Tết Độc lập trong tôi
Mỗi độ thu về, ngày Quốc khánh 2/9 lại khơi dậy trong lòng mỗi người dân đất Việt những ký ức thiêng liêng và xúc động.
Với nhiều thế hệ, đây không chỉ là ngày Tết Độc lập – ngày hội non sông, mà còn là dịp để tưởng nhớ Bác Hồ kính yêu, để tri ân những người đã hy sinh cho Tổ quốc, và để trở về với những kỷ niệm ấm áp của gia đình trong gian khó.
Anh cả gửi tin vào trong nhóm zalo của gia đình: “Năm nay Chính phủ tặng quà Tết Độc lập cho nhân dân, mỗi người được 100 ngàn đó!”. Thế là bao nhiêu tim liên tiếp được bắn ra. Cả nhà ai cũng vui mừng, phấn khởi. Trong thâm tâm, tất cả chúng tôi đều hiểu, Đảng và Chính phủ quan tâm tới nhân dân đến nhường nào, hiểu ngày Tết Độc lập thiêng liêng và hạnh phúc biết bao. Và dù không nói ra, nhưng chắc chắn chúng tôi, đứa nào cũng nhớ tới bố mẹ và ước giá bố mẹ mình còn sống đến hôm nay…
Tôi nhớ những ngày Tết Độc lập xưa, khi ấy chúng tôi còn ăn cơm độn ngô khoai, nhà chín miệng ăn đói reo đói rắt. Năm nào tới dịp mùng 2 tháng 9, mẹ tôi cũng nghĩ tới việc cho chúng tôi được ăn bữa cải thiện nên chúng tôi mong chóng tới Tết Độc lập vô cùng. Có năm, mẹ nấu món bún cua cùng rau chuối thái rối. Có năm, mẹ tráng bánh cuốn, hành mỡ thơm lừng. Ngày đó mẹ phải đi xay bột nhờ, rồi canh me cả ngày mượn cho được nồi tráng bánh của nhà bà Tâm chuyên bán bánh cuốn ở đầu xóm. Và nhiều hơn cả là mẹ gói bánh nếp. Mẹ xay bột rất công phu, lọc bột bằng chiếc khăn vuông mẹ vẫn đội đầu khi đi cấy gặt. Sáng sớm, mẹ ngả bột ra mâm, đồ đỗ đánh nhuyễn với mật để làm nhân bánh ngọt, rồi thái cả tô thịt ướp chút muối tiêu để làm nhân mặn.
Bố tôi sẽ làm nhiệm vụ đi rọc lá chuối. Chị hai tôi rửa sạch lá, lau khô. Chị cả theo hướng dẫn của mẹ sẽ hơ lá trên lửa thật khéo để lá mềm, gói không bị rách. Hơ đầy một sảo lá, chị lại lấy mỡ phết lên lá cho bóng nhoáng. Mẹ bảo làm vậy khi bóc bánh sẽ róc hơn, đặc biệt bánh sẽ có vị béo, ngậy thơm và không hề ngấy.
Rồi cả nhà ngồi quây quần bên nhau, gói bánh quanh chiếc chiếu cói đã xờm bốn cạnh, vừa gói vừa kể không biết bao nhiêu chuyện trên đời. Và trong những câu chuyện tôi còn nhớ thì chắc chắn là những câu chuyện bố kể về Bác Hồ. Bố nói Bác luôn dõi theo tất cả chúng ta, Bác yêu nước thương dân lắm, Bác mất đúng ngày 2/9 - Ngày Quốc khánh nên nhân dân càng thương nhớ Bác.
