Hoàn thiện cơ chế, tăng hiệu lực hoạt động giám sát
Các đại biểu Quốc hội thống nhất cần tăng tính ràng buộc pháp lý và hiệu lực thực thi các nghị quyết, kết luận, yêu cầu, kiến nghị giám sát; khắc phục tình trạng “giám sát xong là xong” để nâng cao hiệu quả giám sát – một trong những chức năng trọng yếu của Quốc hội.
Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi) vào sáng 24/10.
Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn Vĩnh Long) cho rằng nhiều nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát tuy có giá trị chính trị cao nhưng chưa có cơ chế pháp lý buộc thực hiện. Luật hiện hành thiếu quy định rõ về trách nhiệm, chế tài và thời hạn báo cáo của cơ quan chịu sự giám sát, khiến nhiều nơi “chậm báo cáo hoặc chỉ trả lời hình thức”.
Đại biểu Thạch Phước Bình nêu ý kiến: “Bổ sung cơ chế truy cứu trách nhiệm hành chính hoặc kỷ luật đối với người đứng đầu cơ quan không chấp hành kiến nghị giám sát có thể dẫn chiếu sang Luật Cán bộ, công chức và Luật Tổ chức Chính phủ/HĐND–UBND. Giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội định kỳ tổng hợp, công bố công khai danh mục cơ quan, địa phương chậm hoặc chưa thực hiện kiến nghị giám sát, tạo áp lực công khai và minh bạch”.
Cùng quan điểm, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng) cho rằng dự thảo luật chưa thể hiện rõ cơ chế “hậu giám sát” – một khâu quan trọng nhằm đảm bảo tính liên tục và hiệu quả của hoạt động giám sát: “Tôi nghĩ rằng, cần xem xét thiết lập một cơ chế hậu giám sát để đảm bảo đầy đủ một quy trình giám sát khép kín. Tôi cũng đề nghị có những quy định về báo cáo bắt buộc đối với đối tượng chịu sự giám sát trong việc thực hiện các kiến nghị (ví dụ như 6 tháng, 1 năm cho cụ thể); giám sát lại nếu chưa có chuyển biến hay thực hiện không đạt yêu cầu”.
Đại biểu Tạ Đình Thi (Đoàn Thành phố Hà Nội) nêu rõ, để bảo đảm tính khả thi và thực tiễn của các quy định, cần đặc biệt chú trọng quyền tiếp cận thông tin của chủ thể giám sát. Đại biểu nhận định: “Cần đặc biệt chú trọng bảo đảm quyền tiếp cận thông tin đầy đủ, kịp thời cho các chủ thể giám sát như quy định tại Điều 4 dự thảo luật. Trách nhiệm cung cấp thông tin của các cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát phải được theo dõi, giám sát chặt chẽ và phải có cơ chế đủ mạnh đối với các hành vi cản trở và không hợp tác”.
Theo các đại biểu, việc sửa đổi luật lần này không chỉ là hoàn thiện quy trình giám sát mà còn hướng đến thiết lập một cơ chế pháp lý đồng bộ, chặt chẽ, giúp hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp đi vào thực chất. Khi các kết luận, nghị quyết, kiến nghị giám sát được thực thi nghiêm túc và có chế tài cụ thể đối với hành vi không chấp hành, hoạt động giám sát sẽ thực sự trở thành công cụ hiệu quả để bảo đảm tính minh bạch, trách nhiệm và hiệu lực trong quản lý nhà nước.
