ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Đó có thể là hình ảnh căn nhà cũ, bàn tay ấm của mẹ, hay một buổi tối nào đó, ai đó khẽ khàng nắm lấy bàn tay ta giữa tiếng mưa rơi. Và hôm nay, Hà Nội mưa, tiếng mưa không chỉ rơi ngoài hiên, mà còn rơi trong lòng người…

Hà Nội chiều nay chợt đổ cơn mưa. Tan làm, tôi theo thói quen đi thẳng ra bến xe buýt, ngồi chờ chuyến xe kế tiếp để quay trở về nhà. Dưới tán cây bàng xanh mướt ở trạm chờ xe buýt, những hạt mưa trong vắt, trượt mình trên con đường nhựa phía trước. Nhìn màn mưa lất phất trước mắt, lòng tôi chợt miên man nhớ đến những cơn mưa bản thân đã trải qua trong suốt khoảng đời tuổi thơ, thấy lòng mình miên man biết bao nỗi nhớ.

Tôi được sinh ra và lớn lên trong một gia đình đơn chiếc, chỉ có bà ngoại và mẹ thay nhau gồng gánh mưu sinh. Chắc cũng vì lẽ đó nên suốt nhiều năm qua, dù trải qua vô vàn những cơn mưa nhưng chưa bao giờ âm thanh từ tiếng mưa rơi khiến tôi cảm thấy thơ mộng như nhiều người thường hình dung. Ngược lại, những cơn mưa chỉ khiến cho nỗi buồn thương về cái nghèo trở nên da diết hơn bao giờ. Chợt nhớ lúc bản thân hãy còn bé, mẹ thường đưa đón đi học ngày hai buổi bằng chiếc xe đạp cũ. Có những buổi, khi mưa về ngang phố, hai mẹ con cùng che chung một chiếc áo cánh dơi nhỏ. Nhìn con ướt át trong màn mưa, mẹ thương lắm, liền nhường chiếc áo mưa cho tôi. Mẹ cứ thế ra sức đạp xe vượt qua con đường mưa trắng xoá trước mắt, thi thoảng nhắc đứa con bé xíu ôm chặt lấy mình nhiều hơn. Những ngày lạnh lẽo ấy, tôi luôn cảm nhận được hơi ấm và tình yêu thương mẹ dành cho mình đáng quý hơn bất cứ điều gì trên đời.

Kí ức về mùa mưa trong tôi thường in hằn nỗi vất vả, lo toan vì cái nghèo. Mỗi khi đến mùa mưa hằng năm, trước giờ đi ngủ, đứa trẻ con chỉ mới năm tuổi là tôi luôn tập thói quen để sẵn nồi hoặc những chiếc thau nhỏ dưới nơi dột trên trần nhà. Sở dĩ phải vất vả như thế là vì nhà tôi khi ấy rất nghèo, mái tôn đã cũ nát. Việc thay mới mái tôn dường như quá khó đối với hoàn cảnh gia đình tôi lúc bấy giờ. Chắc cũng vì thế nên cứ trời mưa, dù lớn hay nhỏ thì nhà đều bị dột. Trải qua bao nhiêu năm tháng, cái nghèo cứ đeo bám mãi không rời.

Bà ngoại tôi khi xưa làm nghề bán đậu hủ. Bà thường đi rao quanh những khu phố nhỏ, cất tiếng rao hàng. Những đêm mưa rỉ rả, mấy đứa trẻ con nằm cạnh nhau nhưng cứ trằn trọc chẳng thể ngủ ngon. Bỗng có tiếng rao quen thuộc của bà xa xa như lẫn vào màn mưa: “Đậu hủ nóng đây. Ai ăn đậu hủ nước đường không?”. Tiếng rao được phát ra từ một giọng run run do lạnh hòa cùng tiếng mưa dai dẳng không ngừng. Mẹ tôi không ngủ được, mặc dù sớm mai phải gánh hàng đi bán sớm, vẫn bắc ghế ra ngoài ngồi ngóng theo tiếng rao của bà. Chúng tôi trằn trọc một lúc lâu thì tiếng rao mới nhỏ dần.

