'Đồ ăn nhanh' thuần Việt, tại sao không?
Giới trẻ Việt bị cuốn theo đồ ăn nhanh ngoại nhờ phim ảnh, thần tượng và mạng xã hội, nhưng ẩm thực truyền thống vẫn tươi ngon, bổ dưỡng, được quốc tế ngợi khen, cần được lan tỏa mạnh mẽ hơn từ chính người trẻ.
Các món ăn thời hội nhập được giới trẻ ưa chuộng
Giới trẻ Việt Nam ngày càng ưa chuộng món ăn nhanh du nhập từ nước ngoài, không chỉ vì tiện lợi mà còn bởi sức hút từ phim ảnh, thần tượng và mạng xã hội.
Từ Hàn Quốc, tokbokki, gà rán, kimbap, hotdog phô mai gắn liền với K-Pop và phim truyền hình. Nhật Bản mang đến takoyaki, ramen. Mỹ và phương Tây định hình thói quen ăn nhanh với hamburger, pizza, gà rán. Trong khi đó, Trung Quốc để lại dấu ấn với trà sữa, mì cay, sủi cảo.
Ngày nay, không khó bắt gặp hình ảnh bạn trẻ xếp hàng trước quán ăn để thử một món đang “hot trend”. Những món này không chỉ thỏa mãn khẩu vị mà còn tác động mạnh đến thói quen, lối sống và gu thưởng thức của giới trẻ.
Chị Lại Trần Vi Thảo, phường Láng, thành phố Hà Nội, cho biết: “Khi nghĩ đến fast food, tôi thường nhớ gà rán, khoai tây chiên ở Jollibee, KFC và hay ăn vào cuối tuần.”
Chị Phạm Ngọc Linh, phường Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội, chia sẻ: “Trên mạng xã hội, đặc biệt TikTok, Facebook, thường xuất hiện nhiều video về các món này. Xem xong rất thôi thúc tôi đến thử.”
Hương vị truyền thống từ những thức quà chiều
Dù đã xa Hà Nội nhiều năm và từng thưởng thức nhiều món ngon khắp vùng miền, nhưng ký ức về món quà chiều tuổi thơ vẫn in đậm trong tâm trí ông Phạm Việt Cường.
Ông Phạm Việt Cường, phường Nguyễn Du, thành phố Hà Nội, chia sẻ: “Ngày xưa, học sinh chỉ có vài hào bố mẹ cho nên món kem đậu xanh rất phù hợp. Thường chúng tôi ăn kem Cẩm Bình ở ngã tư phố Huế – Nguyễn Du, có hôm có thêm tiền thì đi ăn bánh khúc. Mỗi lần trở về Hà Nội, tôi lại tìm ăn món này để nhớ thời xưa. Các món ăn nhanh bây giờ như McDonald's không hợp với tuổi già, khó tiêu hóa. Tôi vẫn khuyên giới trẻ ăn những món dân tộc, vừa rẻ vừa gắn với ký ức.”
Ngày nay, khi các món ăn vặt phong phú và dễ tiếp cận hơn, những thức quà chiều xưa của Hà Nội lại trở thành trải nghiệm đặc biệt, được nhiều bạn trẻ tìm lại.
Ẩm thực Việt Nam không chỉ được người dân yêu thích mà còn gây ấn tượng mạnh với bạn bè quốc tế, đặc biệt là bánh mì.
Anh Johann Mörs, du khách Đức, nhận xét: “Tôi từng thử bánh mì ở nhiều nơi, nhưng bánh mì Việt Nam để lại ấn tượng sâu sắc nhất. Nguyên liệu đa dạng, ăn kèm rau tươi, đặc biệt là loại sốt cay rất riêng đã tạo nên hương vị hoàn hảo mà tôi chưa từng trải nghiệm ở đâu khác.”
Sự đa dạng món ăn, giá cả hợp lý và hương vị đậm đà đã khiến ẩm thực truyền thống sống dậy giữa nhịp sống hiện đại. Vị ngọt thanh của chè, hương thơm bánh truyền thống, mùi cốm non đầu thu trên gánh hàng rong… trở thành phần ký ức không thể thiếu, níu giữ bước chân và trái tim của nhiều thế hệ.
Khám phá để yêu hơn món ăn Việt
Các món quà sáng, quà chiều đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều YouTuber, cả người Việt lẫn người nước ngoài. Hàng loạt video giới thiệu ẩm thực truyền thống Việt Nam được đăng tải trên nền tảng số, thu hút sự quan tâm lớn từ giới trẻ. Điều này cho thấy sức hút mạnh mẽ của những hương vị tưởng chừng không còn hợp với giới trẻ. Nhưng trong nhiều ngõ nhỏ, góc phố Thủ đô, các món ăn dân dã ấy vẫn có sức hút riêng, giữ nhóm khách hàng ổn định và tiếp tục lan tỏa mạnh qua mạng xã hội.
