Tòa án Tối cao Mỹ nghe điều trần về thuế quan
Ngày 5/11, Tòa án Tối cao Mỹ đã mở phiên điều trần xem xét một trong những vụ kiện kinh tế gây chấn động nhất trong lịch sử hiện đại, liên quan tính hợp pháp của các mức thuế toàn cầu do Tổng thống Donald Trump áp dụng.
Phán quyết của tòa có thể định hình lại mối quan hệ giữa các nhánh quyền lực ở Mỹ và tác động sâu rộng tới kinh tế toàn cầu. Tại phiên điều trần kéo dài hơn hai tiếng rưỡi, hầu hết các thẩm phán bày tỏ hoài nghi về tính hợp pháp của các mức thuế quan toàn diện mà Tổng thống Trump đã đơn phương áp đặt.
Tất cả các thẩm phán có quan điểm bảo thủ và tự do đều chất vấn gay gắt luật sư đại diện cho chính quyền Trump, trong đó gồm việc: Liệu một đạo luật năm 1977 được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp quốc gia có trao cho ông Trump quyền áp đặt thuế quan như ông tuyên bố? Liệu vị Tổng thống của Đảng Cộng hòa này có xâm phạm vào quyền hạn của Quốc hội hay không? Tuy nhiên, một số thẩm phán bảo thủ cũng nhấn mạnh thẩm quyền cố hữu của tổng thống trong việc giải quyết các vấn đề với nước ngoài. Điều đó cho thấy tòa án có thể bị chia rẽ sâu sắc về kết quả của vụ kiện. Hiện Tòa án Tối cao Mỹ có đa số 6-3 thuộc phe bảo thủ.
Ông Trump đã viện dẫn Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế, hay IEEPA, để áp đặt thuế quan lên hầu hết các đối tác thương mại. Đạo luật này cho phép tổng thống điều tiết thương mại trong trường hợp khẩn cấp quốc gia và ông Trump là Tổng thống đầu tiên sử dụng IEEPA cho mục đích này. Tuy nhiên, hai tòa án cấp dưới trước đó đã phán quyết rằng việc ông Trump sử dụng IEEPA đã vượt quá thẩm quyền của Tổng thống.
Ông Trump không tham dự phiên điều trần, nhưng Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent có mặt để “nhấn mạnh rằng đây là một tình trạng khẩn cấp về kinh tế”. Theo ông Bessent, nếu không có thuế quan, Mỹ khó có an ninh quốc gia. Tòa án Tối cao thường mất nhiều tháng để đưa ra phán quyết sau khi nghe lập luận. Trong vụ việc này, chính quyền Trump đã yêu cầu tòa hành động nhanh chóng nhưng hiện vẫn chưa rõ thời điểm phán quyết cuối cùng sẽ được đưa ra. Nếu cuối cùng thua kiện tại Tòa án Tối cao, ông Trump vẫn có thể áp đặt thuế quan theo các luật khác, nhưng những luật này có nhiều hạn chế hơn về tốc độ và quy mô mà ông có thể hành động.
Hậu quả của phán quyết chống lại ông Trump cũng có thể phức tạp, nếu chính phủ phải hoàn thuế. Cho đến nay, Bộ Tài chính Mỹ đã thu được gần 90 tỷ đô la từ các khoản thuế nhập khẩu mà Tổng thống Trump đã áp đặt theo luật quyền hạn khẩn cấp.
