ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Dự án có tổng mức đầu tư hơn 4.600 tỷ đồng, quy mô gần 740.000 m², trải dài hơn 14km qua nhiều phường đông dân cư và được triển khai theo hình thức PPP – hợp đồng BT, thanh toán bằng quỹ đất khoảng 34,8ha tại Sơn Đồng – An Khánh. Con số đầu tư lớn này cho thấy Hà Nội đang lựa chọn cách phát triển đô thị dựa trên không gian công cộng và chất lượng sống, thay vì chỉ mở rộng hạ tầng cứng hay gia tăng mật độ.

Sông Tô Lịch từ nhiều năm nay gắn liền với hình ảnh ô nhiễm và những bất cập trong quản lý đô thị. Vì vậy, mục tiêu lần này không phải “làm đẹp” một đoạn sông, mà là tái thiết toàn diện hành lang đô thị, biến một trục thoát nước thành trục văn hóa – sinh thái – thương mại mới của Thủ đô. Hệ thống đường dạo, quảng trường, sân chơi, cây xanh, thể thao ngoài trời, bậc xuống nước và chiếu sáng đồng bộ sẽ tạo nên một không gian công cộng đủ lớn để cải thiện vi khí hậu, tăng khả năng thấm nước tự nhiên và nâng chất lượng sống cho hàng trăm nghìn cư dân.

Tác động của dự án không chỉ dừng lại ở môi trường. Khi một không gian công cộng được tổ chức tốt, dòng người sẽ tự nhiên dịch chuyển, kéo theo sự phát triển của các dịch vụ văn minh: cà phê, chợ phiên, nghệ thuật đường phố, hoạt động đêm, du lịch nội đô và lễ hội văn hóa. Điều này tạo ra động lực kinh tế mới mà không cần gia tăng mật độ xây dựng hay mở rộng thêm các khu thương mại truyền thống. Giá trị bất động sản hai bên sông cũng sẽ được tái định vị, đóng góp nguồn thu bền vững cho ngân sách và tạo lực phát triển mới cho khu vực.

Ở góc độ xã hội, tuyến công viên ven sông sẽ trở thành một không gian sinh hoạt cộng đồng mà Hà Nội đang thiếu. Nơi trẻ em có chỗ vui chơi an toàn, người lớn tuổi có nơi tập luyện, giới trẻ có không gian văn hóa ngoài trời. Một đô thị hiện đại chỉ thực sự đáng sống khi người dân có chỗ để gặp gỡ, kết nối và tương tác…đó là thứ mà Tô Lịch hoàn toàn có thể mang lại.

Nhưng điều kiện quyết định nằm ở ý thức cộng đồng. Một dòng sông dù được đầu tư hơn 4.600 tỷ đồng cũng không thể sạch đẹp nếu vẫn tồn tại thói quen xả thải trực tiếp, lấn chiếm bờ kè, buôn bán tự phát hay phá hoại trang thiết bị chung. Trách nhiệm của người dân là chấm dứt các hành vi gây ô nhiễm, tham gia giám sát, phản ánh vi phạm và giữ gìn không gian chung như chính ngôi nhà của mình. Chỉ khi cộng đồng coi đó là tài sản chung, Tô Lịch mới có thể bền đẹp lâu dài.

Câu chuyện của Hà Nội cũng nằm trong xu hướng nhiều đô thị lớn theo đuổi: đưa sông trở lại đời sống. Trường hợp suối Cheonggyecheon của Seoul là minh chứng rõ ràng. Ban đầu, suối ô nhiễm nặng và bị che phủ bởi đường cao tốc. Khi cải tạo, thành phố Seoul đối mặt với hàng nghìn ý kiến phản đối của các hộ kinh doanh và người dân lo ngại ảnh hưởng sinh kế. Chính quyền đã phải tổ chức hàng nghìn cuộc đối thoại cộng đồng, điều chỉnh thiết kế, hỗ trợ chuyển đổi nghề, đồng thời xử lý tận gốc nguồn ô nhiễm bằng cách tách hoàn toàn nước thải sinh hoạt ra khỏi suối. Sau khi hoàn thành, khu vực ven suối trở thành trục văn hóa – kinh tế mới, thu hút hàng chục nghìn người mỗi ngày, góp phần định hình lại hình ảnh Seoul. Bài học quan trọng ở đây là: tái thiết một dòng sông không chỉ là công nghệ hay kinh phí, mà là đồng thuận xã hội và sự tham gia của người dân.

Từ kinh nghiệm đó, kỳ vọng đối với Tô Lịch là rất lớn. Kỳ vọng rằng khi hoàn thành, dòng sông sẽ không còn là nỗi ám ảnh của Thủ đô, mà trở thành một không gian mở, xanh, sạch và sống động. Kỳ vọng rằng dự án này sẽ tạo ra trục phát triển kinh tế văn hóa mới, giảm tải cho các khu vực trung tâm và đem lại giá trị bền vững cho người dân. Và kỳ vọng rằng cộng đồng sẽ là lực lượng đồng hành – giữ gìn – bảo vệ, để Tô Lịch đẹp không phải vì được cải tạo, mà vì được yêu và được sống đúng với vai trò của nó.

Nếu làm được điều đó, Tô Lịch sẽ trở thành một chương mới trong câu chuyện phát triển của Hà Nội khi trở thành một biểu tượng của sự đổi thay, của cách Thủ đô lựa chọn con đường phát triển: có bản sắc hơn, hiện đại hơn và đặt con người ở vị trí trung tâm đúng nghĩa.