Học sinh Hà Nội sẽ không được dùng điện thoại trên lớp | Hà Nội tin mỗi chiều
Chiếc điện thoại đã trở thành vật bất ly thân của mỗi người, đặc biệt với thế hệ trẻ. Nhưng khi sự tiện lợi vượt quá giới hạn, công cụ lại dần biến thành vật gây nhiễu lớn nhất.
Từ đầu tháng 11, nhiều trường ở Hà Nội bắt đầu thực hiện quy định học sinh không sử dụng điện thoại khi đang học theo tinh thần Công văn 4411 của Sở Giáo dục và Đào tạo. Một động thái tưởng nhỏ, nhưng đằng sau đó là câu chuyện lớn hơn về cách giáo dục đang tìm lại trật tự trong thời công nghệ lấn át.
Không phải ngẫu nhiên mà quy định học sinh không sử dụng điện thoại khi đang học tại Hà Nội được ban hành. Thực tế vài năm qua cho thấy, điện thoại thông minh đã làm thay đổi đáng kể bầu không khí trường học. Nhiều giáo viên thừa nhận, giờ học bị phân tán bởi những ánh nhìn xuống màn hình, những tiếng báo tin nhắn xen giữa lời giảng. Học sinh mất dần khả năng tập trung, lớp học trở nên “đa nhiệm” nửa thật nửa ảo. Cùng với đó, mạng xã hội len lỏi, kéo theo những hệ lụy: quay clip thầy cô, chia sẻ hình ảnh bạn bè, phát tán thông tin sai lệch, thậm chí là bạo lực mạng. Khi kỷ luật học đường bị xô lệch, môi trường giáo dục khó giữ được sự trong sáng cần có.
Việc Hà Nội cấm học sinh sử dụng điện thoại trong giờ học vì thế không phải là biện pháp hành chính cứng nhắc, mà là một phản ứng cần thiết để khôi phục sự tập trung trong trường học.
Trước đó, Thành phố Hồ Chí Minh đã đi trước một bước khi áp dụng quy định tương tự từ năm 2024. Sau gần một năm, kết quả cho thấy lớp học yên hơn, thầy cô dễ tương tác hơn, học sinh chú tâm hơn. Hà Nội, khi nối bước, không chỉ làm theo mà còn thể hiện sự đồng điệu trong quan điểm giáo dục: trước khi dạy học sinh cách chinh phục thế giới số, phải dạy các em cách không bị nó chi phối.
Tất nhiên, “cấm điện thoại” không đồng nghĩa với “cấm công nghệ”. Quy định cho phép học sinh dùng điện thoại khi phục vụ cho bài học và được giáo viên cho phép. Ngành Giáo dục không phủ nhận vai trò của công nghệ, mà chỉ muốn đặt lại ranh giới hợp lý giữa người học và thiết bị học. Cấm là để bảo vệ, để ngăn sự lạm dụng, không phải để quay lưng với tiến bộ. Bởi bản thân công nghệ không xấu, điều đáng lo là con người chưa đủ khả năng kiểm soát nó trong một không gian đòi hỏi tập trung tuyệt đối như lớp học.
Xu hướng này cũng không phải riêng Việt Nam. Nhiều quốc gia đã trải qua cùng bài học. Pháp cấm điện thoại trong trường học từ năm 2018; Anh, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc đều áp dụng chính sách tương tự. Một nghiên cứu của London School of Economics chỉ ra rằng, điểm trung bình của học sinh tăng khoảng 6% sau khi cấm điện thoại, đặc biệt ở nhóm học sinh dễ sao nhãng. Các nước không dừng lại ở “lệnh cấm”, mà còn phát triển chương trình giáo dục kỹ năng số: dạy trẻ cách chọn lọc thông tin, kiểm soát thời gian, ứng xử văn minh và chịu trách nhiệm trong thế giới mạng. Chính sự kết hợp giữa kỷ luật và khai sáng số ấy mới tạo ra thay đổi bền vững.
Hà Nội có thể học được điều đó. Việc thu điện thoại đầu buổi, trả lại sau giờ học là bước khởi đầu để tái lập kỷ cương. Nhưng về lâu dài, điều cần hơn cả là giáo dục kỹ năng làm chủ công nghệ, để khi chiếc điện thoại trở lại tay, học sinh biết cách sử dụng nó như một phương tiện học tập, chứ không phải nơi trú ẩn khỏi bài giảng. Cấm chỉ giải quyết phần ngọn; dạy mới chạm tới gốc.
Đằng sau quyết định tưởng chừng nhỏ này là một nỗ lực lớn: bảo vệ học sinh khỏi những nguy cơ của thế giới trực tuyến. Khi Hà Nội lựa chọn siết lại kỷ luật lớp học, đó cũng là cách Thành phố đặt lại câu hỏi căn bản cho nền giáo dục: ta đang dạy học sinh điều gì: kiến thức, hay khả năng sống tập trung, biết lắng nghe, biết tự chủ?
Cấm điện thoại trong lớp học, suy cho cùng, không phải là “một bước lùi”, mà là bước tạm lùi để tiến tới một nền giáo dục cân bằng hơn. Trong thời đại mà sự phân tán trở thành thói quen, dạy trẻ biết ngẩng đầu khỏi màn hình cũng quan trọng như dạy các em đọc, viết, làm toán. Bởi đôi khi, điều học sinh cần không phải là thêm một ứng dụng mới, mà là một khoảng lặng để hiểu, để nghĩ, để trưởng thành.
Khi tiếng chuông điện thoại tắt đi, tiếng thầy cô lại vang lên, tiếng học trò trao đổi, tranh luận, cười đùa… đó không chỉ là âm thanh của lớp học yên ả, mà là tín hiệu của một môi trường giáo dục đang dần lấy lại điều quý nhất mà công nghệ chưa bao giờ thay thế được: sự tập trung và kết nối con người.
