ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Những ngày đầu thu ở Nga, tôi thường giữ thói quen dậy sớm để đến trường cho kịp giờ dạy. Thi thoảng, đi ngang những góc phố cổ đã nhuốm màu rêu phong, bản thân thường chạy xe chầm chậm để ngắm nhìn bầu trời mùa thu trong vắt với nắng vàng sóng sánh màu hổ phách trên những tán cây phong cũng chuyển màu, khoác lên mình bộ cánh vàng ươm, tôi thấy lòng mình dịu lại. Ký ức của những mùa thu năm cũ đưa tôi về với bao xúc cảm, cho tôi lạc vào miền quá khứ xa xôi.

Trong suốt nhiều năm ở Nga, bản thân tôi đã được chiêm ngưỡng khung cảnh mùa thu đẹp đến mỹ lệ của quốc gia này. Có những ngày trời quang đãng, tôi miên man đi giữa những hàng cây vàng rực soi bóng xuống dòng sông xanh, ôm ấp những lâu đài thành quách, bản thân ngỡ ngàng như lạc vào miền cổ tích. Tôi thường giữ thói quen mua một cốc trà xanh Nhật Bản, đi thong thả trong nắng mùa thu, vừa đi vừa tận hưởng cảnh sắc, cảm giác như mê man bởi những cung đường và góc phố lộng lẫy. Đi qua nhiều mùa thu ở nước Nga, tôi vẫn miên man nhung nhớ về những mùa thu tuổi thơ ở quê mình.

Mùa thu trong ký ức tuổi thơ của tôi là những ngày nhẹ nhàng quyến rũ với nắng vàng, sắc trời xanh lơ bồng bềnh mây trắng. Vốn sinh ra và gắn bó với ruộng đồng, tôi rất yêu những sớm mai se se lạnh, được ngồi sau lưng mẹ trên chiếc xe cọc cạch, hít hà mùi hương thuần khiết của lúa dịu dàng trong tia nắng sớm. Khi chiếc xe lướt chầm chậm trên con đường bê tông phẳng lì, dọc hai bên bờ là những cánh đồng với các gam màu của mùa thu, tôi ngơ ngẩn ngắm những đám ruộng lúa đang thì trổ đòng với hương thơm thoang thoảng dịu nhẹ trong gió sớm. Mỗi ngày đi ngang ruộng lúa, đứa trẻ là tôi luôn cảm thấy háo hức nhìn sắc lúa xanh đã ngả sang vàng, thấy rõ sự khỏe khoắn trĩu bông hứa hẹn một mùa no đủ. Dưới ánh nắng trong veo của mùa thu, những bông lúa xếp dày đứng cạnh nhau tạo thành một tấm thảm màu ấm no. Vài đám ruộng đã ngả màu vàng ruộm, bông lúa uốn câu nặng trĩu chờ tay người gặt. Bố mẹ tôi, cũng như những người nông dân khác từ tờ mờ sáng, đã bắt đầu ra thăm ruộng. Họ cần mẫn chăm bón, cắt từng dãy lúa chín một cách tỉ mỉ. Mỗi buổi trưa, khi tan học quay trở về, tôi lại thấy những dãy lúa đã được cắt xong ngả từng hàng dài trên mặt ruộng đang khô dần đi dưới ánh mặt trời.

Ngoài sắc vàng của lúa mùa thu, tôi còn đặc biệt ấn tượng với những tín hiệu chuyển giao khi sang mùa. Mỗi ngày, khi đi dạo chơi thong dong giữa đường làng tôi hay hít hà hương ổi nhè nhẹ trong xào xạc cây lá. Thi thoảng, mùi hoa tràm thoang thoảng giữa chùm bông vàng ruộm khiến bản thân không khỏi ngẩn ngơ. Vào những ngày khi thời tiết dần trở nên dễ chịu hơn, bọn trẻ con lại cùng nhau ngồi quây quần dưới gốc cây bàng xanh mát, vừa trò chuyện vừa hít hà mùi quả bàng ngai ngái phô sắc vàng ươm vô tình rơi trên sân trường đầy nắng. Trên con đường uốn quanh dưới tán cây xanh mướt, bọn trẻ con vui vẻ đạp xe từ trường về nhà. Hoà trong gió, tiếng cười nói cứ thế râm ran suốt một quãng đường dài.

