ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Mỗi lần ba tôi nói thèm canh chua khế là mẹ tôi sẽ hơi nhíu mày lại. Mẹ thắc mắc mãi ba thèm gì lạ, cá tươi nhảy xốn xang ngoài ao lại không ăn, cứ mê mấy con cá khô quắn quéo mà mẹ hay bảo không còn bao nhiêu chất. Nghe vậy chứ tôi biết, hành động và suy nghĩ trong lòng mẹ toàn trái ngược với lời nói.

Sáng ấy, tôi xin mẹ đi chợ cùng. Mẹ tất tả đi từ hàng cá khô này qua hàng cá khô nọ để tìm loại cá cơm lạt mà ba thích nhất. Mẹ đứng đó thật lâu, cầm từng nhúm cá lên ngắm nghía, chọn lựa. Phải là loại cá không quá to, không lẫn nhiều cát và ít xương. Chị hàng cá bảo nhất ba tôi vì được vợ thương, món nào ba thích là mẹ tìm mua cho bằng được. Chị ra vẻ gật gù: gừng càng già càng cay, người càng già càng thương.

Già thương theo kiểu già. Đi chợ về, đặt chiếc giỏ xuống đất, tay cầm rổ mẹ bước nhanh chân ra sau vườn hái khế. Cây khế nhà tôi không quá cao, chỉ tầm ba mét nhưng tán lá lại tỏa ra rộng khắp, những cành ngắn dài đan xen vào nhau như một tấm màn dày đặc. Có trái khế xanh già lấp ló trốn kĩ sau những chùm hoa tim tím. Trái chín chuyển dần qua màu cam ươm tỏa hương thanh ngọt, chưa kịp đụng đã rơi ngay xuống gốc. Mẹ hái thêm đâu chừng ba bốn trái ngay nhánh con chìa xuống thấp vừa tầm tay với. Nghía qua bên đám rau thơm, mẹ cắt vài nhánh ngò gai, rau ngổ rồi rảo bước vào nhà.

Vừa thả chiếc gàu xuống giếng, mẹ vừa dặn dò tôi nhớ rửa nhẹ tay để khế không bị dập ngấm nước. Khi khế đã ráo, mẹ dùng dao nhẹ nhàng loại bỏ năm cạnh rồi cắt từng lát vừa ăn. Mẹ bảo cắt bỏ cạnh khế để nước canh trong và không bị chát. Khế xanh để một bên, khế chín để một bên trông tựa như ngôi sao năm cánh. Mẹ tiếp tục tỉ mẩn lựa bỏ ra từng hạt khế rồi không quên nhắc tôi khế chín sẽ nhanh mềm nên khi nấu phải cho vào cuối cùng để không bị nhũn. Xong đâu đó, mẹ cắt nhỏ rau thơm để giữa. Tiếp theo, mẹ cho cá khô vào nước ấm ngâm cho sạch bụi đất, chao qua mấy đợt nước cho đến khi nước trong hẳn mới vớt ra để trên rổ cho ráo nước.

Tôi chăm chú nhìn từng thao tác của mẹ nơi căn bếp củi. Mẹ nhặt những cành khô nhỏ bắt đầu quẹt lửa nhóm bếp. Khi lửa cháy đỏ dần lên, mẹ mới từ từ xếp thêm những cành lớn. Ánh lửa vàng hắt lên mảng tường gạch thứ ánh sáng ấm cúng cả căn bếp lẫn lòng tôi. Ngày ấy nhà tôi còn dùng bếp chân kiềng. Loại bếp mấy bác thợ hàn từ sắt, hai thanh dài và bốn thanh ngang gác qua giúp một lần nấu được tận ba nồi. Một bên nấu cơm. Bên còn lại mẹ nấu sẵn nồi nước sôi. Lò giữa mẹ đặt thêm cái chảo, để mỡ vào rán vừa tươm là cho hành tím vào phi. Đợi đến khi hành vừa chớm vàng, mẹ tiếp tục cho cá khô đã ráo hẳn nước vào đảo săn lại cùng gia vị. Tiếng nước sôi bồng lên, mẹ cho phần cá vừa đảo vào cùng. Nêm nếm và lần lượt cho khế xanh, khế chín. Cắt vài trái ớt tươi vào cho canh thêm nồng vị. Múc canh ra tô, mẹ rắc rau thơm lên trên cùng.

Bữa cơm trưa hôm ấy, ngoài những món quen thuộc mẹ thường nấu có thêm tô canh chua khế nghi ngút khói. Tô canh đậm đà với mùi thơm của cá khô, hành phi, rau thơm dậy mùi kèm vị thanh ngọt của khế. Vừa ngửi thôi cảm giác cồn cào đói bụng đã ùa tới trong tôi. Ba tôi vừa gắp miếng cá kẹp khế vừa nhấm nháp vị nước canh rồi gật gù nhìn sang mẹ với nét mặt tự hào, ba bảo mẹ nấu canh chua là ngon số một.

Mâm cơm ngày nào và nhiều mâm cơm sau này, cả nhà được thưởng thức món canh chua nấu khế mà dường như tâm ý mẹ dành trọn đến ba. Dần dà tôi hiểu rằng, mẹ luôn mong muốn mang đến cả nhà những bữa ăn đủ chất nhưng đôi khi lại đặt sự yêu thích của ba lên hàng đầu. Đó cũng là cách ba mẹ chiều chuộng nhau để giữ yêu thương gia đình luôn tròn vị.

Ngọc Nữ