ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hiện đang phải đối mặt với ba vụ án tham nhũng riêng biệt được đệ trình vào năm 2019, gồm Vụ án 1000, Vụ án 2000 và Vụ án 4000, liên quan đến các cáo buộc hối lộ, gian lận và vi phạm lòng tin. Những cáo buộc này có thể khiến ông phải chịu mức án lên tới 10 năm tù.

Lý lẽ của ông Netanyahu

Ông Netanyahu phủ nhận mọi hành vi sai trái và tuyên bố phiên tòa xét xử ông với cáo buộc tham nhũng là âm mưu của “nhà nước ngầm”, một “cuộc săn phù thủy” được dàn dựng về mặt chính trị bởi các đối thủ và giới truyền thông. Ông cũng lập luận rằng nếu được ân xá, ông sẽ có thể củng cố Israel trong thời điểm hỗn loạn ở Trung Đông.

Bản đệ trình của Thủ tướng Israel được đưa ra vài tuần sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc giục Tổng thống Herzog ân xá cho ông Netanyahu. Đơn xin ân xá dài 111 trang của ông Netanyahu gửi tới văn phòng của ông Herzog có đề cập đến yêu cầu trước đó của ông Trump.

Các nhà phân tích cho rằng trong nỗ lực tránh các phiên tòa và khả năng bị kết án, ông Netanyahu đã kéo dài và mở rộng cuộc tấn công diệt chủng của Israel vào Dải Gaza đang bị bao vây.

Liệu ông Netanyahu có phải nhận tội để được ân xá không?

Trong đơn xin ân xá, ông Netanyahu không thừa nhận tội lỗi hoặc hành vi sai trái.

Lãnh đạo phe đối lập Yair Lapid cho biết ông Netanyahu không thể được ân xá “nếu không thừa nhận tội lỗi, bày tỏ sự hối hận và ngay lập tức từ bỏ sự nghiệp chính trị”.

Tuy nhiên, theo bà Dana Blander - nhà nghiên cứu tại Viện Dân chủ Israel, về mặt pháp lý, việc nhận tội là không bắt buộc. Theo đó, không có điều kiện nào cho việc ân xá. Yêu cầu ân xá trước tiên sẽ được bộ phận ân xá của Bộ Tư pháp xem xét, sau đó bộ phận này sẽ gửi ý kiến ​​của mình tới văn phòng của Tổng thống Herzog.

Mặc dù tổng thống thường làm theo khuyến nghị của Bộ Tư pháp, nhưng ông không bắt buộc phải làm như vậy. Ông Herzog trước đây đã nói rằng ông coi một giải pháp đàm phán giữa các công tố viên và nhóm luật sư của ông Netanyahu là cách hiệu quả nhất để giải quyết vấn đề pháp lý này.

Các nhà lãnh đạo và người dân Israel đã phản ứng thế nào?

Người dân Israel cùng các chính trị gia đối lập đã biểu tình bên ngoài nhà riêng của Tổng thống Herzog ở Tel Aviv vào tối 30/11 để phản đối đơn xin ân xá của ông Netanyahu.

Ông Herzog và ông Netanyahu từng là đối thủ chính trị, nhưng họ có mối quan hệ tốt trong công việc.

“Sau khi nhận được tất cả các ý kiến ​​liên quan, Tổng thống sẽ xem xét yêu cầu ân xá một cách có trách nhiệm và chân thành”, một tuyên bố từ văn phòng của ông Herzog cho biết.

Ông Netanyahu bị cáo buộc về điều gì?

Vụ án 1000, 'Vụ án quà tặng'

Vào năm 2019, ông Netanyahu bị cáo buộc phạm tội gian lận và vi phạm lòng tin trong thời gian ông giữ chức Bộ trưởng Truyền thông Israel từ năm 2014 đến năm 2017.

Các cáo buộc cho biết ông Netanyahu và vợ đã nhận những món quà xa xỉ trị giá gần 200.000 USD, bao gồm rượu sâm panh và xì gà từ hai doanh nhân giàu có để đổi lấy sự ưu ái về mặt chính trị.

Các doanh nhân này là nhà sản xuất phim Hollywood người Israel Arnon Milchan và tỷ phú người Australia James Packer. Ông Milchan từng khai rằng ông đã tặng quà cho ông Netanyahu vào tháng 6 năm 2020. Trong khi ông Packer cũng bị cáo buộc đã chia sẻ chi phí cho những món quà đắt tiền này với ông Milchan.

Ông Netanyahu bị cáo buộc đã thúc đẩy lợi ích của ông Milchan khi vận động hành lang các quan chức Mỹ để giúp ông này xin gia hạn thị thực Mỹ. Ông Netanyahu cũng bị cáo buộc thúc đẩy một luật miễn thuế có thể mang lại lợi ích cho người Israel ở nước ngoài, như ông Milchan.

