LỜI TÒA SOẠN: Tám mươi năm đã trôi qua, nhưng hào khí của cuộc Cách mạng Tháng Tám – sức mạnh đoàn kết, bản lĩnh trí tuệ và ý chí tự cường của dân tộc - vẫn còn vẹn nguyên giá trị. Tinh thần ấy không chỉ là di sản được lưu trữ trên những trang sách lịch sử hay các cuốn phim tư liệu, mà đang cộng hưởng mạnh mẽ, tiếp sức cho một cuộc cách mạng mới của dân tộc: Cuộc cách mạng đưa đất nước bước vào "kỷ nguyên vươn mình", hiện thực hóa khát vọng về một Việt Nam hùng cường thịnh vượng.

Từ hình ảnh những người công nhân và nông dân gầy gò, tay cầm cờ đỏ sao vàng bước đi trong đêm tối, đến những kỹ sư trẻ tại các trung tâm AI tiên tiến. Từ hũ gạo cứu đói năm 1945 đến những trung tâm tài chính, trung tâm bán dẫn công nghệ cao ở thời điểm hiện tại. Từ những khối vàng ròng do các nhà tư sản yêu nước hiến tặng chính quyền cách mạng non trẻ đến nền kinh tế đa thành phần, nơi kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất. Từ những chính sách lập pháp và ngoại giao với định hướng kháng chiến, kiến quốc năm xưa tới quan điểm đổi mới lập pháp – khơi thông thể chế, tự lực tự cường, chủ động hội nhập quốc tế theo cách của một quốc gia có trách nhiệm… Hành trình ấy đang được tiếp sức bởi “bộ tứ trụ cột” - bốn Nghị quyết quan trọng của Bộ Chính trị ban hành trong thời gian gần đây - là minh chứng cho sức sống mãnh liệt của dân tộc trước những bước chuyển mang tính thời đại.

Đài Hà Nội trân trọng giới thiệu chùm bài viết "Tiếng vọng Tháng Tám" - một cuộc đối thoại xuyên thế kỷ, soi chiếu ba giá trị bất biến của cuộc cách mạng Tháng Tám năm 1945 vào những quyết sách chiến lược đang định hình tầm vóc Việt Nam hôm nay và ngày mai. Loạt bài được phát sóng trên FM96 và thể hiện dưới hình thức emagazine trên HÀNỘI ON.

Đây là hành trình khám phá sự vận động của ba giá trị bất biến được tổng kết từ thành công cuộc Cách mạng Tháng Tám; từ đó tìm ra đáp án cho câu hỏi lớn của thời đại: Làm thế nào để Việt Nam không chỉ đứng vững mà còn vươn mình trong một thế giới đầy biến động, nơi cạnh tranh công nghệ, các thách thức an ninh phi truyền thống và những dịch chuyển địa chính trị đang định hình lại trật tự toàn cầu?  

Sức mạnh đoàn kết luôn là một hằng số làm nên những kỳ tích của dân tộc Việt Nam. Nhưng sức mạnh ấy không phải lúc nào cũng biểu hiện giống nhau. Mỗi thời đại, với những thách thức và khát vọng riêng, lại hun đúc nên một hình thái đoàn kết mang tầm vóc và biểu hiện tương ứng.

Hãy quay ngược dòng thời gian về tám mươi năm trước. Những tháng đầu năm 1945, Cả miền Bắc chìm trong một thảm họa lịch sử. Nạn đói khủng khiếp năm Ất Dậu, một "địa ngục trần gian" do chính sách vơ vét tàn bạo của thực dân Pháp và phát xít Nhật, đã cướp đi sinh mạng của hơn hai triệu đồng bào, tương đương 10% dân số cả nước khi đó. Những con số biết nói đã khắc họa nên một thảm kịch không thể phai mờ: Thái Bình là nơi chịu hậu quả nặng nề nhất, có xã như Tây Lương mất tới 66,66% dân số ; tỉnh Nam Định có hơn 212.000 người chết. Hình ảnh hàng nghìn người dân đói khát, dắt díu nhau trên những con đường lầm than hay cảnh tượng bi tráng khi họ cùng nhau phá kho thóc Nhật đã trở thành một vết hằn trong ký ức dân tộc.

