ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Hai diễn biến này cho thấy chính quyền Trump đang đẩy mạnh nỗ lực đưa Nga và Ukraine trở lại bàn đàm phán. Tuy nhiên, câu hỏi lớn đặt ra là liệu những bước đi này có mở ra cơ hội hòa bình, hay chỉ kéo dài thêm cuộc xung đột vốn đã để lại nhiều hệ lụy cho cả khu vực và thế giới?

Theo truyền thông Mỹ, các gói viện trợ cho Ukraine lần này sử dụng cơ chế “Danh sách ưu tiên nhu cầu của Ukraine” (PURL) do Mỹ và NATO lập ra để đáp ứng nhanh các nhu cầu cấp bách. Mỗi gói trị giá tới 500 triệu USD, tổng cộng có thể lên tới 10 tỷ USD. Điểm đáng chú ý là nguồn tài chính đến từ các nước đồng minh châu Âu, chứ không trực tiếp từ ngân sách Mỹ.

Danh mục viện trợ không được công bố chi tiết, nhưng nhiều khả năng có hệ thống phòng không – loại khí tài mà Kiev đang rất cần để đối phó với các đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga.

Ngoài viện trợ vũ khí, chính quyền Trump còn được cho là đang gây sức ép với châu Âu về việc mua dầu Nga.

Tổng thống Mỹ Donald Trump nhấn mạnh: “Châu Âu đang mua dầu từ Nga. Tôi không muốn họ tiếp tục làm điều đó. Các lệnh trừng phạt mà họ đang áp đặt chưa đủ nghiêm khắc. Tôi sẵn sàng áp dụng các lệnh trừng phạt với Nga, nhưng họ cũng phải tăng cường trừng phạt tương xứng với những gì tôi đang làm.”

Ngay sau cuộc điện đàm với Tổng thống Trump hôm 16/9, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen thông báo EU sẽ đề xuất chấm dứt nhập khẩu năng lượng Nga trước năm 2027. Brussels cũng đang chuẩn bị gói trừng phạt mới, dự kiến nhắm vào lĩnh vực tài chính và năng lượng – những nguồn thu chủ chốt của Nga.

Trước đó, chính quyền Trump còn kêu gọi các nước G7 áp thuế 50 – 100% đối với dầu từ Trung Quốc và Ấn Độ – hai khách hàng lớn nhất mua dầu Nga. Tuy nhiên, khả năng các đồng minh châu Âu hưởng ứng không cao. Bắc Kinh là đối tác thương mại khổng lồ của EU với kim ngạch hai chiều gần 860 tỷ USD năm 2024, trong khi Brussels cũng đang đàm phán hiệp định thương mại với New Delhi. Mặt khác, một số nước như Hungary và Slovakia vẫn phụ thuộc đáng kể vào dầu khí Nga. Thậm chí, ngay cả những nền kinh tế lớn cũng lo ngại giá năng lượng leo thang sẽ gây thêm sức ép lên tăng trưởng.

Về phía Mỹ, chiến lược này không chỉ giúp Washington củng cố vị thế lãnh đạo, mà còn mở rộng thị phần năng lượng. Kế hoạch thúc đẩy EU cắt dầu khí Nga đi kèm với việc gia tăng nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Mỹ. Dù được ca ngợi là “cơ hội đôi bên cùng có lợi” nhưng giới phân tích cho rằng lợi ích rõ rệt nghiêng về phía các tập đoàn năng lượng Mỹ.

Ngoài ra, viện trợ cho Ukraine dù được thanh toán bằng nguồn quỹ châu Âu, nhưng ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ lại có thêm đơn hàng khổng lồ, trong khi chính quyền Trump tránh được chỉ trích từ cử tri về việc “đốt tiền” cho chiến sự ở nước ngoài.

Tổng thể, đây là chiến lược kép của Washington: vừa gia tăng áp lực lên Nga, vừa giảm gánh nặng tài chính cho Mỹ. Tuy nhiên, tác động đến hòa bình được dự báo sẽ hạn chế. Nga đến nay vẫn giữ lập trường cứng rắn bất chấp sức ép chính trị và kinh tế. Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định không loại trừ khả năng gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, song nhấn mạnh cuộc gặp chỉ có ý nghĩa nếu được chuẩn bị kỹ và mang lại kết quả thực chất.