Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng - người con kiệt xuất của quê hương Đông Anh đã giữ cương vị Bí thư Thành ủy Hà Nội các khóa XII, XIII, XIV. Ông luôn dành cho Hà Nội sự quan tâm đặc biệt, vừa là tình cảm với quê hương, vừa là trách nhiệm của một nhà lãnh đạo mẫu mực với sự phát triển của Thủ đô, vừa là sự gần gũi của một người cộng sản đối với Nhân dân.
Trong bài phát biểu tại Đại biểu Đảng bộ Thành phố Hà Nội lần thứ 18 ngày 12/10/2020, Tổng Bí thư nói về những khó khăn, thách thức của chính quyền Thủ đô với những công việc “chưa có tiền lệ”:
“Thủ đô Hà Nội với vị trí là trung tâm đầu não chính trị - hành chính quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, khoa học, giáo dục, kinh tế và giao dịch quốc tế của cả nước, luôn luôn phải giải quyết một khối lượng công việc lớn và khó, nhiều việc chưa có tiền lệ. Nhưng, với sự nỗ lực phấn đấu, đoàn kết, quyết tâm cao, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thủ đô đã vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, chấp hành nghiêm túc sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, có nhiều cách làm năng động, sáng tạo, đưa các chủ trương, nghị quyết của Đảng, các quyết sách của Nhà nước và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Thành phố vào cuộc sống”.
Đề cập đến ý kiến của cử tri liên quan đến sửa đổi Luật Thủ đô, Tổng Bí thư nhấn mạnh, chỉ Thủ đô Hà Nội mới có Luật, Nghị quyết riêng. Từ đó, Tổng Bí thư yêu cầu Hà Nội phải triển khai thực hiện bài bản. Tất cả công dân Thủ đô cũng phải là những người tiêu biểu, kể cả về chính trị, tư tưởng, văn hoá.
Đồng chí Nguyễn Phú Trọng cũng mong rằng, tất cả cử tri và người dân Thủ đô sẽ chung sức, đồng lòng thực hiện Nghị quyết; mỗi người thực sự tiêu biểu về chính trị, tư tưởng, văn hóa; cùng nhau truyền cảm hứng, lan tỏa những giá trị quý báu như văn hiến, anh hùng; hào hoa, thanh lịch; “Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người”; nơi lắng hồn núi sông ngàn năm để khơi dậy niềm tự hào, khát vọng vươn lên, quyết tâm xây dựng Hà Nội xứng đáng là trung tâm đầu não chính trị - hành chính của quốc gia, trung tâm lớn về văn hóa, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, kinh tế và hội nhập quốc tế, Thành phố Vì hòa bình, Thành phố sáng tạo.
Ông cũng bày tỏ với tinh thần "Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước", Hà Nội cần chủ động hơn nữa, tranh thủ sự giúp đỡ của các ban, bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố trong cả nước và các tổ chức quốc tế, đồng thời các ban, bộ, ngành Trung ương, các tỉnh, thành phố cũng cần phát huy hơn nữa trách nhiệm của mình, quan tâm phối hợp chặt chẽ với Hà Nội, kịp thời hỗ trợ tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, nhất là về cơ chế, chính sách, quy hoạch, kế hoạch, các nguồn lực đầu tư, đáp ứng tốt yêu cầu xây dựng và phát triển Thủ đô.
Ngày 1/7/2023, phát biểu tại hội nghị tiếp xúc cử tri Đơn vị bầu cử số 1 (các quận Đống Đa, Ba Đình, Hai Bà Trưng) thành phố Hà Nội, Tổng Bí thư căn dặn: "Hà Nội là Thủ đô, mà Thủ đô là đô thị đứng đầu, chỉ có một, Hà Nội là trung tâm chính trị, trung tâm văn hóa của cả nước. Do đó, người Hà Nội làm sao phải phát huy được truyền thống hào hoa, thanh lịch, văn hiến và anh hùng, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người; tập trung xây dựng môi trường văn hóa, xây dựng con người, xây dựng môi trường hòa bình ổn định là chức năng rất cơ bản của Thủ đô. Mỗi tỉnh, thành phố có một đặc thù riêng, nhưng Hà Nội chỉ có một, vẻ đẹp không nơi nào có được".
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đề nghị các cấp, các ngành thành phố Hà Nội quán triệt sâu sắc những quan điểm cơ bản này, vận dụng vào thực tiễn để xây dựng Thủ đô xứng đáng là Thủ đô nghìn năm văn hiến và anh hùng, hào hoa và thanh lịch, Thủ đô của lương tri và phẩm giá con người và nhiều danh hiệu khác nữa.