Thế nhưng, chính từ trong tro tàn đổ nát ấy, một sức mạnh phi thường đã trỗi dậy, kết tinh thành khối đại đoàn kết "triệu người như một", làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám vĩ đại vào mùa thu năm 1945.

Mùa thu tám mươi năm sau, Việt Nam tiến hành sắp xếp lại toàn diện bản đồ hành chính quốc gia, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp - xóa bỏ cấp huyện. Từ ngày 1/7/2025, 64 tỉnh thành phố trực thuộc trung ương giảm còn 34. Từ 10.035 đơn vị hành chính cấp xã giảm còn 3.321. Cả nước giảm gần 130.000 biên chế sau sáp nhập tỉnh, xã. Quá trình này được thực hiện đồng thời với việc sắp xếp lại các bộ ngành và cơ quan trực thuộc chính phủ.

Vượt lên trên những tác động tới cuộc sống, thói quen, tâm tư của hàng triệu cán bộ và người dân, công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” này là một trong những tiền đề quan trọng để thực hiện đột phá thể chế, đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đổi mới phương pháp quản trị quốc gia để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong tình hình mới - một phần của cuộc cách mạng mới đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới.

“Sắp xếp lại giang sơn” là cụm từ được Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh tại lễ công bố Nghị quyết của Quốc hội và các quyết định của Bộ Chính trị, Thủ tướng về nhân sự lãnh đạo của TP. HCM ngày 30/6/2025, khẳng định quyết định này là một bước đi lịch sử có ý nghĩa chiến lược, đánh dấu giai đoạn phát triển mới của sự nghiệp hoàn thiện bộ máy hành chính nhà nước, hoàn thiện thể chế và tổ chức của hệ thống chính trị.

Tinh thần "hành quân vươn tới tương lai" ấy không chỉ thể hiện ở những quyết sách vĩ mô, mà còn lan tỏa đến từng góc nhỏ của Tổ quốc, đến từng cán bộ cũng như người dân. Và người dân chính là những đối tượng đầu tiên được hưởng lợi từ những chính sách này sau khi bản đồ địa giới hành chính được vẽ lại.

Xã Minh Châu – một xã đảo trước đây thuộc huyện Ba Vì (TP Hà Nội) nằm ở bãi giữa sông Hồng - nơi hội tụ của ba dòng sông Đà, sông Lô và sông Hồng. Sau sắp xếp, xã Minh Châu trở thành một đơn vị hành chính trực thuộc TP. Hà Nội. Nếu trước kia, người dân xã Minh Châu muốn làm các thủ tục hành chính thì sẽ phải đi phà hoặc đi đường bộ vòng qua địa phương khác để tới trụ sở huyện Ba Vì. Nhưng từ ngày 1/7/2025, khi bỏ cấp huyện và các thủ tục hành chính chuyển về cấp cơ sở, người đi phà vượt sông Hồng lại là các cán bộ công chức làm việc tại xã sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính.

6h30 sáng 1/7 tại bến đò Chu Minh, chị Phùng Thị Hà - cán bộ Văn phòng Đảng ủy xã Minh Châu và các đồng nghiệp đang đợi nhau để cùng sang phà. Chị là một trong khoảng 40 người từ nơi khác đến xã đảo Minh Châu làm việc với tinh thần “khi được điều động công tác sang xã Minh Châu theo chủ trương chính sách của đảng, chúng tôi cũng rất chấp hành với tinh thần dù ở đâu cũng sẽ hoàn thành nhiệm vụ".