Rồi bố kể về bác tôi, cậu tôi những người đã vĩnh viễn không thể trở về từ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, và đế quốc Mỹ. Bố còn kể nền nhà tôi xưa là đường giao thông hào, bà nội tôi hì hụi đào hầm nuôi và che giấu các chú bộ đội những năm bom Mỹ oanh tạc miền Bắc. Bố cũng kể cho chúng tôi nghe, cảnh máy bay gầm rú trên bầu trời, bố bảo nhiều đêm, nghe tiếng máy bay, bà nội ôm chặt anh cả và chị hai tôi – lúc ấy mới chỉ vài tuổi, vẫn còn bé tý, bà không khóc nhưng nói trong nỗi thắt gan thắt ruột: “Chiến tranh khổ lắm các con ơi!”. Tất cả chúng tôi lặng đi…
Bố cứ rủ rỉ như thế, ông không nói ra, song chúng tôi đều hiểu, ông đang nhắc chúng tôi, hòa bình mà chúng tôi đang được hưởng đắt giá đến nhường nào. Và tôi nhớ nhiều hơn cả là hình ảnh ông khi đứng trước ban thờ vào những buổi sáng ngày mùng 2 tháng 9. Bố không có điều kiện để dâng mâm cao cỗ đầy, không có bánh trái thịnh soạn như bây giờ. Có năm, bố dâng đĩa bánh nếp, chùm nhãn thóc hái ngoài vườn; có năm, dâng nải chuối, đĩa xôi. Và nhiều năm, chỉ có quả cau, lá trầu, bát nước. Bố đứng trang nghiêm trước ban, áo sơ mi chỉnh tề, thắp một nén nhang rồi lầm rầm khấn. Tất cả bọn con nít chúng tôi đang nhăn nhở nói cười cũng im bặt, lẳng lặng lùi ra cửa. Ngày ấy còn bé, có lần tôi thắc mắc: Quốc khánh là ngày vui sao bố lại thắp hương? Bố bảo, nay là ngày giỗ Bác Hồ, nay cũng là ngày chúng ta tỏ lòng biết ơn tới Bác, tri ân những người chiến sỹ đã hy sinh vì Tổ quốc. Bố nói bằng giọng trầm buồn, chúng tôi nghe mà rưng rưng lắm.
Mới đó mà bao Tết Độc lập đã đi qua. Cha mẹ tôi cũng đã thành người thiên cổ. Bơ vơ, hụt hẫng. Nhưng năm nào anh em chúng tôi cũng kéo nhau về quê, tề tựu đông đủ cháu con trong ngày Quốc khánh. Và năm nay, hơn bốn mươi năm cuộc đời, lần đầu tiên được nhận quà Tết Độc lập từ Chính phủ, tôi không sao diễn tả hết cảm xúc trong lòng mình.
Tôi nghĩ về niềm hạnh phúc của bé con là tôi và các anh chị ngày xưa - khi háo hức chờ mẹ vớt cho chiếc bánh nếp còn hôi hổi, khi đăm đắm ngóng theo tay mẹ cuốn chiếc đũa tre để nhận chiếc bánh nóng giẫy vào đĩa của mình, hay khi rối rít chìa tay ra đón bát bún cua nghi ngút từ tay mẹ…
Tôi nghĩ tới ánh mắt không sao diễn tả hết thành lời của cha mẹ tôi ngày ấy - khi nhìn đàn con đông đúc của mình được ăn một bữa ăn ngon trong ngày Quốc khánh.
Tôi nghĩ tới niềm hạnh phúc khôn tả thuở ấu thơ khi đứng xếp hàng trước sân nhà bác trưởng thôn để nhận quà mỗi dịp Tết Trung thu. Mà ngày ấy, quà Tết chỉ là mươi múi bưởi, mấy viên kẹo trứng chim, hay dăm cái kẹo xoắn Bon Bon…
Tôi nghĩ tới niềm vui ríu rít của anh chị em tôi mỗi lần bố bán đàn lợn con được giá. Bố chia cho mỗi đứa dăm hào để ăn quà. Bố bảo đó là niềm vui của cả nhà, bố muốn chia cho tất thảy các con, vì các con đều đã vất vả kiếm rau, băm bèo, nấu cám. Lúc ấy, tôi sẽ mua chiếc kẹo con sâu mà tôi thích; anh tôi sẽ mua một con quay thật xịn, quay tít thò lò mà anh ao ước bấy lâu; còn em tôi, nó sẽ mua mấy chiếc kẹo dồi ngọt lịm.
Tôi cũng nghĩ tới những buổi sáng mùng Một Tết ngày xưa. Khi cả nhà hạ mâm cơm từ ban thờ xuống, bố sẽ lấy tiền ra mừng tuổi cho mẹ và tất cả anh em chúng tôi - những tờ 10 ngàn mới tinh và đỏ thắm!
Tôi nghĩ về hiện tại.
Nghĩ về Tết Độc lập năm nay.
Nghĩ về khoảnh khắc được cầm món quà của Chính phủ trên tay… mà rưng rưng quá!
Dương Châu Giang
