ĐÀI PHÁT THANH
& TRUYỀN HÌNH HÀ NỘI

Nhưng giữa tất cả những biến động trên thị trường, bánh Trung thu vẫn là một phần không thể thiếu trong gia đình. Giá trị của nó không nằm ở giá tiền hay hình dáng, mà là hương vị và ký ức mà mỗi chiếc bánh mang lại.

Cuộc đua bánh Trung thu

Không phải là món ăn mới, cũng chẳng phải sáng tạo đột phá. Thế nhưng chỉ cần thay đổi kích cỡ, tăng số lượng trứng muối, chiếc bánh dẻo quen thuộc đã trở thành… "bánh dẻo thị phi". Một hiện tượng gây sốt mạng xã hội suốt mùa Trung thu năm nay.

Được bán với giá khoảng 300 nghìn đồng, nặng tới 400 gram và chứa bốn lòng đỏ trứng muối, loại bánh này vừa khiến người tò mò trải nghiệm, vừa khiến người khác lắc đầu trước sự "làm quá" của thị trường.

Người khen đáng tiền, kẻ chê không đáng ăn. Chính những tranh luận trái chiều ấy đã biến chiếc bánh trở thành tâm điểm, thu hút hàng loạt clip hướng dẫn, thử thách như làm lạnh, ép dẹt, cắt nhỏ… chỉ 3 động tác ấy thôi đã đủ để chiếc bánh dẻo quen thuộc trở thành một “phiên bản mới”.

Không ít clip ghi lại cảnh các bạn trẻ chế biến “bánh dẻo thị phi” theo phong cách riêng – người cắt bằng chỉ nha khoa, người sáng tạo thêm topping, thậm chí có cả thử thách ăn hết chiếc bánh 400 gram trong vòng 3 phút.

Từ cách bán đến cách ăn, tất cả đều được biến thành nội dung giải trí. Và đó mới chính là “gia vị” khiến một chiếc bánh tưởng chừng bình thường lại đủ sức tạo ra hàng triệu lượt xem, hàng nghìn bình luận.

Từ một sản phẩm đơn lẻ, “bánh dẻo thị phi” nhanh chóng trở thành cú hích truyền thông, góp phần hâm nóng cuộc đua bánh Trung thu trên thị trường. Tại Hà Nội, chỉ trong một mùa ngắn ngủi, có tới 200-300 cửa hàng lớn nhỏ tham gia, từ thương hiệu lâu đời cho tới bánh homemade, tất cả đều tìm cách tạo dấu ấn riêng để níu chân khách hàng.

Theo ước tính, doanh số bánh Trung thu trên cả nước mỗi năm lên tới hàng nghìn tỷ đồng. Không chỉ dừng ở hương vị, cuộc đua giờ đây còn nằm ở bao bì, mẫu hộp, thậm chí cả những câu chuyện kèm theo. Người mua thì không chỉ ăn, mà còn biếu, còn chụp ảnh check-in, coi chiếc bánh như một phần phải theo trend.

Thị trường thì sôi động, mạng xã hội thì ồn ào. Và trong guồng xoáy ấy, bánh Trung thu giờ đây không chỉ là món quà Rằm tháng Tám, mà còn là một cuộc đua khốc liệt của thương hiệu, thị hiếu và cả những thị phi đi kèm.

Giá trị văn hóa của bánh Trung thu

Không thể phủ nhận, ngày nay có nhiều người mua bánh Trung thu chỉ để biếu, để “giữ lệ”, không mấy ai ăn hết cả chiếc bánh. Nhưng có lẽ, chính điều đó lại càng khẳng định rằng bánh Trung thu không chỉ đơn thuần là món ăn, bánh Trung thu chứa đựng trong nó nhiều lớp ý nghĩa.

Chiếc bánh tròn đầy tượng trưng cho mặt trăng, cũng là biểu tượng của sự viên mãn, đầy đủ trong đời sống. Người Việt xưa tin rằng, đêm Rằm tháng Tám là thời khắc mặt trăng sáng nhất, đẹp nhất trong năm - thời điểm lý tưởng để gia đình quây quần, sẻ chia bên nhau.

Và trong chính khoảnh khắc ấy, bánh Trung thu trở thành chiếc cầu nối giữa các thế hệ. Ông bà kể lại chuyện xưa cho cháu con nghe, những người lớn ôn lại ký ức tuổi thơ, những người trẻ học thêm về giá trị truyền thống. Một chiếc bánh nhỏ, một tách trà nóng - không khí gia đình chợt ấm áp hơn bao giờ hết.