Điều gì đã tạo nên sự biến chuyển kỳ diệu đó? Điều gì đã khiến những người cán bộ như chị Phùng Thị Hà sẵn sàng vượt sông mỗi sáng, biến hành trình gian khó thành niềm vui phục vụ? Điều gì đã khiến các cộng đồng địa phương như xã, huyện, tỉnh chuyển sang tư tưởng “vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời tổ quốc”? Điều gì đã khiến hàng loạt cán bộ, công chức chấp nhận hy sinh lợi ích cá nhân trước mắt để đảm bảo sự phát triển bền vững và lâu dài của quốc gia, biến những phản ứng mang tính sinh tồn trước sự thay đổi trở thành một sức mạnh tập thể mang tính kiến tạo có tổ chức, có hệ thống?

Câu trả lời nằm ở sự chuyển trạng thái của chính tinh thần đoàn kết dân tộc trong thời đại mới.

Nếu ngọn lửa năm 1945 bùng cháy từ niềm tin sắt đá vào một ngọn cờ giải phóng, với khát vọng độc lập và đưa dân tộc thoát khỏi đói nghèo, thì hôm nay, ngọn lửa ấy được tiếp sức và nuôi dưỡng bền bỉ bằng một hệ thống quan điểm đổi mới mang tính kiến tạo, với tầm nhìn hướng tới 100 năm thành lập nước.

Cuộc cách mạng hiện tại chính là tiền đề để đảm bảo Việt Nam trở thành một quốc gia phát triển, thịnh vượng và hạnh phúc, có mức thu nhập cao với sự phát triển toàn diện về kinh tế, xã hội, và con người, đồng thời giữ vững độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Đó là sự chuyển mình từ khối đoàn kết "triệu người như một" để giành lại độc lập, sang một ý chí thống nhất để kiến tạo quốc gia hùng cường. Đó là sự chuyển mình từ khối đoàn kết "triệu người như một" để giành lại độc lập, sang một ý chí thống nhất để kiến tạo quốc gia hùng cường với tinh thần đội ngũ đã chỉnh tề, hàng lối đã ngay ngắn, cả dân tộc cùng hành quân vươn tới kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nhưng sức mạnh đồng thuận ấy được kiến tạo như thế nào? Hãy cùng khám phá nghệ thuật đó, từ phong trào "Phá kho thóc" năm xưa đến cuộc cách mạng sắp xếp lại giang sơn và tinh gọn bộ máy hiện đại.

Sức mạnh đoàn kết được tạo ra từ sự đồng thuận. Tám mươi năm sau cuộc Cách mạng Tháng Tám, hoạt động kiến tạo sự đồng thuận toàn dân vẫn tiếp tục, nhưng trong một bối cảnh khác và những yêu cầu hoàn toàn mới. Nếu như năm 1945, sự đồng thuận được khơi dậy từ yêu cầu sinh tồn của dân tộc, thì ngày nay, nó được kiến tạo một cách chủ động, bài bản như một chiến lược quốc gia để vươn tới thịnh vượng.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám không phải là một kết quả ngẫu nhiên, mà là đỉnh cao của nghệ thuật chính trị, của năng lực thấu hiểu và quy tụ lòng dân do Mặt trận Việt Minh thực hiện. Trong bối cảnh xã hội tan rã vì đói rét, đỉnh cao của nghệ thuật ấy chính là phong trào "Phá kho thóc giải quyết nạn đói". Đây không đơn thuần là một hành động cứu tế, mà là còn là một nhiệm vụ chính trị trước vận mệnh khó khăn của dân tộc. Tinh thần ấy nhắm thẳng vào nguyên nhân gây ra nỗi thống khổ của người dân, đồng thời biến Việt Minh từ một tổ chức chính trị trở thành người bảo vệ, người mang lại miếng cơm, manh áo cho hàng triệu người.

