình là từ vụ việc Hoàng Hường lập hệ sinh thái 18 công ty, 25 hộ kinh doanh và 44 cá nhân để bán thực phẩm chức năng, che giấu gần 1.800 tỷ đồng doanh thu; hay Ngân 98 thu về hơn 120 tỷ đồng nhưng chuyển toàn bộ doanh thu vào tài khoản cá nhân và của bố mẹ. Bên cạnh đó là câu chuyện "nữ hoàng hàng hiệu" Nguyễn Thị Thu Hường trốn hơn 12,5 tỷ đồng tiền thuế và “Cún Bông” Vũ Nam Phương lập hai sổ sách, khai 5 tỷ nhưng thực thu hơn 120 tỷ đồng. Điểm chung của các vụ việc này đều là cố tình che giấu doanh thu, trốn tránh nghĩa vụ thuế.

Ông Vũ Mạnh Cường, Phó Cục trưởng Cục Thuế, Trưởng Thuế thành phố Hà Nội cho hay: “Một hành vi rất tinh vi đã được phát hiện là việc thành lập song song trụ sở doanh nghiệp và hộ kinh doanh tại cùng một địa điểm. Cụ thể, khi khách hàng muốn lấy hóa đơn, doanh nghiệp sẽ xuất qua công ty; còn nếu khách hàng không lấy hóa đơn, giao dịch sẽ được thực hiện dưới hình thức hộ kinh doanh để tránh các nghĩa vụ thuế".

Theo cơ quan thuế, các chiêu trò trốn thuế online thường xoay quanh ba thủ đoạn: Không đăng ký kinh doanh, không kê khai thu nhập; Giấu doanh thu thật bằng cách nhận tiền qua ví điện tử, tài khoản cá nhân; Không xuất hóa đơn, khai doanh thu thấp khi bán qua sàn thương mại điện tử.

Luật sư Trần Xuân Tiền - Đoàn luật sư thành phố Hà Nội cho biết: “Thủ đoạn trốn thuế của các đối tượng khá tinh vi, nhưng điểm cốt lõi là họ có hành vi cố ý. Các hành vi này bao gồm: cố ý che giấu doanh thu bằng cách đứng tên người khác (như bố mẹ); Thực hiện các giao dịch chuyển khoản lòng vòng (chuyển cho người quen rồi mới chuyển về) nhằm trốn tránh sự theo dõi doanh thu của cơ quan thuế và công an. Theo Điều 200 Bộ luật Hình sự, mức hình phạt sẽ được áp dụng cụ thể tùy thuộc vào tính chất và mức độ của hành vi trốn thuế, bao gồm số tiền trốn thuế, thủ đoạn thực hiện, có tổ chức hay không, phạm tội nhiều lần và mức độ ảnh hưởng lớn đến xã hội và việc thu ngân sách Nhà nước".

Theo Điều 200 Bộ luật Hình sự, những hành vi này đủ yếu tố cấu thành tội "trốn thuế" với khung hình phạt từ 6 tháng đến 7 năm tù, tùy tính chất và số tiền trốn thuế.

Một “kịch bản” phổ biến được nhiều đối tượng thực hiện là chuyển doanh thu từ doanh nghiệp sang hộ kinh doanh. Trong khi doanh nghiệp chịu 20% thuế thu nhập doanh nghiệp và 10% thuế giá trị gia tăng, thì hộ kinh doanh chỉ chịu 0,5% thuế thu nhập cá nhân và 1% thuế giá trị gia tăng. Sự chênh lệch này đã bị các đối tượng lợi dụng để trốn thuế với quy mô lớn. 

Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI nhìn nhận: “Các đối tượng thường dùng nhiều công ty để chuyển doanh thu qua lại, tạo chi phí ảo nhằm hợp thức hóa và giảm bớt thu nhập chịu thuế. Mặc dù chưa có kết luận chính thức từ cơ quan chức năng, nhưng tôi cho rằng, những trường hợp này chủ yếu là hành vi chuyển giá và lách thuế thông qua việc sử dụng hàng chục hộ kinh doanh cá thể. Bởi lẽ, luật pháp của chúng ta quy định hộ kinh doanh chỉ chịu mức thuế khoán thấp, tối đa chỉ một vài chục triệu đồng mỗi năm, tạo ra kẽ hở để các đối tượng lợi dụng".

Những vụ việc trốn thuế thời gian qua là lời cảnh báo rõ ràng rằng, kinh doanh online không còn là “vùng xám” trong quản lý thuế. Cơ quan chức năng sẽ tiếp tục xử lý nghiêm các trường hợp cố tình trốn tránh nghĩa vụ, nhằm bảo đảm công bằng trên thị trường.