Tôi hít hà mùi hương quen thuộc mỗi mùa thu đã gắn với tôi từ những ngày thơ bé. Chợt nhận ra nội đã ngồi bên hiên cửa từ bao giờ. Hình như nội cũng cảm nhận được hương thị thoảng qua. Tôi đoán vậy bởi thấy bà nhắm hờ mắt và khuôn miệng móm mém khẽ nở nụ cười.
Có lẽ, nội đang nghe hương thị từ cả trong kí ức xa xôi, từ cả mùa thị đầu tiên khi ông bà đón cha tôi cất tiếng khóc chào đời. Tiếng khóc được quyện bởi hương thị thơm quẩn cả vào giấc ngủ ngoan hiền. Nội đưa bàn tay nhăn nheo nhẹ mân mê mớ tóc bạc của mình. Chiếc lược trên tay nội đưa đều đều từ đỉnh đầu xuống. Xong nội khéo léo vấn mớ tóc đã trắng như mây trời mùa thu trong một vuông vải màu nâu đã nhạt màu, quấn gọn lên đầu.
Thói quen đó nội giữ từ ngày xưa. Đã nhiều lần, tôi đề nghị nội cắt tóc ngắn đi cho nhẹ đầu nhưng bà không chịu. Nội bảo để đó nội còn vấn tóc chứ, cắt ngắn đi nó vướng víu khó chịu. Tôi cười chọc nội: "Nội kỳ quá, dài mới vướng chứ ngắn sao vướng được". Là nội nói vậy, là tôi chọc nội vậy chứ tôi biết thực ra nội muốn giữ mái tóc, giữ vuông vải vấn đầu mà ông sắm cho nội cũng là giữ mãi hình ảnh của ông tôi bên cạnh.
Nội ngồi tựa người vào cột hiên, mắt hấp háy vui nhìn những cành lá khẽ rung rinh trong khoảng vườn xanh mát trước nhà. Trời bắt đầu sáng dần. Những tia nắng thu dịu dàng đến độ tôi như cảm nhận được vị nắng tinh khôi. Sợi nắng chầm chậm trải ra mặt sân, đậu trên cành lá, sà cả vào bên hiên cửa nội ngồi. Chan hòa. Tôi đến bên nội, ngồi xuống bậc hiên bên dưới. Nắng tinh nghịch sà vào lòng tôi. Tôi chợt thấy như mình bé lại, ngả đầu vào lòng nội. Nội đưa bàn tay, vuốt vuốt tóc tôi, vỗ về luôn những sợi nắng như sợ chúng dỗi hờn.
Sáng nay, tôi ngồi bên nội bình yên dưới hiên nhà! Trong tôi bỗng ngân lên giai điệu quen thuộc về một tháng Tám mốc son trong trang sử của dân tộc. Tôi khẽ ngân nga lời hát Mười chín tháng Tám của nhạc sỹ Xuân Oanh: "Mười chín tháng Tám khi quốc dân căm hờn kêu thét/ Tiến lên cùng hô, mau diệt tan hết quân thù chung. Mười chín tháng Tám, ánh sao tự do đem tới/ Cờ bay nơi nơi, muôn ánh sao vàng/ Máu pha tươi hồng trên lá cờ đi khắp chốn giang san". Chợt thấy nội cũng thì thầm hát cùng tôi. Có lẽ, nội đang nhớ lại ngày xưa…
Tháng Tám, cả nước ngân vang bài ca chiến thắng. Năm đó, ông tôi từ khói lửa đạn bom trở về, nước mắt nội tuôn trào nóng hổi, mừng vui. Một phần thân thể của ông gửi lại nơi chiến trường. Nội bảo rằng, chẳng thể nào diễn tả nổi cảm xúc ngày đó. Ai cũng như vỡ òa sung sướng, khóc, cười hể hả.
Tháng Tám này khác tháng Tám xưa. Ông tôi đã đi về miền mây trắng, còn bà đã liêu xiêu bóng chiều, run rẩy bước chân. Nhưng lòng bà bình yên bởi đất nước không còn đạn bom khói lửa.
Tôi nhìn nội nhẹ cười. Khuôn mặt nội, mái tóc nội, ánh nhìn của nội hằn rõ trùng trùng thời gian trôi. Bao tháng năm đã qua đi in dấu nơi khóe mắt già nua hiền hậu của nội.