Tháng 3/1945, khẩu hiệu “Phá kho thóc, giải quyết nạn đói” của Việt Minh được thực hiện ở khắp tỉnh thành Bắc bộ và Bắc Trung bộ. Lời kêu gọi của Việt Minh đã khích lệ quần chúng nhân dân tham gia vào các hoạt động phá kho thóc, chia gạo cứu đói, và góp phần vào cao trào kháng Nhật cứu nước, tiến tới Tổng khởi nghĩa tháng Tám. Chỉ thị “Phá kho thóc giải quyết nạn đói” được ban hành đã đáp ứng được nguyện vọng cấp bách nhất của nhân dân, thổi bùng lên một phong trào mạnh mẽ trên quy mô lớn.

Tại Ninh Bình, hai huyện Nho Quan và Gia Viễn đã phá thành công 12 kho thóc. Tại Hải Dương, nhân dân giành lại được 39 kho thóc và 43 thuyền gạo. Tại Thái Bình, hơn 1.000 tấn thóc trong các kho của Nhật đã được chia cho dân. Tại Thanh Hóa, tháng 4 năm 1945, hơn 300 quần chúng ở huyện Hậu Lộc đã kéo đến tịch thu kho thóc của các chánh tổng. Hành động này đã giành được trọn vẹn lòng tin của nhân dân, tập hợp người dân thành một lực lượng cách mạng có tổ chức, có mục tiêu, sẵn sàng đi theo ngọn cờ Việt Minh để phá tan xiềng xích nô lệ. Đó là sự đoàn kết được xây dựng trên nền tảng của niềm tin tuyệt đối, được tôi luyện qua thử thách sinh tử.

Tám mươi năm sau, nghệ thuật kiến tạo sự đồng thuận ấy lại được tái hiện, nhưng không phải để giải quyết một "cơn đói" về lương thực, mà là để giải quyết một "cơn đói" khác của thời đại: "cơn đói" về không gian phát triển của các địa phương, về hiệu quả quản lý, về nguồn lực quốc gia. Công cuộc "sắp xếp lại giang sơn" và “tinh gọn bộ máy” chính là hướng giải quyết cho thách thức đó.

Phát biểu thảo luận tổ tại kỳ họp Quốc hội bất thường lần thứ 9 vào tháng 2/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm dẫn ví dụ quận Đông Anh ở Hà Nội có số thu ngân sách hơn 27.000 tỷ đồng, bằng nhiều tỉnh gộp lại, thậm chí hơn hai chục lần so với một số tỉnh nghèo. So sánh với Trung Quốc có diện tích lớn, dân số đông nhưng số tỉnh, thành lại ít hơn (34 đơn vị) so với Việt Nam (63), Tổng Bí thư yêu cầu cần phải nghiên cứu vấn đề này: “Thực tế, có tỉnh tách ra rất phát triển, song có tỉnh nói hết đất, dư địa rồi, chỉ tính liên kết vùng, chính vì vậy mới có hội đồng vùng, liên kết vùng. Do đó đòi hỏi tiếp tục nghiên cứu, mục tiêu là đất nước phát triển, phục vụ nhân dân tốt hơn".

Không chỉ lớn gấp nhiều lần số thu ngân sách, nhiều quận ở Hà Nội (tại thời điểm trước khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp) cũng có quy mô dân số tương đương một số tỉnh thành. Ví dụ, dân số quận Đống Đa ở thời điểm tháng 2/2025 hơn 400.000, trong khi dân số ở tỉnh như Bắc Kạn chỉ hơn 300.000 người. Trong khi đó, theo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các tỉnh thành phải đảm bảo ba tiêu chí gồm quy mô dân số, diện tích, số đơn vị hành chính cấp huyện. Cụ thể, các tỉnh miền núi, vùng cao phải có dân số từ 900.000, diện tích 8.000 km2 trong khi các tỉnh thành còn lại phải có dân số ít nhất là 1,4 triệu và diện tích 5.000 km2 trở lên.

