ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Mùa đông đã về với Hà Nội. Trong những cơn gió se lạnh, từng chùm cúc họa mi cánh mỏng chúm chím nở bên góc phố. Những bó hoa nhỏ nhắn điểm xuyết trên xe hoa rực rỡ, nối đuôi nhau dưới phố Phan Đình Phùng.

Tôi hay ngồi ăn bánh chuối ở đoạn giao với đường Lý Nam Đế. Bên cạnh là chú bán đồ gốm, bình hoa, bình đất nung. Người ta kể với nhau về họa mi bán được hay không, về bọn trẻ dạo này hay chụp ảnh ở đoạn phố nào. Có người đắn đo chọn bó to hay bó nhỏ, chọn họa mi trắng tinh hay kết cùng cẩm tú cầu. Ôm bó hoa vào lòng, rồi họ hòa vào dòng người hối hả.

Tôi từng sống bốn năm trên phố Phan Đình Phùng - nơi ngày nào cũng có những gánh hàng rong thân thuộc, thu hút ánh nhìn của người qua lại. Mọi thứ bình dị đến mức tôi có thể đứng lặng, ngắm con người và hoa lá trong cùng một nét đẹp rất Hà Nội.

Gần đây, Phan Đình Phùng trở thành tọa độ của giới trẻ, của những người yêu cái đẹp. Đông vui đến bất ngờ, mỗi cuối tuần dòng người đổ về kín lối đi. Còn trước kia, cúc họa mi chỉ là loài hoa dại ven triền đê sông Hồng. Rồi theo năm tháng, người ta bắt đầu nhớ đến họa mi như một loài hoa gọi mùa về.

Ôm bó cúc họa mi trên tay, tôi lững thững đi bộ trên phố Tây Sơn trong tiết trời se lạnh. Ghé vào quán cháo nhỏ quen thuộc, vài chiếc ghế nhựa xanh vây quanh một vòng tròn. Bát cháo nóng nghi ngút khói, đôi bàn tay ôm lấy thành bát như tìm chút hơi ấm xưa cũ.

Tôi có đôi bàn tay rất lạnh. Chỉ cần rời túi áo là buốt giá đến thấu xương. Dáng người nhỏ bé của những chiều tan học, bốn năm sinh viên, tôi vẫn hay lang thang ở góc phố ấy. Trời nhá nhem rất nhanh, ánh đèn đỏ đuôi xe nối nhau như chuỗi đèn Tết giữa dòng người ngược xuôi.

Thoang thoảng mùi cúc. Mùi rất riêng của cúc họa mi. Tôi chợt nhớ đến chị hàng nước trong con ngõ nhỏ phố Nguyễn Chí Thanh. Bàn nước của chị lúc nào cũng có một bình hoa - mùa nào thức ấy. Mùa này là cúc họa mi trắng, tán hoa xòe rộng, rạng rỡ, cao ngang tầm người ngồi. Dưới ánh đèn vàng, từng bông hoa hé nở, chúm chím, ấm áp giữa trời mưa phùn lất phất.

Có một sáng chớm lạnh, không rõ động lực nào kéo tôi ra bờ hồ Hoàn Kiếm. Khu vực tượng đài Lý Thái Tổ mờ trong sương sớm. Tôi thích ngồi nhìn kim đồng hồ nơi bưu điện nhích từng chút một, để mặc lòng mình trôi chậm.

Mùa đông tôi vẫn gọi là mùa đìu hiu. Không đông đúc, nhưng phố đẹp theo một cách rất riêng. Khi họa mi về, những cô gái dịu dàng trong những tà áo dài, ôm bó hoa trắng vào lòng, như mang theo hơi ấm lan tỏa giữa phố phường gió bấc. Họa mi rung rinh trong hạt mưa nhẹ, một bên là âm thanh xe cộ rộn ràng, một bên là mặt hồ yên ả, lặng im.

Từ ngõ Từ Hoa, đến chân cầu Long Biên, bạt ngàn là họa mi. Hoa vươn mình trong nắng, rạng rỡ và bền bỉ. Cúc họa mi lâu tàn, sức sống mãnh liệt. Có lẽ vì thế mà tôi yêu loài hoa này đến vậy.

Mỗi độ cúc họa mi về, lòng tôi lại man mác nhớ quê. Nhớ cái rét cắt da ngày cũ, khi mẹ phải lồng chăn bông thật dày. Dưới quê không trồng cúc họa mi. Họa mi chỉ có ở phố - nồng nàn với phố. Cúc họa mi làm tôi nhớ Hà Nội. Tôi gửi nỗi niềm xa xứ của mình vào những con đường, vào mùi ngô khoai nướng, mùi bánh sắn thơm lừng trong gió lạnh đầu mùa.

Giống như cúc họa mi - nhỏ bé mà kiên cường - những gánh hàng rong, những con người thầm lặng giữa phố phường cũng mang theo sức sống bền bỉ để đi qua mùa đông.

Tôi dừng lại bên gánh hàng rong, nán chờ đèn đường bật sáng, rồi trở về nhà với bó họa mi trắng trên tay. Cúc họa mi mang cả mùa đông về, và ở lại, rạng rỡ bên một mái nhà êm ấm.

Họa mi không chỉ là một loài hoa. Đó là ký ức, là nỗi nhớ, là cách Hà Nội dịu dàng ôm lấy những tâm hồn xa xứ mỗi khi đông chạm ngõ.

Thảo