Với mong muốn trở thành cầu nối giữa khán giả và văn hóa ẩm thực Hà Nội, series “Món ngon Hà Thành” do Đài Hà Nội sản xuất, phát sóng 17h25 hằng ngày trên kênh H1, đã thu hút đông đảo lượt xem và tương tác. Mỗi số của chương trình mang đến gợi ý cho du khách khi thưởng thức ẩm thực Thủ đô, đồng thời cung cấp kiến thức về từng món ăn.
Đặc biệt, mỗi tập đều tích hợp mã QR liên kết trực tiếp tới “Bản đồ ẩm thực” trên Hanoionline, giúp khán giả dễ dàng tra cứu địa chỉ, tham khảo đánh giá và chủ động lên kế hoạch trải nghiệm. Nhờ đó, hành trình khám phá ẩm thực Hà Nội trở nên thuận tiện, phong phú hơn, mở ra nhiều lựa chọn cho cả người dân và du khách.
Đồ ăn nhanh, chế biến sẵn không tốt cho sức khỏe
Đầu những năm 2000, nhà nghiên cứu dinh dưỡng người Brazil Carlos Monteiro bắt đầu tìm hiểu nguyên nhân khiến tỷ lệ béo phì và tiểu đường tuýp 2 gia tăng nhanh chóng tại quê nhà. Khi phân tích dữ liệu chi tiêu hộ gia đình, ông nhận thấy người dân mua ít đường, muối và nguyên liệu cơ bản hơn so với những thập kỷ trước, nhưng lại tiêu thụ nhiều sản phẩm chế biến sẵn như bánh ngọt đóng gói, ngũ cốc, pizza đông lạnh, gà viên chiên hay súp khô – vốn chứa nhiều muối, đường và chất béo.
Giáo sư Carlos Monteiro, Đại học Sao Paulo, cho biết: “Chúng tôi nhận ra chế độ ăn truyền thống đang bị thay thế bởi thực phẩm chế biến quá nhiều lần đến mức không còn nhận ra trong sản phẩm cuối cùng. Chúng tôi gọi đó là ‘thực phẩm siêu chế biến’.”
Từ phát hiện này, Monteiro và cộng sự kết luận chế độ ăn truyền thống đang dần bị thay thế bởi các sản phẩm công nghiệp, chế biến nhiều lần đến mức mất đi đặc điểm nguyên gốc. Khái niệm “thực phẩm siêu chế biến” được ông giới thiệu lần đầu năm 2009.
Thực phẩm siêu chế biến gồm bánh ngọt, đồ ăn nhẹ đóng gói, nước ngọt có ga, ngũ cốc nhiều đường và các bữa ăn sẵn. Chúng thường chứa phụ gia công nghiệp như chất tạo màu, chất nhũ hóa, hương liệu; giàu đường, muối, chất béo bão hòa nhưng nghèo vitamin và chất xơ. Nhiều nghiên cứu đã liên hệ chế độ ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến với béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường tuýp 2, gan nhiễm mỡ, ung thư, hen suyễn, trầm cảm và lo âu. Hiện loại thực phẩm này chiếm gần 60% lượng calo tiêu thụ tại Mỹ và Anh, 48% ở Canada và 42% tại Australia.
Nhận thấy nguy cơ sức khỏe, một số chính phủ đã hành động. Brazil từ năm 2014 khuyến nghị người dân hạn chế tối đa tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến. Pháp, Bỉ, Israel cũng đưa ra hướng dẫn tương tự. Đầu năm nay, Bộ trưởng Y tế Mỹ lên tiếng chỉ trích loại thực phẩm này.
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu thừa nhận một số yếu tố chưa được đo lường hoặc sự khác biệt trong cách ước tính mức tiêu thụ có thể ảnh hưởng đến kết quả. Dù vậy, xu hướng chung cho thấy gia tăng tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến gắn liền với sự gia tăng các vấn đề sức khỏe toàn cầu. Một nghiên cứu đăng trên Lancet Public Health ước tính hơn 9.000 ca tử vong vì bệnh tim có thể được ngăn ngừa tại Anh trong 20 năm tới nếu toàn bộ nhà hàng và cửa hàng đồ ăn sẵn bắt buộc ghi rõ lượng calo trên thực đơn.
