Theo báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội, giai đoạn 2015-2023, có khoảng 800 dự án nhà ở xã hội (NƠXH) đã được triển khai với quy mô hơn 567.000 căn. Trong đó có 373 dự án đã hoàn thành, 129 dự án đã khởi công, 298 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư.
Tuy nhiên, việc thực hiện chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, Đề án Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NƠXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp (giai đoạn 2021 - 2030) chưa đạt yêu cầu.
Trên thực tế, đối tượng cần mua NƠXH là những người không có nhiều tiền, thu nhập chỉ đủ để trang trải cuộc sống, không có tiền tích lũy để trả tiền mua nhà, thậm chí là không đủ tiền tích lũy để trả tiền lãi vay ngân hàng nếu như được vay để mua nhà.
Ông Dương Trí Hiếu, chuyên gia kinh tế, cho biết: “Giả dụ như họ vay trong 20 năm số tiền là 1 tỷ đồng, lãi vay cần trả trung bình 8%, tức cả gốc lẫn lãi họ phải trả 10 triệu đồng, thì họ phải có thu nhập khoảng 15 triệu đồng/tháng, nên tôi nghĩ đây là một quyết định rất khó khăn cho người nghèo".
Để người thu nhập thấp có chỗ ở, nhiều chuyên gia kiến nghị cần phải tăng phân khúc nhà ở cho thuê đối với người thu nhập thấp. Thậm chí người có thu nhập thấp có thể thuê nhà ở này suốt đời, khi tích lũy đủ tiền, sẽ chuyển sang mua nhà ở thương mại và dành quỹ nhà đó cho những người khác vào thuê.
Vấn đề về thành lập quỹ dành riêng cho đầu tư phát triển NOXH cho thuê cũng được đề cập tại kỳ họp thứ 8 của Quốc hội. Ông Mai Văn Hải - Đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, cho biết: “Phát triển NƠXH không thể chỉ trông chờ doanh nghiệp đầu tư mà cần phải có một quỹ dành riêng cho đầu tư phát triển NƠXH cho thuê. Tôi đồng tình với việc phải hình thành quỹ đầu tư phát triển NƠXH lấy từ thu 20% tiền sử dụng đất NƠXH của các dự án nhà ở thương mại để hình thành cho quỹ này”.
Ngoài ra, để đẩy mạnh nguồn cung NOXH, cần hoàn thiện cơ chế chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho Tổng Liê đoàn Lao động Việt Nam tham gia phát triển NƠXH cho công nhân ở các khu công nghiệp để giải quyết nhu cầu nhà ở của công nhân lao động, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn để các nhà đầu tư, người có thu nhập thấp, công nhân lao động được tiếp cận với vốn vay để đầu tư cũng như mua NƠXH.
