Ông Trupm áp thuế mới trước thời hạn 1/8
Tổng thống Mỹ Donald Trump ký sắc lệnh hành pháp áp đặt thuế quan mới đối với hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia vào ngày 31/7 (giờ Mỹ), với mức thuế dao động 10-41%.
Theo sắc lệnh hành pháp được ông Trump ký ban hành, mức thuế mới sẽ áp dụng cho hàng nhập khẩu từ hàng chục quốc gia, bao gồm cả một số nước đã đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ và nhiều nước vẫn chưa ký kết được thỏa thuận nào.
Mỹ công bố các mức thuế mới
Nhiều quốc gia đang phát triển và có nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu sang Mỹ là đối tượng bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Syria sẽ phải đối mặt với mức thuế cao nhất là 41%. Myanmar và Lào là hai quốc gia Đông Nam Á cùng bị áp mức thuế 40%, trong khi Iraq bị áp mức 35%, Libya 30% và Sri Lanka 20%. Các mức thuế này sẽ có hiệu lực trong vòng 7 ngày kể từ ngày ký, không có thời gian gia hạn.
Một số quốc gia và khu vực chưa đạt được thỏa thuận thương mại song phương với Mỹ cũng nằm trong danh sách bị áp thuế. Ấn Độ phải đối mặt với mức thuế 25%, Đài Loan (Trung Quốc) 20%, và Nam Phi 30%. Brazil, dù được áp thuế 10% trong sắc lệnh lần này, đã phải hứng chịu mức thuế trừng phạt lên tới 40% từ một lệnh trước đó, như một hình thức phản đối việc nước này truy tố cựu Tổng thống Jair Bolsonaro đồng minh thân cận của ông Trump.
Trong một động thái khác gây tranh cãi, ông Trump đã nâng mức thuế đối với hàng hóa từ Canada, một trong ba đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, từ 25% lên 35%, với lý do chính phủ Ottawa công nhận Nhà nước Palestine. Tổng thống Trump tuyên bố động thái này “gây khó khăn đáng kể” cho việc đạt được thỏa thuận thương mại song phương.
“Họ phải trả một mức thuế công bằng. Rất đơn giản thôi. Họ đã áp mức thuế rất cao lên nông dân của chúng ta. Một số mặt hàng lên tới hơn 200%. Chúng tôi chỉ muốn sự công bằng cho đất nước mình”.
Ông Trump cũng cho rằng, Canada đang hưởng lợi nhiều từ mối quan hệ với Mỹ, trong khi đóng góp không tương xứng. Tuy vậy, các mặt hàng tuân thủ Hiệp định thương mại Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), vốn chiếm phần lớn kim ngạch thương mại song phương, sẽ tiếp tục được miễn trừ thuế.
Danh sách công bố hôm 31/7 bao gồm gần 70 đối tác thương mại. Đối với các nước không có tên trong danh sách, mức thuế nhập khẩu sẽ được ấn định ở mức cơ bản 10%, tương tự như mức áp dụng từ tháng Tư.
Một số quốc gia trong danh sách lần này được áp mức thuế thấp hơn so với những gì từng bị đe dọa vào “Ngày Giải phóng”. Ví dụ, Madagascar từng đối mặt với mức thuế 47% vào tháng Tư, nay giảm xuống còn 15%. Ngược lại, một số quốc gia lại bị tăng thuế nhẹ, như Thụy Sĩ tăng từ 31% lên 39%.
Đối với một số đối tác thương mại đã đạt thỏa thuận với Mỹ trong những tuần gần đây, bao gồm Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu, danh sách thuế mới phản ánh đúng các điều khoản trong các hiệp định thương mại đã ký kết.