Hai ví dụ trên cho thấy những bất cập trong việc tổ chức đơn vị hành chính cấp tỉnh vào thời điểm tháng 2/2025. Trên diễn đàn Quốc hội, nhiều đại biểu cho rằng việc chia nhỏ đơn vị hành chính với 63 tỉnh thành phố dẫn đến tình trạng phân tán nguồn lực, lãng phí ngân sách, gây khó khăn cho quy hoạch, đầu tư phát triển các dự án lớn và tạo động lực phát triển vùng.

Cũng trong tháng 2/2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành kết luận 127 giao Đảng ủy Chính phủ chủ trì lên phương án sắp xếp, sáp nhập tỉnh thành với quyết tâm chính trị cao nhất. Sau hơn 4 tháng thực hiện, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị đã đạt được những kết quả tích cực. Tinh thần “vừa chạy, vừa xếp hàng” đặt ra một khối lượng công việc rất lớn cho các cơ quan chức năng trong trong việc xây dựng và thực hiện các đề án sắp xếp lại địa giới hành chính trên cả nước.

Trong chương trình tọa đàm Góc nhìn Hà Nội của Đài Hà Nội, TS. Trần Anh Tuấn, Ủy viên Đoàn chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng “Không có đồng chí lãnh đạo tỉnh nào nói rằng tôi xin nhập vào tỉnh kia. Đấy là thực tiễn mà chúng ta phải nói thẳng thắn. Hơn nữa, nhiều nơi vin vào lý do truyền thống, văn hóa và tên gọi. Chỉ mất đi một chữ trong tên của đơn vị hành chính cũng không đảm bảo được đồng thuận. Như thế thì sao sáp nhập được. Do vậy, Trung ương phải quyết, rồi địa phương cứ thế thực hiện. Rất nhiều ý kiến mong muốn được Trung ương chỉ đạo trong dịp này”, ông Tuấn nói và cho rằng cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy chỉ thực sự thành công nếu sáp nhập được các tỉnh thành.

Trong bài viết “Tinh - Gọn - Mạnh - Hiệu năng - Hiệu lực - Hiệu quả” ngày 5/11/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm cho rằng cần phải quyết liệt thực hiện cách mạng tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và coi đây là yêu cầu cấp bách để đưa đất nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Quá trình tinh gọn bộ máy theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm được tiến hành đồng thời với quá trình xây dựng và thực hiện sắp xếp lại các tỉnh thành và xóa bỏ đơn vị hành chính cấp huyện.

Báo cáo của Bộ Nội vụ cho biết sau sắp xếp, sáp nhập các tỉnh thành và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, sẽ có hơn 18.440 biên chế cán bộ, công chức ở cấp tỉnh (bao gồm khối Đảng, đoàn thể và khối chính quyền) và hơn 110.780 biên chế ở cấp xã được cắt giảm so với số biên chế được cấp có thẩm quyền giao năm 2022. Cùng với đó, khoảng 120.500 người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã trong cả nước sẽ ngừng làm việc. Tính tới thời điểm cuối tháng 7/2025, tổng số người đã có quyết định nghỉ việc là 85.447 người.

Theo ước tính của Bộ Nội vụ, Tổng kinh phí tiết kiệm chi tiền lương và chi hành chính trong năm năm sau khi sắp xếp (giai đoạn 2026-2030) là 190.500 tỷ do giảm cán bộ, công chức cấp tỉnh, huyện, xã và cán bộ không chuyên trách.

Trên thực tế trong vòng 4 tháng thực hiện Kết luận 127 của Trung ương, cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy đã nhận được sự ủng hộ của cả hệ thống chính trị và toàn bộ xã hội. Điều này đã tạo thêm động lực để thực hiện chủ trương sắp xếp các tỉnh thành và bỏ cấp huyện.