Tôi thường rưng rưng tự ngẫm, trời đã khuya, có lẽ mọi người bên kia hồ đã ngủ hết. Thế mà bà còn mải miết rẽ vào những con hẻm cụt để rao hàng rồi ngồi chờ đợi thật lâu trong vô vọng. Tiếng rao giữa đêm của bà ngoại khiến đứa trẻ con bất chợt chảy nước mắt. Chờ đến khi bà về, mỏi mệt đặt gánh hàng xuống, tôi nhẹ nhàng rúc vào ngực và ôm siết lấy bà. Đứa trẻ con là tôi khi ấy đã tự hứa với bản thân sau này lớn lên nhất định sẽ kiếm thật nhiều tiền để nuôi bà ngoại, nuôi mẹ, nhất quyết không để cả nhà rơi vào hoàn cảnh phải mưu sinh trong đêm mưa.

Bẵng đi một thời gian dài sau đó, khi kinh tế gia đình dần trở nên ổn định hơn, mái tôn lành lặn đã được thay cho ngôi nhà không bị dột như xưa. Dẫu thế tiếng mưa mỗi đêm luôn khiến tôi nhớ đến bà ngoại. Bà đã lặng lẽ ra đi sau một cơn đau tim, chẳng kịp chờ tôi trưởng thành và báo hiếu. Thi thoảng, vào những đêm mưa, tiếng rao của bà ngoại vẫn còn vang lên trong tâm trí, hoà cùng tiếng mưa, ru tôi qua từng giấc ngủ. Nhiều năm trôi qua, tôi vẫn ôm theo nỗi khắc khoải và lớn lên theo từng cơn mưa.

Mỗi khi trời mưa, tôi vẫn thường nhớ về những bát canh rau trai xanh mướt của mẹ. Dẫu đã trải qua nhiều năm nhưng hương vị của món ăn thân thuộc ấy cứ lẩn quẩn đâu đây, tựa hồ như một ký ức mong manh mà lại vô cùng sống động. Những chiều mưa ở quê, mẹ tôi thường mặc chiếc áo bà ba cũ, tay xách rổ đi len lỏi giữa khu vườn ướt đẫm. Tôi thường nhìn theo bóng dáng gầy gò, thấy những giọt mưa rơi trên mái tóc vương sợi bạc và làn da nhăn nheo của mẹ. Mẹ tôi kéo vội cái nón lúp xúp, tỉ mỉ chọn từng ngọn rau trai non, sau đó rửa sạch bằng nước giếng.

Canh rau trai của mẹ tưởng chừng là một món đơn thuần nhưng lại gây ấn tượng vì hương vị đặc biệt, không giống bất kỳ ai. Rau mẹ chọn là loại rau non, hãy còn xanh mướt và chưa ra hoa. Trong gian bếp đơn sơ, mẹ khẽ khàng đặt nồi đất trên bếp lửa, cho vào đó vài miếng thịt ba chỉ. Đứa trẻ là tôi giữa những buổi chiều mưa thường hít hà mùi thịt phi hành khô thơm nức hoà tan trong không gian ẩm ướt, tĩnh mịch. Sau đó, mẹ sẽ nhanh tay cho những ngọn rau xanh non mượt mà, nêm thêm chút muối là bắc xuống chuẩn bị dọn cơm. Những buổi chiều mưa, tôi ngồi bên mâm cơm đơn sơ, nhìn mẹ múc từng muôi canh vào bát, hít hà hương thơm của canh lan tỏa khắp gian nhà.

Thời gian dần trôi, tôi trưởng thành, quen dần với cuộc sống bộn bề nơi đô thị. Dẫu thế, mỗi khi những cơn mưa tràn về, nỗi khắc khoải về tuổi thơ lại trở về trong trái tim tôi, nhắc nhở tôi về khoảng thời gian khó khăn nhưng tràn đầy yêu thương ấy. Và khi nhớ về biết bao tần tảo, yêu thương mà bà ngoại và mẹ đã dành cho mình lại khiến tôi thêm biết ơn và yêu quý, trân trọng cuộc sống này nhiều hơn nữa.

Tuyết Như