“Chúng tôi đã giảm thuế đối với mặt hàng xuất khẩu chủ lực là ô tô xuống còn 15%. Đối với các ngành bán dẫn và dược phẩm, vốn dự kiến sẽ bị áp thuế trong tương lai, chúng tôi cũng sẽ được hưởng chế độ ưu đãi không bất lợi so với các nước khác…. Quả thực, Mỹ đã có những yêu cầu mạnh mẽ trong các cuộc đàm phán về việc mở rộng hơn nữa thị trường nông sản và chăn nuôi của chúng tôi. Tuy nhiên, chúng tôi đã đồng ý không mở rộng hơn nữa thị trường gạo và thịt bò của Hàn Quốc do vấn đề an ninh lương thực và tính nhạy cảm của ngành nông nghiệp."
Sắc lệnh nêu rõ các mức thuế mới sẽ áp dụng với các lô hàng “được đưa vào để tiêu dùng hoặc rút khỏi kho để tiêu dùng” trong vòng 7 ngày tới. Trước đó, ông Trump từng tuyên bố sẽ áp mức thuế cao hơn ngay sau nửa đêm ngày 1/8. Một quan chức Nhà Trắng cho CBS News biết, việc gia hạn thêm 7 ngày là để Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ có đủ thời gian thực hiện các mức thuế mới.
Mỹ hoãn áp thuế Mexico, tiếp tục đàm phán với Trung Quốc
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết thỏa thuận với Mexico có phần khác biệt so với các nước khác do liên quan đến vấn đề biên giới. Hai bên đã thống nhất gia hạn thỏa thuận hiện tại thêm 90 ngày, giữ nguyên các điều khoản trước đó. Riêng với Trung Quốc, vòng đàm phán thứ ba giữa các nhà đàm phán thương mại Trung Quốc và Mỹ dự kiến sẽ dẫn đến việc tiếp tục tạm dừng các mức thuế quan cao kỷ lục mà hai bên áp đặt lên nhau.
Khác với hầu hết các quốc gia khác, Mexico đối tác thương mại lớn của Mỹ được ông Trump gia hạn thêm 90 ngày để tiếp tục đàm phán. Ông Trump viết trên nền tảng Truth Social rằng đã có một cuộc điện đàm “thành công” với tân Tổng thống Mexico bà Claudia Sheinbaum và hai bên đã đồng ý tiếp tục duy trì mức thuế hiện tại trong thời gian đàm phán.
Theo thỏa thuận tạm thời, Mexico sẽ tiếp tục chịu các mức thuế: 25% với fentanyl, 25% với ô tô, và 50% với thép, nhôm, đồng. Đổi lại, Mexico cam kết gỡ bỏ “ngay lập tức” các rào cản thương mại phi thuế quan, dù ông Trump không nêu rõ cụ thể các rào cản đó là gì.
Tổng thống Trump cũng nhấn mạnh rằng việc gia hạn là cần thiết do tính “phức tạp” của mối quan hệ thương mại giữa hai nước, trong đó vấn đề biên giới và nhập cư đóng vai trò đặc biệt quan trọng.
Sự bất định xung quanh đàm phán thương mại với Mỹ tiếp tục phủ bóng lên các ngành công nghiệp của Mexico.
Ông Marcelo Vazquez, đại diện khu vực Chihuahua của Hiệp hội Quốc gia các nhà nhập khẩu và xuất khẩu Mexico (ANIERM), bày tỏ quan ngại về tác động tiêu cực từ các cuộc đàm phán kéo dài.
“Việc gia hạn thêm lần này chỉ làm tăng thêm sự bất định đối với các nhà máy ở Mexico sản xuất các sản phẩm để xuất khẩu sang Mỹ. Tình hình vẫn hoàn toàn giống như ba tháng trước.”
Trong khi đó, ông Ulises Balderas, Giám đốc Hiệp hội Quốc gia các nhà nhập khẩu và xuất khẩu Mexico khu vực Chihuahua, lưu ý đến những khó khăn mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa đang phải đối mặt. Theo ông, nhiều doanh nghiệp vẫn đang ở trong trạng thái không biết có nên tiếp tục mua bán, nhập khẩu hay xuất khẩu hay không. Và trong thời gian chờ đợi đó, họ vẫn phải gánh chịu chi phí.