Nghệ nhân nhân dân Ánh Tuyết cho biết: "Bao nhiêu năm từ bé đến lớn trong cuộc đời của tôi thì bánh Trung Thu có bánh dẻo và bánh nướng. Thế nhưng mà nhân truyền thống thì phổ biến nhất là có mứt bí, lạp sườn, không thể nào thiếu được cái mỡ với lá chanh. Thế còn bánh dẻo thì nó có bánh đậu xanh. Thế cho nên là nó đã mang một biểu tượng của một văn hóa truyền thống."

Hiện nay, thị trường xuất hiện thêm vô vàn loại bánh hiện đại với hình thức bắt mắt, cao cấp, nhân bánh sáng tạo, nhưng giá trị cốt lõi của bánh trung thu vẫn không hề đổi thay. Đó là hương vị cổ truyền – mộc mạc, thân quen – gợi nhớ về những mùa trăng xưa.

Rằm tháng Tám đang đến gần, chiếc bánh Trung thu lại trở thành một món ăn tình thần, là biểu tượng của đoàn tụ, của những khoảnh khắc gia đình quý giá giữa nhịp sống hiện đại đầy hối hả. Hơn cả vị ngọt ngào, bánh Trung thu là một lát cắt của văn hóa Việt – nơi lưu giữ ký ức, sẻ chia yêu thương và thắp lên ngọn lửa ấm áp của sum họp gia đình.

Giữ gìn văn hoá từ những chiếc bánh Trung thu

Để có thể tìm một chiếc bánh Trung thu giữ nguyên hương vị truyền thống của Hà Nội xưa đã không còn dễ dàng. Thế nhưng, trong căn bếp nhỏ của nhiều gia đình tại Hà Nội, hương thơm bánh nướng, bánh dẻo vẫn trở thành nhịp cầu nối giữa quá khứ và hiện tại. Với họ, làm bánh không chỉ là niềm vui, mà còn là cách gìn giữ một phần ký ức văn hoá, để con trẻ hiểu thêm về Tết đoàn viên – về những giá trị không thể thay đổi theo thời gian.

Có thể hình thức bánh Trung thu mỗi năm một mới lạ, nhưng hồn cốt văn hoá vẫn vẹn nguyên trong tình yêu và sự tiếp nối của mỗi gia đình. Và từ đôi tay, từ căn bếp, từ những mùa trăng, ta thêm một lần thấy rằng: giữ bánh cũng là giữ hồn Hà Nội.

Giữa vô vàn lựa chọn hiện đại, căn bếp nhỏ của chị Lưu Lan Phương (phường Từ Liêm, Hà Nội) vẫn đỏ lửa mỗi mùa trăng rằm. Ở đó, bánh Trung thu là ký ức, là nét văn hoá được gìn giữ qua đôi tay người phụ nữ Hà Nội. Với chị, mỗi mẻ bánh nướng, bánh dẻo là một cách nhắc nhớ con trẻ về Tết đoàn viên, về truyền thống xưa đang dần phai nhạt. Hương thơm ngọt lành lan toả, mang lại niềm vui ấm áp, giúp kết nối các thế hệ trong gia đình, của văn hoá, của Hà Nội.

Chị Phương chia sẻ: "Bây giờ để tìm được bánh Trung thu truyền thống đúng hương vị ngày xưa là rất khó. Vì thế, gia đình tôi năm nào cũng làm bánh để giữ lại hương vị Hà Nội cũ."

Những thao tác tưởng chừng vụn vặt lại gói trong đó cả niềm vui đoàn tụ. Từ đôi bàn tay nhỏ bé của con trẻ, từ nhồi bột, ép khuôn đến nướng bánh – mỗi công đoạn đều là bài học về sự sẻ chia, về tình thân. Với các em, chiếc bánh tự tay làm ra vừa hợp khẩu vị, vừa là món quà gắn kết cả gia đình.

Giữa muôn vàn biến tấu của thị trường, nhiều gia đình Hà Nội hiện nay vẫn kiên trì làm bánh thủ công chính là cách giữ lại giá trị văn hoá tốt đẹp của Tết Trung thu – sự giao thoa giữa hương vị và văn hoá, giữa hiện tại và ký ức, còn là sợi dây gắn kết, trao gửi yêu thương và gìn giữ hồn văn hoá Việt cho mai sau.