Hồi sinh sông Tô Lịch: Giấc mơ xanh của người Hà Nội
Hồi sinh sông Tô Lịch không chỉ là một dự án hạ tầng mà còn là khát vọng của người dân Hà Nội về một dòng sông xanh mát, sạch sẽ.
Để giấc mơ đó thành hiện thực, cần sự chung tay của cả hệ thống, từ quy hoạch đô thị, công nghệ xử lý nước, chỉnh trang cảnh quan, cho đến ý thức, hành động cụ thể của mỗi người dân.
Sông Tô Lịch đang hồi sinh
Những ngày qua, nước từ Hồ Tây liên tục được bổ cập vào sông Tô Lịch. Đây là một trong những bước đi quan trọng trong nỗ lực “hồi sinh” dòng sông thoát nước chính của Thủ đô - vốn đã bị ô nhiễm nghiêm trọng trong nhiều năm qua.
Dòng chảy thông thoáng hơn, nước bớt tù đọng và đặc biệt mùi hôi ở nhiều đoạn đã giảm hẳn. Những người dân sống gần sông Tô Lịch cảm nhận rõ nhất những thay đổi này.
Ông Bùi Văn Tiêu, phường Ngọc Hà, Hà Nội chia sẻ: “Cảm giác xanh nếu ai mới đến lần đầu. Cách đây một hai tháng, không ai có thể hình dung nước xanh như Hồ Tây. Tôi ra Hồ Tây thường xuyên thì nước sông Tô Lịch với Hồ Tây trong xanh không có sự khác biệt. Để cho dòng sông này hồi sinh, Hà Nội đã nỗ lực bằng mọi cách xử lý một cách tốt nhất, dẫn nước từ Hồ Tây và dẫn nước từ sông Hồng về, kết quả như ngày hôm nay rất tuyệt vời."
Sau khi nước từ Hồ Tây được bổ cập vào sông Tô Lịch, nhiều loài cá theo dòng chảy xuất hiện trên sông, thu hút người dân mang vợt và cần câu ra sông để câu cá, đánh bắt. Người dân Hà Nội nay còn có thể đi dạo hai bên bờ sông, ngắm dòng nước trong xanh, phấn khởi khi chứng kiến sự thay đổi từng ngày của dòng sông này.
Trong suốt thời gian qua, một loạt hạng mục cải tạo sông Tô Lịch đã được thành phố Hà Nội gấp rút triển khai. Từ việc chấm dứt xả thải trực tiếp, nạo vét bùn, bổ cập nguồn nước sạch đến chỉnh trang cảnh quan. Thời gian tới, sông sẽ tiếp tục được bổ sung thêm nguồn nước đã xử lý từ Nhà máy Yên Xá, tiến tới các hạng mục chỉnh trang cảnh quan hai bờ sông, để thấy một dòng sông Tô Lịch đang từng bước "hồi sinh" rõ rệt sau hàng thập kỷ bị ô nhiễm.
Hồi sinh con sông không chỉ bằng công nghệ
Để giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm, UBND thành phố Hà Nội giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp các ngành liên quan lập báo cáo đề xuất dự án bổ cập nước sông Tô Lịch từ sông Hồng. Song song, dự án Nhà máy Yên Xá cũng đang được đẩy nhanh tiến độ, nhằm cải thiện chất lượng môi trường cho các con sông trong hệ thống thoát nước chính như Lừ, Kim Ngưu, Sét.
Đáng chú ý, cùng với việc xử lý ô nhiễm, thành phố còn chỉnh trang cảnh quan và dự kiến khởi công công viên hai bên bờ sông vào dịp kỉ niệm ngày Giải phóng Thủ đô 10/10 tới đây. Tuy nhiên, để hồi sinh được con sông này, điều quan trọng là ý thức của mỗi người dân.
