ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ở trận chung kết giải U23 Đông Nam Á, một hình ảnh đối lập xuất hiện. Chân sút nhập tịch giành danh hiệu Vua phá lưới Jen Ravens bế tắc trước hàng thủ U23 Việt Nam, còn Nguyễn Công Phương - một trong hai cái tên dưới 20 tuổi được HLV Kim Sang Sik lựa chọn lại trở thành người hùng phá lưới U23 Indonesia để giúp Việt Nam xác lập vị thế thống trị giải trẻ khu vực.

Ravens có gốc gác Indonesia nhưng mới có quốc tịch cách đây một năm, còn Công Phương là cái tên quen thuộc với các sân chơi trẻ, kể từ khi chàng trai quê Hải Dương (cũ) đeo băng thủ quân U16 Việt Nam cách đây ba năm. Hình ảnh đối lập này mở ra góc nhìn về hướng phát triển bóng đá đang gây tranh cãi tại Đông Nam Á, sự giằng xé giữa bản sắc và thành tích khiến bóng đá khu vực có những biến động lớn.

Lần đầu tiên Đông Nam Á có suất ở vòng loại thứ 4 World Cup khu vực châu Á của Indonesia, cái giá đổi lấy là cơ hội phát triển của hầu hết các tài năng “nội địa”, với chính sách “Hà Lan hóa” triệt để kể từ băng ghế huấn luyện.

Giải U23 Đông Nam Á 2025 chỉ diễn ra có 39 ngày sau thất bại lịch sử 0-4 của đội tuyển Việt Nam trên sân Bukit Jalil của Malaysia trong khuôn khổ vòng loại Asian Cup 2027. Thất bại này của thầy trò HLV Kim Sang Sik trong bối cảnh thiếu vắng chân sút nhập tịch Nguyễn Xuân Son đã đặt ra câu hỏi về vấn đề đâu là lựa chọn cho bóng đá Việt Nam. Giữa dư luận lúc đó, Chủ tịch Liên đoàn bóng đá Việt Nam, ông Trần Quốc Tuấn, đã khẳng định Việt Nam sẽ kiên định phát triển đào tạo trẻ, để xây dựng nền bóng đá và đội tuyển quốc gia bền vững.

"Nếu không có bước đi đúng, đội tuyển sẽ mạnh lên trong một thời điểm, nhưng hệ thống trong nước sẽ yếu đi. Chúng tôi kiên trì con đường phát triển mạnh bằng nội lực. Nếu có củng cố, bổ sung thì phải làm theo cách phù hợp, không ồ ạt như Malaysia, Indonesia", ông Tuấn nói.

Trước giải U23 Đông Nam Á, nhiều ý kiến đã lo ngại về khả năng cạnh tranh của U23 Việt Nam trước sức mạnh “nhập khẩu” của các đối thủ chính, mà nhất là Indonesia. Có thể nói, chiến thắng ngay tại Bung Karno trước “anh cả” Đông Nam Á về chính sách tăng cường ngoại lực lúc này chính là sự khẳng định cho quy luật tất yếu - “nuôi gốc” để “lấy quả ngọt”. Nếu với một định hướng và lựa chọn khác trong những năm qua, Việt Nam sẽ chẳng thể có một dàn cầu thủ bản địa giàu kinh nghiệm chinh chiến và bản lĩnh. Chỉ có một mình Quốc Việt là người ẵm trọn ba chức vô địch U23 Đông Nam Á, cho thấy tính kế thừa và mấu chốt là việc các “hạt giống” phải có điều kiện để phát triển tốt, khi nhiều cái tên đã thực sự trưởng thành qua V-League.

HLV Phạm Minh Đức, nhà cầm quân có tiếng với bóng đá trẻ Việt Nam chia sẻ với báo chí rằng, việc U23 Việt Nam vô địch ba lần liên tiếp không phải là điều ngẫu nhiên, khi các cầu thủ có không gian thuận lợi.

