Loay hoay lo hồ sơ mua nhà ở xã hội
Nhà ở xã hội là chính sách nhân văn giúp người thu nhập thấp an cư, nhưng nhiều lao động tự do vẫn khó tiếp cận do không chứng minh được thu nhập theo quy định.
Mỗi buổi sáng, vợ chồng chị Nguyễn Kim Ngân (phường Hà Đông, Hà Nội) lại bắt đầu công việc với hai xe cà phê dạo trong khu dân cư. Hai sạp hàng nhỏ là nguồn sống của gia đình năm người.
Dù thu nhập gần 30 triệu đồng/tháng, nhưng chi phí học hành của ba con cùng sinh hoạt hằng ngày khiến việc tích lũy cho một tổ ấm ổn định vẫn không dễ.
Gần một tháng nay, chị Ngân nỗ lực hoàn thiện hồ sơ mua nhà ở xã hội. Tuy nhiên, làm nghề tự do, không bảng lương, không giấy tờ xác nhận thu nhập khiến thủ tục liên tục vướng mắc.
Chị Ngân chia sẻ: “Vợ chồng tôi làm tự do, không có lương cố định nên không ai xác nhận thu nhập. Nhiều người bảo là khó được duyệt, nhưng tôi vẫn cố làm suốt cả tháng nay mà hồ sơ chưa đâu vào đâu. Chỉ mong có căn nhà kiên cố, chứ trước giờ toàn ở nhà tạm lợp tôn, vách nhôm. An cư thì mới lạc nghiệp.”
Câu chuyện của chị Ngân là bức tranh chung của nhiều lao động tự do đang loay hoay tìm cơ hội an cư.
Anh Trần Tất Thắng, tư vấn thủ tục đăng ký nhà ở xã hội tại Hà Nội, cho biết: “Khó nhất là khâu xác minh thu nhập. Từ 10/10, thẩm quyền xác nhận được giao cho công an xã, phường, nhưng lực lượng này cũng không thể xác định thu nhập của người làm nghề tự do — như xe ôm, bán hàng rong hay lao động thời vụ — vì họ không có chứng từ hay kê khai ổn định.”
Theo Nghị định 261/2025 của Chính phủ (hiệu lực từ 10/10/2025), thẩm quyền xác nhận thu nhập của người không có hợp đồng lao động được chuyển từ UBND sang Công an cấp xã. Quy định này được kỳ vọng rút ngắn thời gian thẩm định hồ sơ nhờ dữ liệu dân cư tập trung.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy thu nhập của lao động tự do chủ yếu đến từ các giao dịch nhỏ lẻ, không có chứng từ rõ ràng, khiến công tác xác minh vẫn rất khó khăn.
Điều đó đòi hỏi những giải pháp linh hoạt và thống nhất hơn để việc xác nhận thu nhập trở nên khả thi, đúng bản chất.
Luật sư Lương Thị Liễu, Đoàn Luật sư TP Hà Nội, nhận định: “Cần có hướng dẫn cụ thể về quy trình xác minh thu nhập cho lao động tự do; đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông giữa cơ quan thuế và lao động để có thể hậu kiểm, đối chiếu thông tin. Ngoài ra, cần quy định chế tài xử lý các trường hợp xác nhận không chính xác, tránh lợi dụng chính sách.”
Một nơi để ổn định cuộc sống là khát vọng chính đáng của hàng trăm nghìn lao động tự do.
Tuy nhiên, khi rào cản thủ tục vẫn tồn tại, giấc mơ an cư vẫn xa vời.
Chỉ khi chính sách được hoàn thiện theo hướng linh hoạt, thực tế và minh bạch, cơ hội an cư mới thực sự đến gần hơn với người lao động – những người đang miệt mài giữ nhịp sống của thành phố mỗi ngày.