“Trên 96% cử tri cả nước đồng thuận, có nhiều địa phương cử tri đã đồng thuận trên 99% và có địa phương lên 99,81% đồng thuận với chủ trương sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, xã”,  bà Phạm Thị Thanh Trà, Bộ trưởng Bộ Nội vụ chia sẻ tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV

Sự đồng thuận trong bối cảnh mới của đất nước được xây dựng trên nền tảng dân chủ, công khai và minh bạch. Như Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ, mục tiêu là xây dựng chính quyền theo hướng "gần dân, sát dân, phục vụ nhân dân tốt hơn". Chủ trương này được thể chế hóa bằng quy trình bắt buộc phải lấy ý kiến của nhân dân tại các đơn vị hành chính chịu ảnh hưởng trực tiếp, thông qua nhiều hình thức linh hoạt như phát phiếu hay tổ chức họp dân. Quá trình này không chỉ là một thủ tục pháp lý, mà còn thể hiện rõ nét quan điểm "dân là gốc".

Sự đồng thuận đó đến từ đâu? Nó đến từ việc người dân nhìn thấy được những lợi ích cụ thể thiết thực trong cuộc sống hàng ngày và một tương lai tốt đẹp hơn khi sáp nhập tỉnh thành và thực hiện chính quyền địa phương hai cấp. Từ 1/7, chị Đặng Thị Bích Phượng (xã Minh Châu, Hà Nội) có thể đến trực tiếp UBND xã Minh Châu để xử lý các thủ tục hành chính. Chị chia sẻ: "Bình thường tôi hay phải đi sang tận bên huyện làm giấy tờ và phải đi qua đò, chờ đò rất lâu. Kể từ khi thực hiện chính quyền địa phương hai cấp, được làm các giấy tờ ở xã tôi cảm thấy rất là tiện. Ví dụ làm giấy phép kinh doanh và các giấy tờ khác".

Tương tự, tại nhiều địa phương khác, người dân bày tỏ niềm vui và kỳ vọng lớn, bởi họ hiểu rằng việc tinh gọn bộ máy sẽ giúp tiết kiệm nguồn lực, tạo điều kiện để tổ chức lại không gian phát triển, thu hút đầu tư và phục vụ nhân dân tốt hơn.

Phát biểu tại họp báo quốc tế sáng 17/6 về sửa đổi Hiến pháp và tổ chức mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Thứ trưởng Nội vụ Trương Hải Long nhấn mạnh việc tổ chức lại đơn vị hành chính sẽ giúp bộ máy chính quyền hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tiết kiệm ngân sách, đồng thời tái cấu trúc không gian phát triển, tăng sức cạnh tranh của Việt Nam trong khu vực và trên thế giới. "Khi địa phương có quy mô lớn hơn, sẽ có thêm điều kiện phát triển hạ tầng giao thông, chuỗi liên kết, cơ hội đầu tư... Từ đó thúc đẩy phát triển đồng đều hơn giữa các vùng miền", ông Long khẳng định.

Sau ngày 1/7, khi không gian phát triển được mở rộng, Vai trò “đầu tàu kinh tế” của TP. Hồ Chí Minh càng trở nên rõ nét. Khi hợp nhất thêm Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, mức đóng góp vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của thành phố tăng từ 15,5% lên 24%. Với GRDP hơn 2,7 triệu tỷ đồng, quy mô kinh tế TP HCM gấp gần 108 lần địa phương thấp nhất. Thu ngân sách của TP HCM sau sáp nhập cũng lớn nhất cả nước, gấp 430 lần địa phương xếp cuối là Điện Biên.

Nếu như năm 1945, sự đoàn kết được xây trên niềm tin vào một tổ chức có khả năng cứu dân tộc thoát khỏi thảm họa, thì ngày nay, sự đồng thuận được xây trên niềm tin vào một quy trình dân chủ, minh bạch và hy vọng vào một tương lai phát triển hiệu quả, thịnh vượng hơn cho quê hương, đất nước.

