Thị trường ô tô khó khăn chưa từng có
Thị trường ô tô Việt Nam đang đối mặt với giai đoạn khó khăn chưa từng có trong lịch sử, với doanh số giảm sút mạnh, giá xe giảm liên tục và cạnh tranh khốc liệt.
Triển lãm ô tô xe máy lớn nhất Việt Nam (Vietnam Motor Show) năm nay sẽ không được tổ chức. Vietnam Motor Show không chỉ là một sự kiện triển lãm đơn thuần, mà trong nhiều năm qua, sự kiện luôn được xem là bộ mặt của thị trường ô tô Việt Nam. Đó là nơi các hãng xe phô diễn những dòng xe mới nhất, những quân bài chủ lực của mình để thu hút người tiêu dùng. Thực chất, đây là một sự kiện bán hàng, một "cú hích" quan trọng để thúc đẩy doanh số. Năm nay, thị trường ảm đạm đến mức sự kiện mang tính biểu tượng này đã không thể diễn ra.
Mới đây, ông Đỗ Tiến Dũng, Chủ tịch của Haxaco - Công ty được biết đến với cái tên "trùm buôn xe sang Mercedes" tại Việt Nam đã phải thừa nhận, công ty đang đối mặt với những thách thức chưa từng có trong 20 năm hoạt động, ngay sau khi phải đóng cửa một đại lý Mercedes-Benz tại Hà Nội - một sự kiện chưa từng có tiền lệ.
Theo ông Dũng, bức tranh kinh doanh năm 2025 vô cùng ảm đạm. Ông cho biết, sức ép từ cuộc chiến giảm giá liên tục trên thị trường đã bào mòn nghiêm trọng lợi nhuận của các đại lý. Đặc biệt, phân khúc xe sang đang là tâm điểm của sự khó khăn với doanh số tại một số đại lý đã sụt giảm tới 60-70% so với thời kỳ đỉnh cao, có những tháng chỉ bán được vỏn vẹn 10-20 chiếc.
Trước đó, trong cuộc họp cổ đông thường niên, ông Vũ Đình Độ, Chủ tịch của Tasco - Công ty đang sở hữu chuỗi hơn 80 cửa hàng phân phối xe trên cả nước đã có những nhận định tương tự về một thị trường đầy thách thức.
Tuy nhiên, trong khi các "ông lớn" truyền thống nhận định thị trường khó khăn, những con số bán hàng mới nhất lại cho thấy một sự thật khác: thị trường không chỉ suy giảm mà còn đang bị một cái tên mới chiếm lĩnh, đó chính là VinFast.
Trong tháng 7 vừa qua, VinFast đã một mình bán ra gần 11.500 xe, quá 1/3 doanh số các hãng xe thuộc Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA). VinFast không thuộc VAMA nên dữ liệu công ty được tính riêng.
Khi quan sát cuộc chiến giành thị phần này, nhiều người đã có những băn khoăn sâu sắc hơn về con đường thị trường ô tô Việt Nam đang đi.
Thứ nhất, liệu một thị trường được định hình chủ yếu bởi các dòng xe giá rẻ có thực sự bền vững hay không? Cuộc chiến về giá có thể mang lại lợi ích trước mắt cho người tiêu dùng, giúp nhiều người có cơ hội sở hữu ô tô hơn. Nhưng về lâu dài, nó có thể dẫn đến sự cạnh tranh thiếu lành mạnh, bào mòn lợi nhuận của cả một hệ thống từ nhà sản xuất đến đại lý và có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm và dịch vụ hậu mãi về lâu dài.
Thứ hai là vấn đề về hạ tầng giao thông. Các thành phố lớn của chúng ta vốn đã quá tải với tình trạng ùn tắc và thiếu hụt bãi đỗ xe. Việc xe giá rẻ trở nên phổ biến, thúc đẩy lượng ô tô cá nhân tăng lên một cách quá nhanh, trong khi hạ tầng không theo kịp, liệu chúng ta có đang tự làm cho vấn đề giao thông đô thị trở nên trầm trọng hơn không?
Thứ ba là một câu chuyện của vài năm sau. Khi những chiếc xe giá rẻ, có thể có tuổi thọ ngắn hơn, bắt đầu bị thải loại hàng loạt, áp lực đối với môi trường sẽ như thế nào? Chúng ta đã có một kế hoạch xử lý rõ ràng cho hàng triệu chiếc xe cũ, cùng với pin và các linh kiện độc hại khác hay chưa? Hay chúng ta đang giải quyết một bài toán kinh tế trước mắt, để rồi lại tạo ra một vấn đề môi trường lớn hơn trong tương lai?
Việc Vietnam Motor Show bị hủy bỏ không chỉ là một dấu hiệu của một thị trường đang gặp khó khăn tạm thời, mà đây là một tín hiệu cho thấy một sự thay đổi lớn đang diễn ra. Thị trường ô tô Việt Nam đang được định hình lại một cách sâu sắc. Đằng sau cuộc chiến về doanh số và thị phần là những câu hỏi lớn về sự phát triển bền vững, về hạ tầng và về trách nhiệm với môi trường mà chúng ta cần phải có câu trả lời.
