ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 25/8 đã ký sắc lệnh hành pháp giao Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth thành lập “các đơn vị chuyên trách” trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia để giải quyết các vấn đề về trật tự công cộng”.

Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy ông Trump có ý định mở rộng vai trò của quân đội Mỹ trong các hoạt động thực thi pháp luật trên khắp cả nước.

Theo sắc lệnh, Bộ trưởng Hegseth được giao nhiệm vụ “đảm bảo rằng Lực lượng Vệ binh Quốc gia Lục quân và Lực lượng Vệ binh Quốc gia Không quân của mỗi Tiểu bang đều được cung cấp nguồn lực, huấn luyện, tổ chức và sẵn sàng hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật liên bang, tiểu bang và địa phương trong việc dập tắt các cuộc bạo loạn dân sự và đảm bảo an toàn và trật tự công cộng bất cứ khi nào cần thiết, theo quy định của pháp luật”. Nhiệm vụ chính của Lực lượng Vệ binh Quốc gia là phải được huấn luyện và sẵn sàng hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật về an toàn công cộng, thường là theo yêu cầu của thống đốc tiểu bang.

Sắc lệnh này cũng ra lệnh cho ông Hegseth “chỉ định một số lượng thích hợp các thành viên Vệ binh Quốc gia được huấn luyện của mỗi tiểu bang để có thể sẵn sàng huy động nhanh chóng cho các mục đích như vậy” và thành lập một “lực lượng phản ứng nhanh thường trực có thể “triển khai nhanh chóng trên toàn quốc”.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi về cách thức thực hiện lệnh này trên thực tế. Vệ binh Quốc gia đã có lực lượng phản ứng nhanh, được thiết kế để ứng phó nhanh chóng với các sự cố cần sự hỗ trợ của lực lượng thực thi pháp luật hoặc an ninh ở mỗi tiểu bang, vùng lãnh thổ và Đặc khu Columbia. Các lực lượng này chủ yếu thực hiện nhiệm vụ dưới sự chỉ huy và kiểm soát của các thống đốc và sắc lệnh hành pháp mới được ông Trump ký không nêu rõ các đơn vị bên ngoài Washington D.C. sẽ báo cáo cho cơ quan nào nếu thống đốc tiểu bang không muốn sử dụng họ.

Sắc lệnh hành pháp này cũng làm gia tăng mối lo ngại hiện tại rằng, chính quyền Trump đang tìm cách sử dụng Vệ binh Quốc gia và các cơ quan thực thi pháp luật liên bang cho mục đích chính trị - đặc biệt là khi Tổng thống dường như chỉ xem xét việc triển khai đến các thành phố do đảng Dân chủ điều hành.

Động thái này diễn ra sau chỉ thị của ông Hegseth vào tuần trước cho phép các thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia được triển khai tại Washington D.C. bắt đầu được mang vũ khí.

Một phát ngôn viên của Lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp thực hiện nhiệm vụ này cho biết, các thành viên Vệ binh Quốc gia được triển khai đến Washington D.C. đã bắt đầu mang theo vũ khí cá nhân từ ngày 24/8. Một thông cáo từ Lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp - Washington D.C. cho biết, Bộ trưởng Hegseth đã chỉ đạo các thành viên vệ binh mang theo vũ khí được giao. Theo một quan chức Mỹ, một số binh sĩ sẽ mang theo súng trường M4, vì đó là vũ khí chính của họ, trong khi cảnh sát quân sự chủ yếu sử dụng súng ngắn M17. Một phát ngôn viên của Lực lượng Đặc nhiệm Liên hợp nói rằng, các binh sĩ chỉ được phép sử dụng vũ khí để tự vệ chứ không phải để thực thi pháp luật.

Lệnh của ông Hegseth đánh dấu sự thay đổi đáng chú ý trong chỉ đạo của Lầu Năm Góc, vốn trước đó chỉ ra rằng, các thành viên Vệ binh Quốc gia có thể được trang bị vũ khí nếu hoàn cảnh cho phép. Phát biểu với các phóng viên tại Phòng Bầu dục ngày 25/8, ông Hegseth cho rằng, Lực lượng Vệ binh Quốc gia “thực sự tự hào khi được tham gia bảo vệ thủ đô của quốc gia và đảm bảo nơi này an toàn và xinh đẹp, đồng thời hợp tác với cơ quan thực thi pháp luật”. Cũng theo ông Hegseth, các thành viên lực lượng được triển khai đến quận này “yêu thích nhiệm vụ này”.

Ngày 25/8, Tổng thống Trump đã gợi ý rằng, ông sẽ yêu cầu Quốc hội thông qua hành động mở rộng phạm vi quyền hạn của lực lượng Vệ binh Quốc gia. “Tôi nghĩ rằng đảng Dân chủ thực sự sẽ bỏ phiếu cho điều này”, ông nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục. Ông chủ Nhà Trắng cũng để ngỏ khả năng triển khai quân đội đến các thành phố khác (chẳng hạn như Chicago) khi nói rằng quân đội “sẵn sàng đi bất cứ đâu” với “thời gian thông báo trước chưa đầy 24 giờ”. Tuy nhiên, ông đề nghị sẽ đợi cho đến khi các thống đốc yêu cầu quân đội Vệ binh Quốc gia trước khi ra lệnh triển khai lực lượng này để chống tội phạm.

Trong nhiều tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tăng cường nỗ lực trấn áp tội phạm ở Washington, D.C., trong đó có việc chính quyền liên bang tiếp quản sở cảnh sát thành phố và tăng cường sự hiện diện của lực lượng thực thi pháp luật liên bang.

Ông Trump khẳng định, việc tiếp quản là cần thiết để “giải cứu” Washington khỏi “làn sóng tội phạm bạo lực” mà ông mô tả là do các băng nhóm nguy hiểm gây ra. “Thủ đô của chúng ta đã bị những băng đảng bạo lực và tội phạm khát máu chiếm đóng” - ông nói tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng.

Washington D.C. từng trải qua làn sóng tội phạm nghiêm trọng năm 2023, nhưng theo dữ liệu liên bang và Sở Cảnh sát thành phố, tội phạm bạo lực đã giảm 35% trong năm 2024 và tiếp tục giảm thêm 26% trong 7 tháng đầu năm 2025 - mức thấp nhất trong hơn 3 thập kỷ.

Thị trưởng Washington D.C. Muriel Bowser cho biết, bà và chính quyền thành phố sẽ hợp tác với liên bang, song tiếp tục bác bỏ cáo buộc về tình trạng “tội phạm tràn lan”. Luật sư thành phố Brian Schwalb gọi hành động của ông Trump là “trái pháp luật” và cho biết đang xem xét các biện pháp đối phó.