Có nên trao quyền quyết định số con cho cặp vợ chồng?
Tại Đề cương dự thảo Luật Dân số, Bộ Y tế đề xuất: Cặp vợ chồng, cá nhân có quyền quyết định về thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh; được cung cấp thông tin, tiếp cận, lựa chọn, sử dụng các biện pháp kế hoạch hoá gia đình.
Lý giải cho đề xuất trên, Bộ Y tế cho rằng, đây là giải pháp tránh già hoá dân số khi mà mức sinh thay thế ở nhiều thành phố lớn đang ở mức thấp, có nơi chỉ có 1,4 như TP. HCM.
Quy định sinh từ 1-2 con không còn phù hợp, tại nhiều thành phố lớn, đặc biệt là TP. HCM, tỷ lệ sinh thay thế chỉ là 1,32 con. Tỷ lệ này dẫn đến dân số già, không có nguồn lao động. Nhiều cặp vợ chồng trẻ chỉ sinh có một con mà chưa có ý định sinh con thứ hai.
Còn tại Hà Nội, mức sinh thay thế trung bình một phụ nữ đạt 2,1 con. Nghĩa là mỗi cặp vợ chồng đã sinh đủ hai con, dù sinh con một bề.
So với TP. HCM, mức sinh thay thế trung bình một phụ nữ ở Hà Nội đang đảm bảo khi duy trì ở mức 2,1 con. Tuy nhiên, vấn đề đảm bảo mức sinh trước xu hướng già hóa dân số vẫn là thách thức đặt ra với các thành phố lớn như Hà Nội, bởi nhiều cặp vợ chồng ở quận nội thành vẫn chưa sinh đủ 2 con.
Tại cuộc hội thảo do Cục dân số tổ chức tuần trước, nhiều ý kiến cho rằng cần bỏ quy định mỗi gia đình chỉ sinh từ 1-2 con khi đưa Pháp lệnh dân số thành Luật. Theo lộ trình, Bộ y tế sẽ trình Chính phủ vào cuối năm nay. Tuy nhiên, trước khi có Luật dân số, thì Chi cục dân số vẫn khuyến khích mỗi gia đình nên sinh đủ hai con.
Luật Dân số sẽ góp phần thể chế hóa các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng về công tác dân số trong tình hình mới, đặc biệt là quan điểm chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển.
Dự kiến, Bộ Y tế sẽ trình Chính phủ dự thảo Luật Dân số trong tháng 12/2024.
