Lan tỏa sức ảnh hưởng tích cực từ KOL
Những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội không chỉ dừng lại ở vai trò truyền thông thương mại, mà đang trở thành những nhân tố định hình xu hướng và truyền cảm hứng tới cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.
Trong bối cảnh tin giả, quảng cáo thiếu trung thực ngày càng phổ biến trên không gian mạng, trách nhiệm của những người nổi tiếng với cộng đồng cũng cần được đặt lên hàng đầu.
Tin giả và những hệ lụy khó lường
Trong thời đại mạng xã hội bùng nổ, chỉ với một dòng trạng thái, một đoạn video ngắn, những người có tầm ảnh hưởng, hay còn gọi là KOL, có thể chạm đến hàng triệu người theo dõi. Tuy nhiên, chính từ đó, không ít thông tin sai lệch, quảng cáo gian dối, thậm chí là tin giả đã được lan truyền chóng mặt, gây tác động tiêu cực đến dư luận xã hội.
Tin vào lời quảng cáo của một KOL, anh Trần Văn Dũng (phường Thanh Xuân, TP. Hà Nội) mua nước hoa được giới thiệu là hàng xách tay. Thế nhưng sau khi nhận hàng, anh thấy sản phẩm có mùi lạ, không rõ nguồn gốc và người bán cũng bặt vô âm tín. "Tôi lên mạng tìm hiểu và đặt mua nước hoa của một hãng nổi tiếng, sau vài ngày chờ đợi, tôi đã nhận được hàng. Sau đó, tôi có xịt lại và thấy mùi không giống như mình đã từng xịt thử, lúc đó tôi mới biết đó là hàng giả. Thủ tục hoàn hàng, đòi bồi thường rất phức tạp nên tôi bỏ qua luôn".
Chỉ cần vài phút livestream, một bài đăng gắn hashtag, hàng nghìn đơn hàng được chốt. Nhưng rất nhiều sản phẩm được các KOL quảng bá không hề được kiểm định chất lượng, chưa được cấp phép lưu hành, thậm chí là có dấu hiệu vi phạm pháp luật.
Thực phẩm chức năng, mỹ phẩm trắng da, giảm cân cấp tốc, thuốc trị bệnh không rõ nguồn gốc… tất cả được hô biến thành thần dược chỉ bằng vài lời giới thiệu từ một gương mặt nổi tiếng. Không ít người tiêu dùng đã mua nhầm niềm tin, hậu quả là tiền mất, sức khỏe ảnh hưởng, thậm chí là rơi vào các bẫy lừa đảo.
Hiện nay, thông tin giả hay hành vi quảng cáo sai sự thật đã được đưa vào diện xử lý, tuy nhiên, mức độ, chế tài vẫn còn nhiều hạn chế so với tác động thực tế mà các nội dung này gây ra.
Ông Ngô Văn Phúc, chuyên gia truyền thông cho rằng: "Tôi nghĩ, chế tài luôn phải có và phải mạnh: từ hình thức xử phạt, truy cứu trách nhiệm hình sự với những người sai phạm. Những tác động, ảnh hưởng từ tin giả rất khó đo lường, không thể nhìn thấy thông qua những sự việc hoặc đo đếm bằng thiệt hại, tuy nhiên, ảnh hưởng của tin giả tác động đến kinh tế - xã hội và tâm lý của người người dân rất lớn".
Sức mạnh mềm từ ảnh hưởng tích cực
Không chỉ là những gương mặt đại diện cho thương hiệu hay nhân vật nổi tiếng trên mạng xã hội, nhiều KOL Việt Nam ngày nay đang từng bước định vị lại vai trò của mình trong hệ sinh thái truyền thông hiện đại. Thay vì chạy theo xu hướng giật gân, họ lựa chọn tạo dựng nội dung có chiều sâu, lấy trách nhiệm với cộng đồng làm nền tảng phát triển bền vững trong thời đại số.
Với hàng triệu lượt theo dõi trên các nền tảng truyền thông xã hội, rapper Đen Vâu đã trở thành một biểu tượng âm nhạc trẻ. Với tầm ảnh hưởng lớn trong giới trẻ, anh còn lan toả giá trị nhân văn qua các hoạt động từ thiện. Sự sáng tạo của rapper Đen Vâu với ước muốn mang lại ý nghĩa tích cực và lan tỏa giá trị thiết thực cho cộng đồng. Qua âm nhạc, anh truyền cảm hứng sống tích cực, theo đuổi ước mơ cho giới trẻ.
Rất nhiều hoạt động của các KOL, người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội làm cho giới trẻ thêm tự hào về văn hóa, đất nước và con người Việt Nam khi họ tích cực lan tỏa những điều tích cực đến với cộng đồng, quảng bá văn hóa, hình ảnh đất nước và con người Việt Nam đến với bạn bè quốc tế. TikToker “Tiểu Màn Thầu” là một trong số đó. Cô gái trẻ đã ghi lại những trải nghiệm du lịch, khám phá ẩm thực hay những khoảnh khắc đời thường quanh thành cổ Sơn Tây và quê hương. Các video của cô mang sắc thái nhẹ nhàng, gần gũi, tạo cảm giác thân quen cho người xem.