Dù vậy, Tổng thống Sheinbaum khẳng định việc tạm hoãn này giúp bảo vệ Hiệp định Mỹ - Mexico - Canada (USMCA), đồng nghĩa với việc các hàng hóa tuân thủ theo hiệp định vẫn tiếp tục được miễn mức thuế 25% mà Tổng thống Trump áp đặt hồi đầu năm do liên quan đến cuộc khủng hoảng fentanyl.
“Chúng ta vẫn giữ nguyên các mức thuế như hiện tại và có 90 ngày để tiếp tục đàm phán, đối thoại và xây dựng một thỏa thuận dài hạn. Điều chúng tôi mong đợi là trước tình hình quốc tế hiện nay, Mexico vẫn duy trì mối quan hệ thương mại tốt đẹp với Mỹ với tư cách là đối tác thương mại. Vì vậy, tôi nghĩ rằng theo nghĩa này, việc duy trì như hiện tại và tiếp tục hợp tác là một thỏa thuận rất tốt.”
Bộ trưởng Kinh tế Marcelo Ebrard cho biết thỏa thuận hôm 31/7 là bước tiến tích cực đưa hai nước tiến gần hơn đến một hiệp định thương mại dài hạn.
Cả bà Sheinbaum và ông Ebrard đều nhấn mạnh rằng việc tạm hoãn giúp Mexico tiếp tục là một trong những quốc gia được hưởng ưu đãi thương mại lớn nhất vào thị trường Mỹ.
Trong khi phần lớn các nước phải tuân theo thời hạn 1/8, thì Mỹ đặt hạn chót với Trung Quốc đến ngày 12/8.
Vòng đàm phán mới về kinh tế-thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, diễn ra từ ngày 28 đến 29/7 tại Stockholm (Thụy Điển) đã kết thúc với việc hai bên đã đồng ý tiếp tục thúc đẩy việc gia hạn thời gian tạm dừng hầu hết các mức thuế "có đi có lại" trong 90 với hàng hóa Trung Quốc, cũng như phần lớn các biện pháp trả đũa của Bắc Kinh.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent khẳng định vòng đàm phán tại Stockholm "rất mang tính xây dựng". Tổng thống Donald Trump sẽ là người đưa ra "quyết định cuối cùng" về việc có gia hạn thỏa thuận giảm mạnh thuế quan hay không. Bộ trưởng Scott Bessent cho biết, Mỹ và Trung Quốc "có khả năng" sẽ tiến hành vòng đàm phán kinh tế-thương mại tiếp theo trong vòng 90 ngày nữa.
Tác động đến người tiêu dùng tại Mỹ
Theo nhận định của các chuyên gia, mặc dù nền kinh tế Mỹ vẫn vững mạnh, với doanh số bán lẻ phục hồi, thị trường lao động vẫn mạnh mẽ và niềm tin của người tiêu dùng ngày càng tăng, nhưng có một số bằng chứng cho thấy lạm phát ở các lĩnh vực trọng yếu đang bắt đầu tăng dần do thuế quan. Đó là một dấu hiệu cảnh báo tiềm ẩn khi thuế quan có hiệu lực hoàn toàn.
Ngày 31/7, Bộ Thương mại Mỹ công bố báo cáo cho biết chỉ số lạm phát đã tăng trong tháng 6, dấu hiệu cho thấy chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump đang tác động đến người tiêu dùng.
Theo bộ trên, chỉ số giá chi tiêu dùng cá nhân (PCE) đã tăng 2,6% trong tháng 6 so với cùng kỳ năm 2024. Con số này cao hơn so với mức 2,4% của tháng 5 và cao hơn dự báo trung bình là 2,5% của các chuyên gia kinh tế. Nếu không tính các lĩnh vực thực phẩm và năng lượng biến động, chỉ số giá PCE vẫn ổn định ở mức 2,8% trong tháng 6.
