Hạ Mỗ - Nơi đầu nguồn dòng sông Nhuệ cổ
Làng Hạ Mỗ (huyện Đan Phượng) là nơi khởi nguồn của dòng sông Nhuệ cổ, hiện đang trong quá trình đô thị hóa mạnh mẽ nhưng vẫn giữ được những giá trị truyền thống.
Là một trong những vùng cư trú lâu đời ở tả ngạn sông Hồng, Hạ Mỗ từng là trung tâm đầu nguồn của sông Nhuệ cổ – con sông có vai trò như một trục thủy đạo kết nối Thăng Long xưa với vùng đồng bằng Bắc Bộ. Nơi đây vẫn còn mang nhiều dấu tích còn lại của một vùng đất trù phú từng gắn bó mật thiết với đời sống cư dân nông nghiệp.
Ngày nay, khi các khu đô thị mới đang từng bước bao quanh, Hạ Mỗ với lịch sử hơn 1500 năm vẫn giữ được nhiều nét làng cổ.
Ông Nguyễn Tọa - một người con của làng Hạ Mỗ đã dành nhiều năm nghiên cứu, sưu tầm tư liệu, điền dã trong vùng. Càng tìm hiểu, ông càng nhận ra rằng, đằng sau mỗi lối gạch nghiêng, từng nhánh sông nhỏ ở đây là cả một câu chuyện lịch sử gắn liền với sự phát triển của Thăng Long - Hà Nội.
Hạ Mỗ – nơi khởi đầu của dòng Nhuệ Giang xưa – vẫn lặng lẽ ôm trong lòng những dấu tích của một miền quê cổ. Không chỉ vậy, người dân Hạ Mỗ luôn tự hào được sinh ra và lớn lên trên vùng đất địa linh nhân kiệt. Nơi đây còn là quê hương của Thái úy Tô Hiến Thành – bậc hiền thần nổi danh dưới triều Lý vì tài đức và lòng trung nghĩa. Đền Văn Hiến là nơi bao thế hệ người dân địa phương đến để tưởng nhớ ông – người đã để lại dấu ấn không chỉ trong sử sách, mà cả trong nếp nghĩ và đạo lý người Việt.
Trên cả nước có nhiều nơi thờ danh nhân Tô Hiến Thành, nhưng Hạ Mỗ được coi là quê gốc và nơi thờ chính của ông. Đền Văn Hiến, tên chữ là Văn Hiến Đường xưa là văn chỉ thờ Khổng Tử, nơi biểu dương các danh nhân khoa bảng trong làng. Sau khi Thái úy Tô Hiến Thành qua đời, nhân dân xây mộ và thờ ông tại đây. Tháng 11/1991 đền Văn Hiến đã được công nhận là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
