Nét độc đáo lễ hội rước lợn làng La Phù
Trong 9 Di sản văn hóa phi vật thể của Hà Nội vừa được công nhận có Hội làng La Phù – lễ hội rước lợn độc đáo hàng nghìn năm tuổi, thể hiện khát vọng mùa màng bội thu, quốc thái dân an.
Hà Nội vừa có thêm 9 di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có 6 di sản thuộc loại hình lễ hội truyền thống, một di sản thuộc loại hình nghề thủ công truyền thống và hai di sản thuộc loại hình tri thức dân gian. Trong số này, Hội làng La Phù là lễ hội có bề dày lịch sử, gắn liền với tín ngưỡng dân gian, thể hiện lòng thành kính tri ân Thành hoàng Tĩnh Quốc Công Đại Vương và khát vọng về mùa màng bội thu, quốc thái dân an, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Lễ hội được tổ chức hằng năm từ mùng 6 đến ngày 15 tháng Giêng âm lịch, 5 năm mở đại đám một lần, còn các năm khác duy trì hội lệ truyền thống. Nhiều nghi thức đặc sắc được duy trì, độc đáo nhất là tục nuôi, rước lợn và dâng lên Thành hoàng làng. Ông lợn sau khi được rước vào nhà Thánh sẽ được dâng cúng với lòng thành kính, rồi chia lộc để cả cộng đồng cùng hưởng. Nghi lễ ấy không chỉ mang ý nghĩa tâm linh thiêng liêng mà còn trở thành sợi dây gắn kết, hun đúc tình đoàn kết, bồi đắp bản sắc làng quê La Phù.
Ông Ngô Văn Quyên, xã An Khánh, Hà Nội, chia sẻ: “Những giá trị văn hóa đặc trưng của địa phương đã được tổ tiên để lại. Đặc biệt, lễ hội rước lợn là nét độc đáo hiếm có trong cả nước. Chúng tôi rất phấn khởi khi thấy các bậc tiền bối chuẩn bị chu đáo để thế hệ trẻ tiếp nối, duy trì phong tục, lễ hội truyền thống này. Tôi tin chắc rằng sự kế thừa ấy sẽ không chỉ được giữ gìn mà còn phát triển rực rỡ hơn nữa.”
Ông Phan Văn Đích, Phó Trưởng Tiểu ban Quản lý di tích Đình La Phù, Hà Nội, cho biết: “Lễ hội La Phù là di sản văn hóa nghìn năm mà tổ tiên chúng tôi gây dựng. Dù cách xa hàng thế kỷ, chúng tôi vẫn vô cùng trân trọng và gìn giữ. Bởi Thành hoàng Đức và Thành hoàng Bản Thổ là những vị anh hùng dẹp giặc Thục, bảo vệ quê hương, mang lại cuộc sống yên bình cho người dân.”
Qua thời gian, cộng đồng chủ thể đã gìn giữ nguyên vẹn các giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học kết tinh trong di sản. Mỗi bước chuẩn bị cho lễ hội đều được thực hiện công phu; từng nghi lễ, nghi thức trở thành khuôn mẫu trang nghiêm, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng người dự hội. Chính sự bền bỉ ấy đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt, khẳng định vị thế của lễ hội và đáp ứng trọn vẹn tiêu chí để được ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Anh Nguyễn Văn Phương, thành viên đội tế Làng La Phù, Hà Nội, chia sẻ: “Việc khôi phục hát cửa đình trong Lễ hội Đình La Phù là quá trình khó khăn và tỉ mỉ. Trước đây, lễ hội chỉ tổ chức các tiết mục văn nghệ như chầu văn, chèo – chưa đúng nghi thức hát thờ Thành hoàng làng. Trong quá trình phục dựng, chúng tôi đã tìm hiểu từ các cụ cao niên, ghi chép lại từng chi tiết quý giá để khôi phục thành công nghi lễ cổ này.”
Hiện xã An Khánh lưu giữ 18 di sản văn hóa phi vật thể quý, trong đó có ca trù Ngãi Cầu, nghề làm bánh đa nem Ngự Câu, nghề chữa bệnh xương của dòng họ Nguyễn Thế và 11 lễ hội truyền thống được công nhận cấp thành phố.
