ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 đang đến rất gần. Và như mọi năm, chúng ta nói lời tri ân với những người thầy, người cô bằng tấm lòng trân trọng và biết ơn. Đằng sau những giờ dạy học miệt mài, những đêm thức khuya làm giáo án và niềm tin gieo con chữ cho các thế hệ học trò thì điều mà đội ngũ nhà giáo mong đợi còn là một cơ chế bảo đảm họ có thể yên tâm gắn bó lâu dài với nghề.

Chiều 15/11, trong buổi gặp 60 nhà giáo tiêu biểu đại diện hơn 1,6 triệu giáo viên cả nước, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã yêu cầu xây dựng chính sách đảm bảo giáo viên được hưởng mức lương tương xứng với công sức của mình, đặc biệt là giáo viên mầm non, giáo viên vùng khó khăn và giáo viên dạy những ngành nghề nặng nhọc, độc hại.

Lời khẳng định “Con người quyết định tất cả, đầu tư cho con người là đầu tư quan trọng nhất” được đặt trong bối cảnh đổi mới giáo dục cho thấy Chính phủ đang điều chỉnh trọng tâm: muốn có học sinh tốt, phải bắt đầu từ người thầy tốt, và muốn có người thầy tốt thì trước tiên phải bảo đảm động lực nghề nghiệp.

Chỉ đạo này được đưa ra trong bối cảnh: giáo dục đang yêu cầu đổi mới chương trình, tăng cường chuyển đổi số, xây dựng môi trường học đường nhân văn; trong khi nhiều giáo viên đang đối diện với áp lực thu nhập không ổn định, sĩ số lớp đông và kiêm nhiệm nhiều công việc. Do đó, chính sách lương không còn là ưu đãi mà là điều kiện cần để giáo viên có thể toàn tâm với nghề, thay vì phải phân tán năng lượng vào mưu sinh.

Chỉ bốn ngày trước đó, sáng 11/11, tại lễ tuyên dương điển hình tiên tiến ngành giáo dục – đào tạo Hà Nội, Bí thư Thành ủy Nguyễn Duy Ngọc nêu một yêu cầu có tính tương hỗ: Hà Nội phải hoàn thành quy hoạch mạng lưới trường học đến năm 2030, tầm nhìn 2045, bảo đảm “đủ trường, đủ lớp, đủ giáo viên”. Ông đồng thời chỉ rõ những điểm nghẽn kéo dài: chênh lệch nội - ngoại thành, cơ sở vật chất thiếu đồng đều, bệnh thành tích, bạo lực học đường, dạy thêm, học thêm sai quy định.

Nếu chỉ đạo của Thủ tướng tập trung vào “động lực nghề nghiệp”, thì phát biểu của Bí thư Hà Nội tập trung vào “điều kiện thực thi”. Hai hướng tiếp cận độc lập nhưng buộc phải gặp nhau thì cải cách mới hiệu quả. Bởi chỉ tăng lương mà không giảm quá tải, giáo viên vẫn không có không gian đổi mới. Chỉ bổ sung trường lớp mà không cải thiện chế độ đãi ngộ, giáo dục vẫn mất người giỏi. Và chỉ kêu gọi đổi mới mà không tạo thời gian và điều kiện để đổi mới, thì đổi mới chỉ dừng lại ở khẩu hiệu. Nếu hai mạch chính sách – tiền lương và điều kiện hành nghề được triển khai đúng, tác động tích cực sẽ lan tỏa theo ba hướng rõ rệt.

Ở cấp độ người thầy, động lực nội tại quay trở lại khi họ có thời gian cho chuyên môn thay vì kiêm nhiệm, có năng lượng đổi mới thay vì chống tải, và có niềm tin để gắn bó dài hạn.

Ở cấp độ học sinh, khi giáo viên có điều kiện tốt, lớp học sẽ gọn lại, sự quan tâm nhiều hơn, và năng lực, đạo đức, cảm xúc của học sinh được phát triển toàn diện thay vì chỉ chạy theo điểm số.

Và ở cấp độ quốc gia, đầu tư vào giáo viên là đầu tư vào năng lực cạnh tranh dài hạn của nền kinh tế. Chúng ta chú trọng rà soát giáo viên hôm nay, thực chất là định hình thị trường lao động của 15 – 20 năm tới.

Sau cùng, điều mà giáo viên mong đợi không phải là sự tôn vinh trong một ngày, mà là điều kiện để mỗi ngày đứng lớp đều là một lựa chọn yên tâm. Khi chính sách tạo được cảm giác an toàn nghề nghiệp, sự tận tâm sẽ tự nhiên xuất hiện và lan tỏa. Những đổi mới lớn của giáo dục rồi sẽ diễn ra trong lớp học, qua từng giờ dạy, từng học sinh được quan tâm đúng mức. Và nếu có một dấu hiệu để biết giáo dục đang đi đúng hướng, thì đó không phải là số lượng văn bản được ban hành, mà là ánh mắt yên tâm của người thầy khi bước vào lớp.