ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Đây được xem là diễn biến mới nhất trong chuỗi hành động pháp lý đầy tranh cãi của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm vào những người từng chỉ trích ông, đặc biệt là các cựu quan chức an ninh quốc gia.

Cáo buộc hình sự và phản ứng từ giới chức

Theo cáo trạng, ông James Comey bị buộc tội đưa ra lời khai sai sự thật trong phiên điều trần ngày 30/9/2020 trước Ủy ban Tư pháp Thượng viện. Khi được Thượng nghị sĩ Ted Cruz (Đảng Cộng hòa bang Texas) chất vấn về việc ông có từng cho phép rò rỉ thông tin liên quan đến các cuộc điều tra nhạy cảm của FBI hay không, ông Comey đã phủ nhận và khẳng định: “Tôi vẫn giữ nguyên lời khai của mình”.

Tuy nhiên, trước đó theo báo cáo năm 2018 của Tổng Thanh tra Bộ Tư pháp, ông Andrew McCabe – cấp phó của Comey thời điểm đó khai rằng ông đã được ông Comey cho phép chia sẻ thông tin với báo chí. Mâu thuẫn giữa các lời khai được cho là cơ sở chính dẫn đến cáo buộc hình sự đối với cựu Giám đốc FBI.

Bà Lindsey Halligan, Quyền Công tố viên Mỹ tại Quận phía Đông Virginia – người mới được bổ nhiệm bởi Tổng thống Trump – cho biết: “Những cáo buộc này phản ánh một sự vi phạm nghiêm trọng lòng tin công chúng. Không ai, kể cả cựu lãnh đạo cơ quan thực thi pháp luật, được phép đứng trên pháp luật”.

Sự can thiệp chính trị và sức ép từ Tổng thống Trump

Chỉ vài ngày trước khi bản cáo trạng được công bố, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây sức ép công khai lên Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi qua một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social, yêu cầu truy tố ông Comey cùng hai đối thủ chính trị khác là Thượng nghị sĩ Adam Schiff (Đảng Dân chủ - California) và Công tố viên New York Letitia James.

“Công lý phải được thực thi ngay bây giờ! Họ đã luận tội tôi hai lần, truy tố tôi năm lần mà chẳng vì lý do gì cả”, ông Trump viết. Sau khi cáo trạng được công bố, ông Trump lập tức ăn mừng: “Công lý ở Mỹ! James Comey là một trong những người tồi tệ nhất mà đất nước này từng phải đối mặt”, ông tuyên bố.

Tổng thống cũng không giấu giếm ý định can thiệp vào quá trình điều tra nếu cần thiết: “Tôi nghĩ tôi có thể được phép can thiệp nếu muốn, nhưng tôi không thực sự muốn làm vậy”, ông nói, “Tôi chỉ có thể nói rằng ông Comey là một người xấu”.

Tranh cãi nội bộ và lo ngại từ giới công tố

Theo nguồn tin từ Bộ Tư pháp, nhiều công tố viên kỳ cựu trong văn phòng của bà Halligan đã phản đối việc truy tố ông Comey. Một bản ghi nhớ nội bộ cho rằng không đủ căn cứ pháp lý để đưa ra cáo buộc hình sự, nhưng bà Halligan vẫn tiến hành nộp đơn truy tố, với sự hậu thuẫn từ Nhà Trắng.

Thậm chí, trong quá trình xét xử sơ bộ, Thẩm phán Liên bang Lindsey Vaala bày tỏ sự hoang mang về việc hai tài liệu buộc tội khác nhau được đệ trình trong cùng một vụ án, dẫn đến tình huống khó xử ngay tại phiên tòa. Bà Halligan không thể giải thích rõ ràng về lý do, buộc thẩm phán phải yêu cầu chỉnh sửa tài liệu ngay tại tòa.

Ông James Comey từ lâu đã là mục tiêu công kích của Tổng thống Trump. Là người đứng đầu FBI trong giai đoạn mở cuộc điều tra về cáo buộc Nga can thiệp bầu cử năm 2016, ông Comey đã đóng vai trò then chốt trong việc xem xét mối liên hệ giữa chiến dịch tranh cử của ông Trump và giới chức Nga. Ông bị ông Trump sa thải vào tháng 5/2017 – một động thái gây chấn động, dẫn đến việc bổ nhiệm Công tố viên đặc biệt Robert Mueller tiếp quản cuộc điều tra.

Sau khi rời nhiệm sở, ông Comey trở thành tiếng nói phản biện mạnh mẽ chống lại ông Trump. Trong hồi ký nổi tiếng “Lòng trung thành cao hơn: Sự thật, Lời nói dối và Khả năng lãnh đạo” (2018), ông miêu tả ông Trump là người “vô đạo đức” và “không gắn liền với sự thật”.

Dù chính quyền Trump từng chỉ đạo Công tố viên đặc biệt John Durham điều tra nguồn gốc cuộc điều tra Nga, kết quả cuối cùng không dẫn đến cáo buộc nào đối với ông Comey.

Cáo buộc khác và diễn biến liên quan

Đầu năm nay, Bộ An ninh Nội địa và Cơ quan Mật vụ đã mở một cuộc điều tra liên quan đến bài đăng mạng xã hội của ông Comey – trong đó ông đăng ảnh vỏ sò xếp thành hình số “86 47” trên bãi biển. Một số quan chức Mỹ cho rằng đây có thể là lời ám chỉ bạo lực hoặc mã hiệu kêu gọi hành động chống lại ông Trump. Ông Comey sau đó phủ nhận, cho rằng bức ảnh chỉ là "ngẫu nhiên". Trong một cuộc phỏng vấn với MSNBC, ông cảnh báo về việc "vũ khí hóa công lý để truy lùng kẻ thù chính trị", nhấn mạnh rằng điều đó "làm xói mòn pháp quyền và hủy hoại nền dân chủ".

Trong bối cảnh hiện tại, vụ truy tố ông Comey có thể đẩy cuộc tranh luận chính trị vào một giai đoạn mới – nơi các cơ quan thực thi pháp luật bị đặt vào trung tâm cuộc chiến quyền lực giữa các phe phái. Giới quan sát lo ngại rằng hành động truy tố các cựu quan chức từng điều tra hoặc chỉ trích Tổng thống có thể tạo ra tiền lệ nguy hiểm, đặc biệt khi tính độc lập của Bộ Tư pháp bị đặt dấu hỏi.

Ông Comey hiện chưa đưa ra tuyên bố chính thức. Phiên điều trần tiếp theo dự kiến sẽ được tổ chức trong vài tuần tới tại Tòa án Liên bang Quận Đông Virginia.