“Lứa cầu thủ trẻ này sẽ đá cho đội tuyển quốc gia Việt Nam trong tương lai gần. Tôi nghĩ trong vòng 2-3 năm tới, nhiều gương mặt như Lý Đức, Văn Khang, Hiểu Minh, Văn Trường, Xuân Bắc, Đình Bắc… sẽ gặp lại và chơi tốt hơn trước Thái Lan hay Indonesia. Đó là cách xây dựng lực lượng của bóng đá Việt Nam. Sau thành công của U23 Việt Nam, tôi nghĩ chúng ta phải giữ được và làm tốt hơn nữa, mỗi người chung một tay đóng góp cho bóng đá Việt Nam. Các trung tâm đào tạo bóng đá trẻ như Hà Nội, HAGL, PVF, Thể Công Viettel, SLNA… đều lấy đây là động lực để đào tạo nhiều cầu thủ kế thừa cho bóng đá Việt Nam phát triển”, HLV Phạm Minh Đức thể hiện niềm tin lớn vào bóng đá trẻ nước nhà.

Đồng tình với quan điểm bóng đá Việt Nam có thể bổ sung ngoại lực có tính toán trọng điểm như giải pháp tình thế, chuyên gia bóng đá giàu kinh nghiệm Đoàn Minh Xương nêu ý kiến trên VnExpress rằng, gốc rễ là phải đầu tư đồng bộ hệ thống bóng đá trong nước.

“Nhập tịch là xu hướng toàn cầu và chúng ta quan tâm phát triển cũng hợp lý. Nhưng VFF và các CLB phải phối hợp để nâng chất lượng đào tạo trẻ lên chuẩn cao hơn. Đào tạo trẻ hiện nay là phục vụ cho V-League và đội tuyển chứ không phải để cầu thủ có thể thi đấu được ở nước ngoài”, ông Xương chỉ ra.

Trước khi U23 Việt Nam bước vào chiến dịch giải Đông Nam Á 2025, bóng đá Việt Nam cũng có  thêm “cú hích”. Ngày 5/7/2025, Thứ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương đã ký Quyết định số 2368/QĐ-BVHTTDL phê duyệt Đề án phát triển bóng đá Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Trong số các mục tiêu chính của đề án này với bóng đá đỉnh cao có việc đầu tư trọng điểm cho đào tạo tài năng bóng đá, từng bước tiếp cận với mục tiêu lọt vào top 10 quốc gia có nền bóng đá phát triển nhất châu Á, phấn đấu hoàn thành mục tiêu giành suất tham dự Vòng chung kết FIFA World Cup 2030. Bên cạnh đó là yêu cầu đổi mới cơ chế, phương thức quản lý, khơi dậy tiềm năng, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, sự tham gia của xã hội trong phát triển môn bóng đá ở Việt Nam. Trong đó, mục tiêu đến năm 2030 gồm đổi mới và hoàn thiện hệ thống tuyển chọn, đào tạo tài năng bóng đá; gắn kết đào tạo các tuyến, các lớp vận động viên kế cận nhằm tạo nguồn cho các câu lạc bộ bóng đá chuyên nghiệp và các đội tuyển bóng đá quốc gia. Đề án cũng đặt ra các giải pháp chính nhằm đạt được những mục tiêu kể trên.

Theo bình luận viên Vũ Quang Huy, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Truyền hình Cáp Việt Nam, điều quan trọng nhất là tính nối tiếp của đề án phải đi tới cùng với sự quyết tâm cao độ: “Để hướng đến vòng chung kết World Cup 2034 tới 2045, chúng ta cần tập trung trọng điểm ngay từ lứa U17 bây giờ, cần có những chế độ đặc biệt, đi tập huấn nước ngoài. Chúng ta cần bắt đầu từ đó tới các lứa nhỏ hơn, các em còn thiếu niên - nhi đồng cũng phải được để ý kỹ. Chúng ta kỳ vọng 'sóng sau xô sóng trước', lớp sau tốt hơn lớp trước thì mọi thứ sẽ tốt thôi”.

Chức vô địch xứng đáng của U23 Việt Nam đến ở một thời điểm có ý nghĩa nền móng về tư duy, đồng thời có sự tác động đến định hướng phát triển. Điều quan trọng nhất trên mỗi chặng đường dài phải là niềm tin và sự kiên định. Bóng đá Việt Nam đã rõ về con đường nhưng còn nhiều gian nan bởi những điều kiện chủ quan lẫn khách quan, lịch sử. Đào tạo trẻ cũng giống như việc người nông dân vun trồng vất vả cho gốc rễ để chờ ngày hái quả ngọt, thành công không tự nhiên và dễ dàng có được. Vì thế, một khi đã “gieo hạt”, chúng ta cần một sự chăm sóc thật tốt dành cho tương lai bền vững của bóng đá Việt Nam.