Đối với tỷ phú người Australia James Packer, các phương tiện truyền thông đưa tin rằng ông Packer đang đầu tư lớn vào Israel, và luật sư của ông đã hỏi về quyền công dân hoặc quyền thường trú tại Israel cho tỷ phú này, điều này sẽ có lợi cho ông về mặt thuế.

Theo luật pháp Israel, tội gian lận và vi phạm lòng tin có thể bị phạt tù lên tới 3 năm, trong khi tội hối lộ có thể bị phạt tù lên tới 10 năm và/hoặc phạt tiền.

Vụ án năm 2000, 'vụ Netanyahu-Mozes'

Vụ án này cũng cáo buộc ông Netanyahu về tội gian lận và vi phạm lòng tin, nói rằng Thủ tướng Israel đã thực hiện một thỏa thuận với doanh nhân Aron Mozes, một cổ đông lớn của Yedioth Ahronoth - tờ báo Israel thường chỉ trích ông Netanyahu.

Thỏa thuận được cho là nhằm đưa tin có lợi cho ông Netanyahu để đổi lấy một dự luật giúp kìm hãm sự phát triển của Israel Hayom - tờ báo đối thủ đã vượt mặt Yedioth Ahronoth. Khi đó, một dự luật đã được xem xét nhằm hạn chế số lượng phát hành của tờ Israel Hayom.

Bản tóm tắt cáo trạng cho biết, mặc dù có “sự cạnh tranh sâu sắc” giữa ông Netanyahu và ông Aron Mozes, họ vẫn có hàng loạt cuộc gặp từ năm 2008 đến năm 2014.

Trong những cuộc gặp này, ông Netanyahu và ông Mozes thảo luận về việc thúc đẩy lợi ích chung: mở rộng phạm vi đưa tin mà ông Netanyahu nhận được trên nhóm truyền thông 'Yedioth Ahronoth'; và áp đặt các hạn chế đối với tờ báo 'Israel Hayom'”, bản cáo trạng cho biết.

Vụ án 4000, 'vụ án Bezeq'

Vụ án này truy tố ông Netanyahu vì đã cấp ưu đãi về mặt quản lý cho công ty viễn thông Bezeq của Israel để đổi lấy việc đưa tin tích cực trên Walla, một trang web tin tức do cựu chủ tịch của công ty này kiểm soát.

Ông Netanyahu, vào thời điểm đó giữ chức bộ trưởng truyền thông, bị cáo buộc đã cung cấp các lợi ích về mặt pháp lý cho Shaul Elovitch, chủ sở hữu của Bezeq, người cũng kiểm soát trang web tin tức Walla. Những lợi ích được cho là bao gồm các vụ sáp nhập và lợi nhuận tài chính. Đổi lại, ông Elovitch đưa tin có lợi cho ông Netanyahu và vợ ông.

Bản tóm tắt cáo trạng cho biết ông Netanyahu “đã nhiều lần giải quyết các vấn đề pháp lý liên quan đến ông Elovitch và thực hiện các hành động cụ thể nhằm thúc đẩy lợi ích kinh doanh của ông Elovitch”.

Ngoài tội gian lận và vi phạm lòng tin, ông Netanyahu còn bị buộc tội nhận hối lộ trong vụ án này.

Những chính trị gia Israel nào khác từng bị buộc tội tham nhũng?

Kể từ năm 1996, mọi thủ tướng Israel đều là đối tượng của cuộc điều tra tham nhũng.

1996-1999

Ông Netanyahu, trong nhiệm kỳ thủ tướng đầu tiên, đã bị điều tra vì nhiều lý do, bao gồm cả âm mưu hối lộ và môi giới ảnh hưởng.

1999-2001

Thủ tướng Ehud Barak đã bị điều tra về cáo buộc tài trợ chiến dịch tranh cử bất hợp pháp, hối lộ và rửa tiền.

2001-2006

Thủ tướng Ariel Sharon bị cáo buộc nhận hối lộ hàng trăm nghìn USD vào cuối những năm 1990 trong vụ việc được gọi là vụ đảo Hy Lạp.

2006-2009

Thủ tướng Ehud Olmert bị kết tội nhận hối lộ 430.000 USD khi còn là thị trưởng Jerusalem. Ông bị bỏ tù vào tháng 2 năm 2016 vì tội gian lận, vi phạm lòng tin, làm giả hồ sơ doanh nghiệp và trốn thuế.

2009-2121

Ông Netanyahu trở lại vị trí thủ tướng. Trong thời gian này, ông bị buộc tội về các vụ án nêu trên, trong khi hai vụ án khác chống lại ông đã bị hủy bỏ.