Các số liệu trên được đưa ra một ngày sau khi Cục Dự trữ liên bang (Fed, ngân hàng trung ương) quyết định hoãn việc cắt giảm lãi suất trong cuộc họp chính sách, với lý do lạm phát có phần tăng cao và sự bất ổn gia tăng.
Bộ Tài chính công bố dữ liệu cho thấy thu ngân sách Mỹ từ thuế trong 6 tháng đầu năm 2025 tăng nhiều hơn so với cả năm 2024. Cụ thể, trong thời gian này, ngân sách Mỹ đã thu về hơn 87 tỷ USD từ thuế, so với 79 tỷ USD tiền thu thuế trong cả năm 2024. Mức kỷ lục trước đó về thu thuế của Mỹ được ghi nhận vào năm 2022 là 98 tỷ USD. Riêng tháng 6, tiền thu thuế đạt 26,6 tỷ USD, gần gấp 4 lần số tiền thu được vào tháng 1.
Các nhà kinh tế cảnh báo rằng thuế quan của Tổng thống Trump cuối cùng sẽ đẩy giá hàng hóa Mỹ tăng lên do làm tăng chi phí nhập khẩu.
Hoạt động tích trữ hàng hóa từ đầu năm giúp các nhà bán lẻ chưa cần tăng giá bán lẻ ngay lập tức. Tuy nhiên, dữ liệu mới nhất cho thấy các mức thuế của ông Trump đang bắt đầu tác động đến giá tiêu dùng ở Mỹ.
Giá của một số mặt hàng nhập khẩu như thiết bị gia dụng, máy tính, dụng cụ thể thao, sách và đồ chơi đã tăng rõ rệt trong tháng 6.
Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Giá cả của Đại học Harvard cho biết giá hàng hóa nhập khẩu và sản phẩm nội địa chịu ảnh hưởng bởi thuế đã tăng nhanh hơn so với các sản phẩm trong nước không chịu thuế.
Các nhà hàng bắt đầu chuẩn bị tâm lý cho khách hàng về khả năng giá cả sẽ biến động trong thời gian tới.
“Chúng tôi vẫn đảm bảo số lượng và chất lượng như cũ, ngay cả khi giá tăng một chút. Dù vậy, chúng tôi không có ý định cắt giảm khẩu phần và chúng tôi đang cố gắng duy trì điều đó.”
Trong bối cảnh nguồn cung thịt bò vốn đã eo hẹp, các nhà chế biến thực phẩm tại Mỹ đang phụ thuộc rất nhiều vào thịt bò nạc từ Brazil, đặc biệt là trong sản xuất các loại thực phẩm phổ biến như bánh mì kẹp thịt. Diễn biến này làm dấy lên lo ngại rằng tình trạng thiếu hụt thịt bò sẽ trở nên nghiêm trọng hơn nếu không có sự điều chỉnh kịp thời trong chính sách nhập khẩu và sản xuất trong nước.
Chính sách thuế mới của Tổng thống Trump có thể gây tác động sâu rộng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt trong các lĩnh vực dược phẩm, linh kiện điện tử và kim loại công nghiệp. Các nhà xuất khẩu tại châu Á và châu Phi hiện đang đối mặt với thách thức lớn khi phải định hướng lại thị trường hoặc đàm phán nhanh chóng với Washington để được miễn trừ thuế quan. Tuy nhiên, nếu các quốc gia phản ứng bằng các biện pháp trả đũa hoặc chuyển hướng thương mại khỏi Mỹ, nền kinh tế Mỹ có thể sẽ phải gánh chịu tác động không nhỏ, đặc biệt là trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu đang có dấu hiệu chững lại.
