Cuộc đàm phán diễn ra trong bối cảnh Nga và Ukraine mới đây đã đạt được một thỏa thuận ngừng bắn có giới hạn, nhưng vẫn còn nhiều bất đồng về phạm vi và nội dung thỏa thuận.
Theo thông tin từ Nhà Trắng, thỏa thuận ngừng bắn giới hạn đạt được sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump liên tiếp điện đàm với lãnh đạo Nga và Ukraine trong nhiều ngày qua. Tuy nhiên, các bên vẫn chưa thống nhất về phạm vi áp dụng lệnh ngừng bắn. Washington khẳng định thỏa thuận này sẽ áp dụng với cơ sở hạ tầng và năng lượng, trong khi Moskva chỉ giới hạn ở cơ sở hạ tầng năng lượng. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky muốn mở rộng phạm vi bảo vệ sang hệ thống đường sắt và cảng biển.
Tổng thống Ukraine cho biết: “Sẽ thật tuyệt vời nếu cuộc họp ở Jeddah, Saudi Arabia đạt được một kết quả chắc chắn - một kết quả có thể dẫn đến lệnh ngừng bắn hoàn toàn. Tuy nhiên, điều đó phụ thuộc vào việc các bên thực sự mong muốn hòa bình hay chỉ đang tạo ra ấn tượng rằng họ muốn. Chúng tôi muốn điều đó. Đoàn đại diện của chúng tôi sẽ bao gồm những chuyên gia có trình độ cao, am hiểu sâu về kỹ thuật và đặc biệt, Bộ trưởng Quốc phòng cũng sẽ tham dự. Ukraine sẵn sàng hành động nhanh chóng, cụ thể.”
Trước thềm cuộc đàm phán, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff nhận định vấn đề lãnh thổ là trở ngại lớn nhất trong tiến trình hòa bình. Moscow hiện kiểm soát khoảng 20% diện tích lãnh thổ Ukraine theo biên giới quốc tế, bao gồm bán đảo Crimea (sáp nhập năm 2014) và bốn tỉnh Donetsk, Lugansk, Kherson, Zaporizhzhia (sáp nhập năm 2022). Nga khẳng định sẽ không nhượng bộ các vùng lãnh thổ này, đồng thời coi đó là vùng bảo vệ hạt nhân.
Trong khi đó, Ukraine vẫn duy trì lập trường cứng rắn, kiên quyết không công nhận chủ quyền của Nga đối với các vùng lãnh thổ trên. Tổng thống Zelensky nhiều lần tuyên bố không đổi lãnh thổ lấy hòa bình.
Dù vậy, một số nguồn tin cho biết Mỹ đang nghiêng về phương án Ukraine chấp nhận từ bỏ một phần lãnh thổ để đạt được lệnh ngừng bắn. Đặc phái viên Witkoff thừa nhận đây là vấn đề nhạy cảm, bởi Hiến pháp Ukraine khẳng định những khu vực này là không thể tách rời khỏi đất nước. Nếu chấp nhận phương án này, chính quyền của Tổng thống Zelensky có thể đối mặt với khủng hoảng chính trị nghiêm trọng.
