Hà Nội đề xuất thí điểm đưa 5 thủ tục thế chấp đất lên trực tuyến toàn trình | Hà Nội tin mỗi chiều
Việc UBND thành phố Hà Nội đề xuất thí điểm đưa 5 thủ tục thế chấp đất đai lên trực tuyến toàn trình được xem là một tín hiệu tích cực, chạm trực tiếp vào vướng mắc lâu nay của người dân và doanh nghiệp.
Theo tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội đề nghị thí điểm tái cấu trúc nhóm thủ tục đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất… - nhóm thủ tục có khối lượng hồ sơ rất lớn, trung bình khoảng 300.000 hồ sơ mỗi năm. Đây là các thủ tục liên quan trực tiếp đến hoạt động vay vốn, sản xuất, kinh doanh và giao dịch dân sự, song đến nay vẫn chưa thể thực hiện trực tuyến toàn trình do quy định phải nộp bản gốc Giấy chứng nhận để xác nhận trực tiếp.
Cụ thể, 5 thủ tục được đề xuất tái cấu trúc gồm: đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất; đăng ký thay đổi biện pháp bảo đảm; xóa đăng ký biện pháp bảo đảm; đăng ký, thay đổi, xóa đăng ký thông báo xử lý tài sản bảo đảm; và chuyển tiếp đăng ký thế chấp quyền tài sản phát sinh từ hợp đồng mua bán nhà ở hoặc tài sản gắn liền với đất. Sau khi tái cấu trúc, toàn bộ hồ sơ sẽ được nộp trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công Quốc gia, sử dụng bản điện tử và chữ ký số; cơ quan đăng ký đất đai khai thác dữ liệu sẵn có, không yêu cầu người dân nộp bản gốc Giấy chứng nhận. Kết quả giải quyết được cấp hoàn toàn dưới dạng điện tử, chỉ cấp bản giấy khi người dân có nhu cầu.
Theo UBND thành phố Hà Nội, việc bỏ yêu cầu nộp bản gốc Giấy chứng nhận và không bắt buộc công chứng, chứng thực hợp đồng bảo đảm theo nhu cầu của các bên là giải pháp tháo gỡ “điểm nghẽn” lớn nhất, qua đó tạo điều kiện để các thủ tục này được thực hiện hoàn toàn trên môi trường số.
Những con số tính toán trong tờ trình cho thấy hiệu quả kinh tế rõ rệt. Đối với thủ tục đăng ký biện pháp bảo đảm bằng quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất, chi phí tuân thủ hiện nay khoảng 2,63 triệu đồng mỗi hồ sơ. Khi thực hiện trực tuyến toàn trình, chi phí này giảm xuống còn khoảng 193.000 đồng, tương đương tiết kiệm hơn 2,4 triệu đồng, mức giảm khoảng 93%. Với khoảng 170.000 hồ sơ mỗi năm, riêng thủ tục này giúp tiết kiệm gần 415 tỷ đồng chi phí tuân thủ. Các thủ tục xóa đăng ký và đăng ký thay đổi biện pháp bảo đảm cũng được tính toán giảm chi phí từ gần 2 triệu đồng xuống còn khoảng 116.000 đồng mỗi hồ sơ, giúp tiết kiệm thêm hơn 236 tỷ đồng mỗi năm. Tổng mức tiết kiệm ước tính theo tờ trình vào khoảng 651.570 tỷ đồng mỗi năm, chưa kể hai thủ tục còn lại và một số chi phí xã hội khác.
UBND thành phố Hà Nội đề xuất thời gian thí điểm trong ba tháng, bắt đầu từ ngày 1/1/2026. Kết quả giải quyết thủ tục theo phương án này được thừa nhận giá trị pháp lý tương đương với phương thức truyền thống, không bị phân biệt hiệu lực khi sử dụng ngoài phạm vi thành phố. Trên cơ sở đó, Hà Nội kiến nghị xem xét áp dụng thống nhất trên phạm vi cả nước và sửa đổi các quy định pháp luật liên quan nhằm bảo đảm triển khai đồng bộ.
Có thể thấy, đề xuất số hóa toàn trình các thủ tục thế chấp đất đai mang lại lợi ích rõ ràng về chi phí và thời gian cho người dân, doanh nghiệp, đồng thời góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong lĩnh vực đất đai. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của mô hình này vẫn phụ thuộc vào chất lượng dữ liệu, hạ tầng kỹ thuật và quá trình tổ chức thực hiện trong giai đoạn thí điểm. Kết quả triển khai tại Hà Nội sẽ là cơ sở quan trọng để đánh giá tính khả thi, từ đó quyết định việc nhân rộng trên phạm vi toàn quốc một cách thận trọng và phù hợp.