Mùa thu với bọn trẻ ở thôn quê cũng là thời điểm khởi đầu một năm học mới đầy hứng khởi. Trẻ con trong làng thường líu ríu theo chân ba mẹ ra nhà sách cũ, chọn mua sách cho năm học mới. Tiếng cười nói giòn tan, ánh mắt háo hức tìm kiếm những quyển sách giáo khoa còn thơm mùi mực in. Vào thời điểm đó, gia đình tôi còn nghèo lắm. Đồng lương giáo viên của mẹ tôi vốn eo hẹp nên việc sở hữu những quyển sách mới toanh, thơm mùi giấy mực như bọn trẻ trong làng, dường như là một điều xa xỉ đối với chị em tôi. Thấu hiểu hoàn cảnh gia đình, chúng tôi vẫn vô tư, không than vãn hay buồn phiền. Mẹ tôi biết như thế nên luôn cố gắng tìm cách xoay sở, lo liệu chu toàn cho chị em tôi mà không để chúng tôi phải tủi thân. Tôi vẫn nhớ như in bóng dáng mẹ gầy gò, khiêm nhường đứng trước cửa nhà cô Tư để xin sách từ anh họ tôi vừa bế giảng năm học, mẹ vội vàng sang đó ngỏ ý xin lại mấy quyển sách giáo khoa cũ của anh để chị em tôi có những quyển sách nhập học. Những quyển sách giáo khoa cũ, dù đã ngả màu thời gian, nhưng vẫn là cả một gia tài quý giá đối với chị em tôi khi ấy. Khi mang những quyển sách cũ ấy về, mẹ tôi khéo léo lấy những tờ báo cũ bọc lại tinh tươm từng quyển một. Mẹ vuốt ve từng trang giấy, từng góc sách, nắn nót dán nhãn sao cho thật ngay ngắn, tươm tất theo quy định của nhà trường. Bàn tay mẹ thoăn thoắt biến những quyển sách cũ kỹ thành vật dụng mới mẻ, tinh tươm, chứa đựng biết bao kỳ vọng về tương lai của các con.

Tháng năm cứ thế lặng lẽ trôi đi nhưng những ký ức về mùa thu năm nào, về mẹ, về những trang sách cũ vẫn vẹn nguyên như mới hôm qua. Giờ đây, khi đã trưởng thành và tự mình phải bươn chải lo toan cho cuộc sống, tôi càng thấu hiểu hơn những vất vả của mẹ ngày xưa. Những quyển sách cũ ngày nào không chỉ là tri thức mà còn là bài học về sự tiết kiệm, lòng biết ơn, thái độ trân trọng những gì mình đang có. Dù vật chất không đủ đầy, nhưng tình yêu thương và sự giáo dục của cha mẹ dành cho chúng tôi luôn là những thứ vô giá.

Mùa thu vẫn cứ về mỗi năm, mang theo sắc vàng của lá và biết bao hoài niệm. Giữa bộn bề cuộc sống nơi xứ người, tôi vẫn giữ cho mình một góc nhỏ trong tâm hồn để nhung nhớ biết bao ký ức về mùa thu năm nào, về người mẹ hiền và những trang sách cũ. Có cảm tưởng đó không chỉ là kỷ niệm mà trở thành một phần không thể tách rời của con người tôi hôm nay. Những cảm xúc ấy nhắc nhớ bản thân tôi dù đang sống ở bất kỳ đâu vẫn luôn mang trong mình những giá trị thiêng liêng từ cội nguồn, từ những mùa thu xưa cũ, từ tình yêu thương không bờ bến của mẹ cha.

Trần Xuân Hiệp