Sau nhiều tuần điều lực lượng vũ trang đến gần biên giới, ngày 24/2/2022, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã phát động “Chiến dịch quân sự đặc biệt” ở miền Đông Ukraine. Cuộc xung đột lớn nhất ở châu Âu kể từ sau Thế chiến II đã gây chấn động thế giới.
Trong giai đoạn đầu của cuộc xung đột, Nga sử dụng các lực lượng tinh nhuệ, dự định đánh thẳng vào Thủ đô Kiev của Ukraine và một số vùng phụ cận theo chiến thuật “đánh nhanh, thắng nhanh”. Tuy nhiên, cuộc xung đột trên thực tế đã không diễn ra như Nga suy tính, khi Ukraine với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phương Tây đã chiến đấu chống lại lực lượng Nga, đẩy lùi Nga khỏi miền Bắc, sau đó phát động các cuộc phản công ở phía Đông và phía Nam.
Trong năm thứ hai, Ukraine không giữ được thị trấn chiến lược Bakhmut. Cuộc phản công vào mùa hè năm 2023 được Kiev và phương Tây kỳ vọng làm thay đổi cục diện cuộc xung đột đã thất bại. Từ đầu năm 2023, Nga đã tăng cường lực lượng tại Ukraine một cách đáng kể.
Bước vào năm thứ ba, cuộc chiến đã chuyển sang thế giằng co. Mặc dù Nga giành ưu thế trên chiến trường nhưng họ chỉ kiểm soát được diện tích lãnh thổ khiêm tốn. Theo số liệu, quân đội Nga hiện kiểm soát khoảng 18% lãnh thổ Ukraine. Trong năm 2024, Nga mở rộng thêm được hơn 2.000 km², chiếm chưa đến 1% diện tích Ukraine. Đáng chú ý, quân đội Nga vẫn chưa giành lại được phần lãnh thổ tại Kursk mà Ukraine kiểm soát từ tháng 8 năm ngoái.
Xung đột kéo dài 3 năm khiến Nga và Ukraine đều phải trả giá đắt. Theo ước tính của Liên hợp quốc, tính đến tháng 8/2024, đã có hơn 11.700 người tử vong và hơn 24.600 người khác bị thương, cùng hàng trăm nghìn binh sĩ Nga, Ukraine tử trận hoặc bị thương trong xung đột.
Bộ Quốc phòng Nga công bố số liệu ghi nhận trong cả năm 2024, quân đội Ukraine đã mất 593.410 binh sỹ trong chiến đấu. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận, con số thương vong của Ukraine trong cuộc chiến kéo dài gần 3 năm với Nga là hơn 45.000 người thiệt mạng và 390.000 người bị thương. Trong khi đó, Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine ngày 29/1 thông báo trên Facebook rằng, 834.670 quân nhân Nga đã bị thương vong ở Ukraine trong khoảng thời gian từ ngày 24/2/2022 đến ngày 29/1/2025.
Nhưng thương vong không phải là cái giá duy nhất mà cuộc xung đột đã gây ra. Khi cuộc chiến bước sang năm thứ 4, nó đã gây ra một trong những cuộc khủng hoảng di dời lớn nhất thế giới. Xung đột Nga - Ukraine bước sang năm thứ 4 cũng đã tàn phá cả hai quốc gia về mặt kinh tế. Cuộc xung đột còn tác động tới toàn thế giới khi gây gián đoạn chuỗi cung ứng, đẩy giá lương thực và năng lượng tăng cao, ảnh hưởng nặng nề tới đời sống của nhiều người, nhất là dân nghèo.
Xung đột Nga - Ukraine đã kéo theo nhiều cuộc khủng hoảng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới đời sống chính trị, kinh tế, an ninh quốc tế. Những hệ lụy chưa thể đong đếm đầy đủ. Tuy nhiên, năm 2025, khi xung đột chuẩn bị bước sang năm thứ tư, đã có những tín hiệu tích cực về giải pháp hoà bình sau khi ông Donald Trump quay trở lại Nhà Trắng. Sự thay đổi lập trường của Mỹ dưới thời Tổng thống Trump đang mở ra những cơ hội kết thúc cuộc xung đột kéo dài gần 3 năm qua giữa Nga và Ukraine.