Vô tư thả những chiếc bạt bằng ni lông khó phân hủy xuống dưới sông Tô Lịch, có nguy cơ làm tắc cửa xả trên sông. Đây là hành động từ sự thờ ơ của một bộ phận người dân. Chỉ một hành động thiếu ý thức như thế này được nhân rộng, thì mọi cố gắng chung sẽ bị kéo lùi lại từ đầu, khiến con sông không thể hồi sinh. Chính những người dọn rác tại khu vực này, đôi khi cũng cảm thấy bất lực vì ý thức của người dân.
Dù thành phố đã hoàn tất việc thu gom 245 cửa xả, đưa nước thải về xử lý tập trung và triển khai chỉnh trang cảnh quan, nhưng tình trạng xả rác bừa bãi hai bên bờ sông vẫn tồn tại, làm xuống cấp cảnh quan đô thị.
Cùng với các giải pháp công nghệ như bổ cập nước từ sông Hồng hay đẩy nhanh dự án Nhà máy Yên Xá, yếu tố quan trọng nhất chính là sự thay đổi từ ý thức cộng đồng. Hồi sinh một con sông không thể chỉ trông chờ vào công nghệ hay các dự án đầu tư, mà phụ thuộc quyết định vào thái độ, hành động hàng ngày của mỗi người dân.
Giấc mơ xanh của người Hà Nội
Từ dòng “kênh đen” ô nhiễm, sông Tô Lịch đang dần hồi sinh, trở thành không gian xanh, điểm nhấn sinh thái - văn hóa, hướng tới trở thành “bảo tàng mở” giữa lòng Hà Nội. Cảnh quan hai bên sông đã khoác lên một tấm áo mới. Ví dụ như trụ đồng tại sông Tô Lịch, không chỉ đơn giản là đứng yên, mà trụ có thể xoay liên tục nhờ dòng nước phía dưới.
Một dòng sông sạch, không ô nhiễm mới chỉ là bước đầu. Quan trọng hơn, cảnh quan hai bên sông đã khoác lên một tấm áo mới với nhiều công trình văn hóa, lịch sử. Sông Tô Lịch không chỉ là một dòng sông mà còn là biểu tượng văn hóa, gắn bó với đời sống tinh thần của người dân Hà Nội.
Theo đề án, nhiều công trình văn hóa - lịch sử sẽ được xây dựng dọc tuyến như Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh, Trung tâm lễ hội Đền Hùng hay dịch vụ thuyền rồng dành cho du khách, góp phần tạo điểm nhấn văn hóa đặc sắc.
Ông Phạm Hoà Bình, Phó Phòng Khoảng sản và Tài nguyên nước, Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội cho biết: "Thành phố đã giao các địa phương phối hợp với Sở Xây dựng; Sở Nông nghiệp và Môi trường triển khai kế hoạch chỉnh trang. Trước mắt, sẽ tăng cường thu gom rác thải thường xuyên, bổ sung thùng rác công cộng, đồng thời trồng cây xanh, cải tạo đường dạo bộ ven sông. Về lâu dài, hướng tới biến sông Tô Lịch thành trục không gian xanh - văn hóa của Thủ đô. UBND thành phố đã chấp thuận giao Công ty cổ phần Tập đoàn Mặt trời lập hồ sơ đề xuất Dự án đầu tư xây dựng cải tạo chỉnh trang hai bên bờ sông Tô Lịch. Cải tạo sông không chỉ là xử lý môi trường nước mà còn phải gắn với chỉnh trang đô thị."
Không chỉ đơn thuần là dòng sông chảy qua lòng Thủ đô, sự hồi sinh của sông Tô Lịch còn mở ra một trục văn hóa mới, trở thành một "không gian sống" đúng nghĩa của người Hà Nội, góp phần nâng cao chất lượng sống đô thị và giữ gìn bản sắc văn hóa Thủ đô.
Sau gần hai tuần bổ cập nước, sông Tô Lịch đang có những tín hiệu hồi sinh. Nhưng để giấc mơ về một dòng sông xanh mát, sạch sẽ thành hiện thực, cần sự chung tay của cả hệ thống và mỗi người dân Hà Nội. Hồi sinh sông Tô Lịch không chỉ là một dự án hạ tầng, mà còn là khát vọng, là giấc mơ xanh của người Hà Nội hôm nay và cho mai sau.
