Cần bộ tiêu chuẩn chung cho hệ thống trạm sạc xe điện
Xe điện đang dần trở thành xu hướng tất yếu trong giao thông xanh. Tuy nhiên, bên cạnh giá thành hay công nghệ, người tiêu dùng vẫn còn e dè vì thiếu hạ tầng sạc và đổi pin đồng bộ.
Hiện tại, Việt Nam chưa có bộ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia cho hệ thống trạm sạc và đổi pin, dẫn đến tình trạng mỗi hãng một kiểu, gây khó khăn cho cả người dùng lẫn doanh nghiệp. Người tiêu dùng muốn sạc phải tìm đúng trạm của hãng, trong khi phần lớn chung cư lại chưa có vị trí sạc an toàn. Nhiều người chia sẻ, việc không biết sạc ở đâu khiến họ phải cân nhắc giữa xe điện và xe xăng – dù rất muốn ủng hộ phương tiện xanh.
Chị Phùng Ánh Ngọc (phường Cầu Giấy) cho biết: "Tôi có tìm hiểu qua về xe điện và thấy hơi bất tiện khi đi thuê chung cư hoặc là đi thuê nhà, do không phải nhà nào cũng có ổ cắm để sạc điện".
Thực tế, việc mỗi hãng phát triển một chuẩn sạc riêng không chỉ gây bất tiện cho người dùng, mà còn làm lãng phí nguồn lực đầu tư khi mỗi bên phải tự xây dựng hệ thống riêng. Không chỉ với trạm sạc, mô hình đổi pin nhanh, vốn được coi là giải pháp tối ưu cho xe máy điện, hiện cũng chưa có chuẩn chung về kích thước, dung lượng hay giao tiếp dữ liệu, khiến việc chia sẻ và mở rộng gặp nhiều trở ngại.
Chị Nguyễn Ánh Vân, làm việc tại Chi nhánh miền Bắc của Selex Motors, cho biết: "Khi tìm hiểu về xe điện, nhiều khách hàng lo ngại về một số vấn đề như thời gian sạc pin có lâu hay không? Sạc ở nhà có an toàn hay không? Giải pháp đổi pin tại trạm đã giải quyết được lo ngại của họ về vấn đề tự sạc tại nhà hay là mất thời gian chờ đợi sạc đầy. Với trạm đổi pin của Selex, mình chỉ mất khoảng thời gian 3 phút là có thể đổi pin đầy, mạng lưới trạm đổi pin của Selex hiện tại cũng đang khá là nhiều, ví dụ như ở khu vực Hà Nội thì hiện tại đang có 50 trạm đổi pin và sẽ phát triển nhiều hơn nữa".
Hệ thống trạm đổi pin Selex Motors hiện là một trong những mô hình tiên phong tại Việt Nam, mỗi trạm có khoảng 19 khoang chứa pin, hoạt động 24/24h. Theo Hiệp hội Doanh nghiệp Ngành Công nghiệp Cơ khí Việt Nam, cần sớm ban hành bộ tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia cho hệ thống sạc và đổi pin mở, bảo đảm nguyên tắc không độc quyền, cho phép mọi hãng xe đáp ứng tiêu chuẩn đều có thể sử dụng hạ tầng chung theo cơ chế thương mại minh bạch.
TS Nguyễn Hữu Phước Nguyên, Trưởng Ban Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, Hiệp hội Vamoba cho biết: "Thứ nhất, đối với người dân thì họ sẽ có nhiều lựa chọn và không bị hạn chế về loại phương tiện hay là hãng phương tiện. Chúng ta có thể truy cập được vào hạ tầng năng lượng dùng chung chia sẻ. Thứ hai, doanh nghiệp có thể yên tâm đầu tư vì sẽ không sợ bị độc quyền hay lạc hậu, hay không phù hợp với quy định Nhà nước. Thứ ba, đối với Nhà nước thì đây là một hoạt động rất quan trọng để đảm bảo tối ưu về chi phí đầu tư chung của Nhà nước".
Hiện mô hình này đã có hơn 80 điểm đổi pin tại Hà Nội, TP.HCM, Huế và đang mở rộng ra Đà Nẵng. Đặc biệt, loại pin do Việt Nam sản xuất có thể tương thích với khoảng 70% xe máy điện trên thị trường, hướng tới chuẩn dùng chung giữa các hãng. Không chỉ các doanh nghiệp trong nước, Ngân hàng Thế giới và nhiều chuyên gia cũng khẳng định: phát triển hạ tầng sạc và đổi pin mở, minh bạch, dùng chung chính là chìa khóa để hình thành thị trường xe điện công bằng, bền vững và tự chủ.