Một nhân vật truyền cảm hứng khác được cộng đồng mạng yêu mến là anh Nguyễn Tiến Huy, Trưởng nhóm Hà Nội xanh. Với gần 200 cuộc ra quân trong hơn 1 năm hoạt động, nhóm Hà Nội Xanh đã trả lại màu xanh cho gần 100 con sông tại Hà Nội. Dự án không chỉ hướng tới một Hà Nội xanh, sạch, đẹp, mà còn lan tỏa thông điệp về việc tạo nên môi trường lành mạnh, đáng sống. Những video của nhóm đăng tải trên mạng xã hội đã nhận được sự ủng hộ tích cực của cộng đồng mạng, giúp nâng cao nhận thức của cộng đồng trong chung tay giữ môi trường xanh hơn.
Anh Nguyễn Tiến Huy, Trưởng Nhóm Hà Nội Xanh cho hay: "Sau những buổi hoạt động của nhóm, tôi sẽ làm những video clip chia sẻ về quá trình thực hiện và thu hút được rất nhiều lượt xem, bình luận ủng hộ. Trong thời đại nền tảng xã hội số đang phát triển, tôi nghĩ, sau những buổi hoạt động này, tôi sẽ làm những video clip đầu tư hơn để chia sẻ lên những nền tảng xã hội với mong muốn sẽ lan tỏa được thông điệp xanh đến tất cả mọi người, để mọi người có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường".
Bên cạnh việc chia sẻ những kiến thức và thông tin bổ ích, các KOL, người có sức ảnh hưởng còn góp phần lan tỏa lối sống tích cực đến các bạn trẻ như “ăn sạch, sống sạch” để chăm sóc sức khỏe và vóc dáng. Điều này đã định hướng ngày càng tốt hơn nhận thức và hành vi của giới trẻ hướng đến những giá trị đúng đắn, tốt đẹp.
PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: "KOL muốn tạo được niềm tin cho cộng cộng đồng, họ cần phải có một chiến lược để xây dựng cái nhân hiệu của mình. Điều này phụ thuộc vào ba yếu tố: thứ nhất là tính trung thực; thứ hai là đưa ra những thông tin và truyền đạt thông điệp rõ ràng; thứ ba là tính truyền cảm hứng".
Không xem mạng xã hội là nơi để “nổi tiếng nhanh”, những KOL chân chính luôn âm thầm kết nối, truyền cảm hứng, giáo dục cộng đồng. Bởi họ hiểu rằng, ý thức trách nhiệm xã hội đã trở thành yêu cầu tất yếu trong một môi trường truyền thông minh bạch và nhân văn.
Kiến tạo niềm tin số
Chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên mọi lĩnh vực. Trong bối cảnh đó, những người ảnh hưởng trên mạng xã hội như KOL không chỉ dừng lại ở vai trò truyền thông thương mại, mà đang trở thành những nhân tố định hình xu hướng và truyền cảm hứng tới cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ.
Sở hữu hàng triệu lượt theo dõi, KOL có khả năng tác động đến nhận thức, hành vi và lối sống của một bộ phận lớn công chúng. Tuy nhiên, trong bối cảnh tin giả, quảng cáo thiếu trung thực ngày càng phổ biến trên không gian mạng, trách nhiệm của họ với cộng đồng cũng cần được đặt lên hàng đầu.
Trước thực tế đó, Liên minh Niềm tin số được ra đời nhằm kết nối những người ảnh hưởng tích cực, cùng chung tay xây dựng môi trường số an toàn, lành mạnh và bền vững.
Trung tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an cho biết: "Liên minh sẽ là tập hợp của sự uy tín. Một một KOL được tham gia vào liên minh, có nghĩa họ sẽ được thừa nhận về uy tín của họ. Đó là một sự thừa nhận rất quan trọng với một người hoạt động trên không gian mạng. Liên minh cần những con người có tinh thần cộng đồng, nghĩ về lợi ích dài hạn và bền vững, họ sẽ góp phần xây dựng cộng KOL lành mạnh".
Liên minh Niềm tin số không chỉ là một sáng kiến mang tính biểu tượng, mà còn thể hiện quyết tâm tập hợp những người có sức ảnh hưởng tích cực để cùng lan tỏa giá trị đúng đắn trên không gian mạng. Đây là sự phối hợp giữa cơ quan quản lý, các tổ chức chuyên môn và cộng đồng nhằm xây dựng một môi trường số an toàn, minh bạch và có trách nhiệm.
Khi những người có sức ảnh hưởng cùng cam kết hành động vì một không gian mạng văn minh, khi nội dung trên mạng xã hội không chỉ hay mà còn đúng và có trách nhiệm, thì niềm tin số sẽ không còn là khái niệm xa vời, mà sẽ trở thành nền tảng bền vững cho sự phát triển quốc gia trong kỷ nguyên số.