Sự đồng thuận trong kỷ nguyên mới không thể chỉ dựa vào lời kêu gọi hay những niềm tin tự phát. Đồng thuận phải được xây dựng trên một nền tảng thể chế vững chắc, một khế ước xã hội hiện đại, nơi người dân đặt trọn niềm tin vào sự công bằng của hệ thống và nhìn thấy hy vọng về cơ hội phát triển cho chính mình. "Bộ tứ trụ cột" chính sách, bao gồm các Nghị quyết 66, 57, 68 và 59, chính là những nền móng pháp lý và chiến lược để kiến tạo nên niềm tin và hy vọng đó, đặt nền móng vững chắc cho khát vọng Việt Nam 2045 – kỷ niệm 100 năm thành lập nước.

Ý chí thống nhất không thể tồn tại nếu người dân còn hoài nghi về luật pháp hay bất lực trước thủ tục quan liêu. Cuộc cách mạng mới đã đặt việc củng cố niềm tin của nhân dân làm ưu tiên hàng đầu, thông qua các trụ cột chính sách chiến lược.

Phát biểu trong phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội ngày 21/10/2024, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Trong ba điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực, thì thể chế là điểm nghẽn của điểm nghẽn”.

Nghẽn thể chế được coi là "điểm nghẽn của điểm nghẽn", vì nó chính là nguyên nhân cốt lõi làm chậm tiến độ và giảm hiệu quả của hầu hết các hoạt động phát triển. Nghẽn thể chế là tình trạng các luật lệ hoặc quy trình hành chính không hiệu quả, gây cản trở cho nền quản trị và sự tiến bộ kinh tế hoặc xã hội. Điều này xảy ra khi các quy định pháp luật quá phức tạp, lỗi thời hoặc thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, dẫn đến sự chậm trễ và làm tăng thêm chi phí cho cả khu vực công lẫn khu vực tư. Nghẽn thể chế làm hạn chế tính linh hoạt của hệ thống, làm chậm quá trình ra quyết định và tạo ra rào cản cho việc thực thi chính sách, từ đó làm giảm niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào quản lý công. Chính vì vậy, nghẽn thể chế là nút thắt cơ bản cần được giải quyết đầu tiên để mở ra không gian cho các giải pháp khác.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật ra đời được xác định là "đột phá của đột phá". Nghị quyết số 66 yêu cầu hoàn thiện thể chế trong các lĩnh vực then chốt; đổi mới quy trình xây dựng pháp luật theo hướng chủ động, kiến tạo, bảo đảm pháp luật đồng bộ, khả thi, minh bạch; nâng cao hiệu quả thi hành pháp luật, tăng cường kỷ luật, kỷ cương. Tinh thần cải cách nổi bật trong Nghị quyết số 66 là: Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật từ "quản lý" sang "phục vụ", từ bị động sang chủ động, kiến tạo; xây dựng pháp luật đi trước một bước, bảo đảm tính dự báo cao; thi hành pháp luật nghiêm minh, công bằng, thực chất, gắn với chuyển đổi số, công khai, minh bạch; đồng thời, phân cấp, phân quyền rõ ràng, gắn với trách nhiệm giải trình.

Song hành với cải cách pháp luật là Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết 57-NQ/TW là một văn kiện có ý nghĩa chiến lược, quan trọng, hiện thực hóa mục tiêu đưa Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu; đánh dấu bước chuyển mình của đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng trong kỷ nguyên mới. Phát biểu tại Hội nghị triển khai các Nghị quyết của Bộ Chính trị vào ngày 18/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược, là động lực chủ yếu thúc đẩy hiện đại hóa đất nước, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững.

