Trong báo cáo mới đây, ô nhiễm không khí ở Hà Nội được xác định chủ yếu đến từ hoạt động giao thông, công nghiệp và đốt phụ phẩm nông nghiệp.
Trước thực trạng này, thành phố đang nỗ lực đề ra nhiều giải pháp như: Khẩn trương thiết lập hệ thống giám sát, cảnh báo và dự báo ô nhiễm không khí để xác định các điểm nóng và có phương án xử lý kịp thời; Kiểm kê nguồn thải ô nhiễm không khí; Xử lý, giám sát khí thải, đặc biệt các cơ sở có phát sinh bụi, khí thải lớn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm; Tổ chức phân luồng, hạn chế tối đa tình trạng tắc nghẽn giao thông; Giảm thời gian dừng đỗ và tăng tốc độ trung bình trong quá trình tham gia giao thông; Tuyên truyền vận động người dân hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân, tăng cường sử dụng phương tiện công cộng, phương tiện chạy bằng nhiên liệu điện, nhiên liệu tái tạo, ít phát thải.
Đồng bộ và toàn diện là những gì chúng ta thấy khi đọc công văn này của thành phố. Nhiệm vụ của từng Sở, ngành có liên quan cũng được phân định rất rõ. Điều này chứng tỏ, bảo vệ môi trường cho Thủ đô là nhiệm vụ đã được Hà Nội nghiên cứu, bàn bạc và tìm giải pháp rất quyết liệt.
Chúng ta đều không thích ai đó gọi "Hà Nội vào mùa ô nhiễm", bởi làm gì có mùa đó trong từ điển của những người yêu Hà Nội và gắn bó với mảnh đất này. Nhưng nó làm ta băn khoăn và suy ngẫm bởi thực tế, có không ít những minh chứng thấy rõ chất lượng không khí của thành phố đôi khi ở ngưỡng nguy hại. Ai là người làm cho màn sương mờ buổi sáng mai mất đi vẻ thuần khiết?
Bây giờ, ngoài xem tình hình thời tiết hằng ngày, nhiều người cũng hay xem chỉ số chất lượng không khí. Họ bảo, hít thở độc hại lắm vì bụi tinh, bụi mù. Có lẽ vì thế nên câu chuyện về cảnh báo ô nhiễm không khí là vô cùng quan trọng.
"Trong thời gian vừa qua, thành phố Hà Nội tập trung nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế như ở Đài Loan, Bắc Kinh, Thái Lan và các nước trong khu vực đang triển khai xây dựng hệ thống này. Hiện tại, đơn vị cũng đang phối hợp với các chuyên gia trong nước và quốc tế xây dựng một mô hình giám sát về cảnh báo ô nhiễm không khí", bà Lê Thanh Thủy - Phó Trưởng phòng Quản lý Môi trường, Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội cho hay.
Thật mong mô hình này sớm thành công để người dân có thể an tâm kiểm tra chỉ số ô nhiễm không khí để chủ động ứng phó. Nhưng đó không phải là giải pháp duy nhất được thành phố tính đến.
Theo một thống kê chưa đầy đủ, Hà Nội hiện có 1,5 triệu ô tô và 6,5 triệu xe máy. Tính trung bình mỗi ô tô có dung tích xi lanh là 2 lít quy đổi, mỗi xe máy là 100 cc, tức là một ô tô bằng 20 xe máy. Rõ ràng, dung tích xi lanh càng lớn thì lượng xả thải càng nhiều. Nếu dựa trên số phương tiện ở trên thì xe cộ có thể là phương tiện xả thải làm mất đi không khí trong lành của Hà Nội thì phải!
Chưa kể đến, diện tích tự nhiên của Hà Nội là trên 3.000 km2 nhưng chỉ có chưa đến 100 km2 đô thị, còn lại là diện tích đồng ruộng và rừng quốc gia. Trên thực tế, mật độ dân số đô thị tập trung quá cao trên một diện tích quá hẹp, nên phát sinh nhiều hệ lụy, trong đó có ô nhiễm môi trường, ô nhiễm không khí.
Đường Nguyễn Trãi, nơi có mùi đặc trưng của khu cao - xả - lá. Gọi vui như vậy là vì nơi này trước đây tập trung nhiều nhà máy, xí nghiệp sản xuất cao su, thuốc lá. Trục đường này cũng là nơi tập trung nhiều trường đại học lớn, thành ra luôn đông đúc. Tới tận bây giờ, khi các nhà máy được di dời, vấn đề mới đỡ đi phần nào. Nhưng áp lực giao thông mà con đường này gánh vác vẫn nặng bởi lẽ các trường học vẫn ở đây, các khu chung cư lại mọc lên.
Thế là Nguyễn Trãi trở thành con đường dẫn đi Ngã Tư Sở đầy nhọc nhằn. Sẽ không khó để bạn thấy hình ảnh nhiều người mắt lờ đờ, khẩu trang kín mít di chuyển chậm chạp trên con đường này vào giờ cao điểm.
Từ câu chuyện này ta thấy việc di dời thêm các trường đại học, các bệnh viện, nhà máy, xí nghiệp, các khu chung cư cũ vẫn nằm nhiều trong nội đô ra các huyện ngoại thành, vùng ven là giải pháp cần tính đến. Sẽ tuyệt hơn nếu có nhiều quỹ đất cho công viên, khoảng xanh và phát triển hệ thống đường sá, phục vụ giao thông công cộng.
Không ai thích bụi mịn, càng không thích ô nhiễm xảy ra tại nơi mình sinh sống cả. Để đẩy lùi ô nhiễm không khí ở Hà Nội, chính mỗi người dân cũng là những tuyên truyền viên quan trọng. Thay đổi từ điều nhỏ nhất như hạn chế sử dụng phương tiện cá nhân khi không cần thiết, không xả rác bừa bãi, làm cho môi trường sống xanh - sạch - đẹp có lẽ cũng là hành động nhỏ, mang ý nghĩa lớn.
Có một câu ngạn ngữ rất hay đại ý rằng: "Chúng ta không thừa hưởng trái đất từ tổ tiên, chúng ta vay mượn nó từ các thế hệ tương lai”. Vì thế, mỗi hành động của chúng ta hôm nay đều sẽ quyết định vận mệnh của các thế hệ tương lai!
