Quốc khánh mùng 2 tháng 9, ngày lễ chính thức lớn nhất của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Tám mươi năm qua, mỗi độ Thu về, đúng ngày 2/9, toàn dân ta nô nức đón chào Ngày Quốc khánh với tất cả niềm tin, tự hào, kiêu hãnh của một dân tộc đã “rũ bùn đứng dậy chói lòa”, từ thân phận nô lệ bước lên địa vị làm chủ vận mệnh.

Tám mươi năm trước, đúng 14 giờ ngày 2 tháng 9 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập tuyên bố với quốc dân đồng bào và thế giới rằng nhân dân Việt Nam đã gan góc chống ách nô lệ của Pháp hơn 80 năm nay, gan góc đứng về phe Đồng minh chống phát xít mấy năm nay, nên dân tộc ta phải được tự do! Dân tộc ta phải được độc lập! Chúng ta có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thực đã thành một nước tự do và độc lập. Từ đó, ngày 2/9 trở thành Đại lễ Quốc khánh của nước ta.

Ngày Quốc khánh 2/9 với Tuyên ngôn độc lập cho thế giới hiểu rõ hơn về dân tộc Việt Nam trong sự gắn bó chặt chẽ những giá trị nhân văn, nhân nghĩa, nhân đạo và chính nghĩa. Bằng sự hy sinh máu xương của mình, dân tộc Việt Nam không chỉ giành lại quyền sống, quyền làm người cho con người Việt Nam mà còn góp phần to lớn đối với tất cả các dân tộc trên thế giới. Tinh thần nhân văn, nhân nghĩa thấm đẫm trong Tuyên ngôn độc lập, cho thấy dân tộc Việt Nam đã làm điều phải làm.

Ngày Quốc khánh 2/9 cũng gợi cho chúng ta ý nghĩa sâu sắc của chữ “tự”. Đó không chỉ là tự do mà còn là ý chí tự lực, tự cường, tự tin, tự hào dân tộc. Dân tộc Việt Nam đã “đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”. Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ xiềng xích thực dân gần 100 năm để gây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ mà lập nên chế độ Dân chủ Cộng hòa. Dân tộc ta đã anh dũng, ngoan cường, không tiếc máu xương để giành lấy độc lập tự do, thì nhất định chúng ta quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy.

Ngày Quốc khánh 2/9 là nền tảng để dân tộc ta tiếp bước trong cuộc trường chinh kháng chiến kiến quốc, chống các thế lực xâm lược, hiếu chiến, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tiến hành công cuộc đổi mới.

Tinh thần nhân văn, nhân nghĩa, chính nghĩa của dân tộc ta được phát huy ngay trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Với tinh thần “Việt Nam muốn làm bạn với tất cả các nước dân chủ, không gây thù oán với một ai” và “bốn bể đều là anh em”, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định “tôi yêu Tổ quốc và đồng bào tôi, tôi cũng yêu nước Pháp và nhân dân Pháp. Sinh mệnh của một người Pháp hay sinh mệnh của một người Việt Nam đều đáng quý như nhau”. Ngày nay, đó là chính sách hòa bình, hữu nghị và hợp tác. Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, với tinh thần “Không có gì quý hơn độc lập, tự do!”, nhân dân Việt Nam đã tỏ rõ cho thế giới thấy rằng khát vọng tự do, độc lập, hòa bình từ ngày khai sinh ra nước Việt Nam mới vẫn là ánh sáng soi đường, sợi chỉ đỏ xuyên suốt con đường phát triển của Việt Nam.

Giá trị của Ngày Quốc khánh lan tỏa, truyền cảm hứng với nhân dân thế giới bằng một thông điệp hết sức quan trọng, có ý nghĩa đó là cuộc chiến đấu của nhân dân Việt Nam không chỉ vì dân tộc mình mà còn vì tự do độc lập của các dân tộc khác. Chúng ta đứng về phe thiện để chống phe ác, làm điều phải để chống điều trái, làm điều chính nghĩa chống phi nghĩa. Chúng ta hy sinh bao xương máu vì việc nghĩa, vì nhân nghĩa, vì đạo nghĩa, vì đại nghĩa.

Với tất cả tinh thần khiêm tốn của một dân tộc yêu chuộng hòa bình, độc lập, tự do, hạnh phúc, chúng ta vẫn có quyền nói rằng dân tộc Việt Nam đã góp phần với nhân loại làm việc lớn, công to như Nguyễn Trãi từng nói: “Phàm mưu việc lớn phải lấy nhân nghĩa làm gốc, nên công to phải lấy nhân nghĩa làm đầu”.

Với Quốc khánh 2/9, quyền công dân, quyền con người được khẳng định trong Hiến pháp Việt Nam năm 1946, 1959, 1980, 1992, 2013. Những quyền về dân sinh, dân trí, dân chủ, dân tộc và các quyền khác không chỉ dừng lại trong văn bản Hiến pháp mà đã được triển khai trong thực tế ở các mức độ khác nhau, ngày càng tiến bộ, mở rộng và phát triển. Đảng, Chính phủ đã và đang nỗ lực cố gắng cao nhất thực hiện tốt nhất chính sách ai cũng được thụ hưởng thành quả của công cuộc đổi mới, không để ai bị bỏ lại phía sau.