Nghị quyết này không chỉ là kim chỉ nam cho sự phát triển trong kỷ nguyên mới, mà còn là lời hiệu triệu mạnh mẽ đối với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân; phát huy và kết hợp sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, với sức mạnh thời đại để đưa Việt Nam vươn lên trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao, có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Niềm tin là nền móng, nhưng hy vọng mới chính là động lực thôi thúc người dân đồng lòng hướng về một mục tiêu chung. Hy vọng về một tương lai tốt đẹp hơn cho bản thân, gia đình và quê hương chính là chất keo vật chất bền chặt nhất để gắn kết xã hội.

Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đánh dấu bước ngoặt, khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của nền kinh tế. Nghị quyết không chỉ dừng ở khẩu hiệu, mà đi thẳng vào việc "cởi trói", giải quyết những rào cản cố hữu về vốn, đất đai, pháp lý. Bằng việc đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng như đạt 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030, đóng góp 55-58% GDP, Nghị quyết 68 đã thắp lên hy vọng cho hàng triệu doanh nhân.

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đã ra đời, thể hiện bước tiến lớn trong tư duy lý luận và chỉ đạo thực tiễn của Đảng ta: “Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là một động lực quan trọng nhất của nền kinh tế quốc gia”.

Những quan điểm này đánh dấu sự thay đổi sâu sắc trong nhận thức chiến lược về vai trò của khu vực tư nhân: từ vị trí thứ yếu trở thành trụ cột phát triển, song hành cùng kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, tạo thành thế “kiềng ba chân” vững chắc cho nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập thành công. Phát triển kinh tế tư nhân không chỉ là yêu cầu về mặt kinh tế mà còn là mệnh lệnh chính trị, nhằm củng cố nền tảng tự chủ kinh tế quốc gia, nâng cao sức cạnh tranh và khả năng thích ứng trong một thế giới đầy biến động.

Theo tinh thần của Nghị quyết 68, khu vực kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia, đòn bẩy cho Việt Nam thịnh vượng. Nghị quyết 68 cũng như quan điểm của Tổng Bí thư Tô Lâm trong các phát biểu và bài viết gần đây về vai trò của khu vực kinh tế tư nhân đang tạo ra nguồn cảm hứng cho giới doanh nhân, các nhà nghiên cứu kinh tế cùng các tầng lớp nhân dân.

Cùng với việc giải phóng nội lực, Nghị quyết 59-NQ/TW về hội nhập quốc tế đã mở ra những không gian phát triển mới từ bên ngoài. Với chủ trương chủ động, tích cực, chuyển từ "tiếp nhận" sang "đóng góp" và "dẫn dắt", Việt Nam đang tận dụng hiệu quả các cơ hội từ hơn 500 hiệp định thương mại đã ký kết. Những thành quả như GDP lần đầu vượt 400 tỷ USD, trở thành một trong 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài chính là minh chứng cho thấy hội nhập đang mang lại những lợi ích thực chất, tạo ra việc làm và cơ hội cho người dân.

Sự ra đời của Nghị quyết 59 là quyết sách đột phá, đánh dấu bước ngoặt lịch sử trong tiến trình hội nhập quốc tế của đất nước, xác định hội nhập là động lực chiến lược để Việt Nam vững bước vào kỷ nguyên mới. Nghị quyết thể hiện tầm nhìn sâu sắc: hội nhập quốc tế không chỉ là mở cửa, giao lưu, mà là một sự nghiệp tổng hợp, đòi hỏi sự chủ động, tích cực và rất có bản lĩnh.

Bộ tứ trụ cột chính sách với bốn Nghị quyết lớn do vậy chính là chất keo kết dính cho tinh thần đoàn kết – một giá trị bất biến đồng vọng từ cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tới cuộc cách mạng ở thời hiện tại. Những chính sách chiến lược này được xây dựng một cách bài bản, có hệ thống, dựa trên một khế ước xã hội mới: Nhà nước kiến tạo một môi trường công bằng, kiến tạo cơ hội, người dân và doanh nghiệp đồng lòng, chung sức hiện thực hóa khát vọng phát triển chung.